2981 sayılı yasaya göre yapı sahiplerinin en geç 7 aralık 1986 tarihine kadar ilgili idarelere başvurabilecekleri, tespit ve değerlendirme dosyalarının yeminli özel teknik bürolara en geç 7 eylül 1987 tarihine kadar tamamlamaları gerektiği ilgili idarelerin de en geç 7 aralık 1987/tarihine kadar işlemleri sonuçlandırmak zorunda olduklarından, bu tarihten sonra idarelerin resen tespit ve değerlendirme yapamayacakları ve 7 aralık 1987/tarihinden sonra ruhsatsız ve ruhsat ve eklerine aykırı biçimde yapıldığı tutanakla saptanan yapılar konusunda artık 2981 sayılı yasa hükümlerinin uygulanamayacağı
Dava, taşınmaz üzerindeki ruhsatsız inşaatın yıktırılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince 10.12.1987/günlü mühürleme tutanağında, davacı tarafından ruhsatsız yapı yapıldığının belirlendiği, ancak inşaatın başlama tarihinin açıklığa kavuşturulmadığı, bu bu tutanağa dayanılarak yapıya 10.11.1985/tarihinden sonra başlanıldığının kabulüne olanak bulunmadığı, davacının 2981 sayılı yasadan yararlanmak üzere başvurusu bulunduğundan, bu yasa hükümleri uyarınca yapılacak tespit ve değerlendirme sonucu beklenmeksizin bu konuda yıkım kararı verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu belediye encümeni kararı iptal edilmiş, karar davalı belediye tarafından temyiz edilmiştir.
8.3.1984/günlü, 18335 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak aynı gün yürürlüğe giren 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 1.maddesinde, bu Kanunun amacının; İmar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tespit, değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek olduğu açıklanmış, 2.maddesinde Kanununun kapsamı, 3.maddesinde de bu Kanunun uygulanmayacağı yerler belirtilmiş, 4.maddesinde Kanun kapsamında kalan yapılar için kişilerin bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içerisinde ilgili idarelere müracaat etmesi (Yurt dışında çalışan işçiler ile daimi görevde bulunanlar ve görevi yurt dışında üç aydan fazla devam edenler için müracaat süresi 12 aydır) öngörülmüş, 7.6.1986/tarihinde yürürlüğe giren 3290 sayılı Kanunun geçici 3.maddesinde de çeşitli nedenlerle müracaat hakkını kullanmayanlar için yeniden 6 aylık bir müracaat süresi tanınmış (yurt dışındakilere müracaat süresi 12 aydır) 2981 sayılı Kanunun 7/4.maddesine 3366 sayılı Kanunla eklenen iki fıkrasında da süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat etmeyen kişilere ait yapıların bu idarelerce, elektrik, su kaçak inşaat zaptı veya benzeri kayıtlar veya haritadan incelenerek ayrıca mahallinde araştırılarak tespit ve değerlendirme işlemlerinin tamamlanacağı, yine süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat eden fakat 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik bürolara başvurmayan kişilere ait yapıların belediye ve valilikçe tespit ve değerlendirmeye tabi tutulacakları, 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik büroların kendilerine intikal eden müracaatlara ilişkin tespit ve değerlendirme işlemlerine ait dosyaları en geç 7 Eylül tarihine kadar tamamlayarak sonuçlandırması için belediye, hazine, özel idare veya Vakıflar İdaresine teslim etmekle ve bu idarelerin de kendilerine intikal eden dosyaları, intikal tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde sonuçlandırmakla görevli ve sorumlu oldukları belirtilmiş bulunmaktadır.
Öte yandan, aynı Kanunun 8 ve müteakip maddelerinde tespit ve değerlendirme ve uygulama işlemleri konusunda düzenlemelere yer verilmiş ve değişik 14. maddesinin (f) fıkrasında da 10.11.1985 tarihinden sonra yapılan gecekondular ile inşasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar hakkında bu Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Yukarıda belirtilen kuralların birlikte değerlendirilmesinden; 2981 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte inşa edilmiş veya inşa halindeki yapılarla 10.11.1985/tarihinden önce yapılmış veya inşasına başlanmış yapıların bu Kanun hükümlerinden yararlanabileceği, sözü edilen yapı sahiplerinin en geç 7 Aralık 1986/tarihine kadar ilgili idarelere başvuruda bulunabilecekleri, tespit ve değerlendirme dosyalarının yeminli özel teknik bürolarca en geç 7 Eylül 1987/tarihine kadar tamamlaması gerektiği, ilgili idarelerin bu dosyaları en geç 7 Aralık 1987/tarihine kadar sonuçlandırmak zorunda oldukları, idarelerce resen yapılacak tespit ve değerlendirme işlemlerinin de ancak genel olarak tespit ve değerlendirme işlemleri için öngörülen 7 Aralık 1987/tarihinden önce yapılması gerektiği, dolayısıyla artık tespit ve değerlendirme işlemlerinin sonuçlandırılması için öngörülen 7 Aralık 1987/tarihinden sonra idarelerin resen tespit işlemleri yapamayacağı nedeniyle bu tarihten sonra ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı biçimde yapıldığı tutanakla saptanan yapılar hakkında 2981 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanamayacağı, bu yapıların 3194 sayılı imar Kanunu hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Aksine bir değerlendirmenin, belirli bir dönemde yapılan veya yapılmakta olan yapıların affını öngören 2981 sayılı Yasanın belirsiz bir zaman süreci içerisinde uygulanması sonucunu doğurur ki bu da anılan Kanunun amacına aykırı düşecektir.
Bu durumda 10.12.1987/günlü tutanakla dava konusu inşaatın subasmanın natamam durumda tespit edildiği dosyanın incelenmesinden anlaşılmış olup, bu haliyle anılan yapının imar affı yasasından yararlanamayacağı açıktır.
Belirtilen nedenlerle konunun işlemin dayandırıldığı 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi açısından incelenmesi gerekmektedir. söz konusu yasa maddesinde ise, ruhsat alınmadan yapıya başlanması veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapılması halinde, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumunun tespit edileceği, yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı, durdurmanın yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı bu tebligatın bi nüshasının da muhtara bırakılacağı, bu tarihten en çok bir ay içinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak ilgili idareden mührün kaldırılmasını isteyeceği, belirtilen süre içerisinde bu yola başvurulmadığı takdirde ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya il İdare Kurulu Kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılacağı ve yıkım masrafının yapı sahibinden tahsil edileceği kurala bağlanmış bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle eksik incelemeye dayalı temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.