Davacıya ait taşınmazın bulunduğu alanın, yapılaşma yasağı getirilen deniz kaplumbağaları koruma alanı olarak belirlenmesine ilişkin işlem ile 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni planında mevzuata aykırılık yoktur.
İstemin Özeti: Dava, davacıya ait , … Köyü, … mevkii, 104 parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanın yapılaşma yasağı getirilen deniz kaplumbağaları koruma alanı olarak belirlenmesine ilişkin işlem ile 1/25000 ölçekli … Çevre Düzeni Planı … Çevre Düzeni Revizyon Planı 7.nin, taşınmazın satın alındığı tarihte imar durumuna göre %90 yoğunlukta turistik tesis yapılabileceği, oysa dava konusu plan ile kazanılmış hakkın yok edildiği, bölgede birçok otel ve tatil köyünün faaliyette bulunduğu, taşınmazın batı kesiminin (G) günübirlik ve kamu kurumları eğitim alanları olarak belirlendiği, bu hususların imar mevzuatına, kamu yararına, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırı olduğu öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Savcı Düşüncesi: Dava, 1/25000 ölçekli … Çevre Düzeni Planı … – … – … Çevre Düzeni Revizyon Planı 7.nin iptali isteğiyle açılmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, Başbakanlık Çevre Müsteşarlığının; 389 sayılı Kararnamenin 2. maddesinin (b) ve (i) bentleri uyarınca çeşitli merkezi ve yerel kuruluşlar tarafından yapılmış ve yapılmakta olan 1/25000 ölçekli arazi kullanım planlarının Ülke Çevre Master planlarıyla tutarlı kılınmasını sağlamak, Uluslararası Çevre Çalışmalarına Türkiye’nin katılımını, koordinasyonunu temin etmek amacıyla yaptığı çalışmalar sonucunda anılan Müsteşarlığın Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde teşkil ettiği komisyonca Akdeniz kıyılarında deniz kaplumbağalarının yumurta bıraktıkları 17 önemli yuva bölgesinin koruma altına alındığı ve davacıya ait 3 pafta, 104 parsel sayılı taşınmazın da koruma alanı içerisinde kaldığı anlaşılmıştır.
Nitekim 1990/yılı programının Çevreye ilişkin bölümünde alınacak tedbirler kısmında deniz kaplumbağalarının yumurta bıraktıkları dava konusu 17 önemli yuva bölgesinin koruma altına alınması amacıyla deniz kaplumbağası popülasyonlarının ve çevredeki zararlı etkilerin uzun süreli kontrolünü sağlayacak bir programın başlatılması esası kabul edilmiş bulunmaktadır.
Deniz kaplumbağalarının doğal dengeyi bozmamak amacıyla korumaya alınmasına ilişkin olarak alınan tedbirlerin davalı Bakanlıkça yapılacak plan revizyon çalışmaları aşamasında plan sınırları dahilinde uygulanması ve koruma alanlarında yapılaşmaya izin verilmemesi yolundaki notun plan hükümlerine geçirilmesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı ve Onuncu Daireleri müşterek kurulunca dosyada yer alan belgeler incelenerek ve 443 sayılı Çevre Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 43. maddesinde 389 sayılı Çevre Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve değişikliklerinin yürürlükten kaldırıldığının; Geçici 1. maddesinde de çeşitli mevzuatta geçen “Çevre Müsteşarlığı” ibaresinin “Çevre Bakanlığı” olarak değiştirildiğinin belirtilmesi nedeniyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15. maddesinin 1. fıkrasının (C) bendi uyarınca Çevre Bakanlığı husumet mevkiine alındıktan sonra işin gereği görüşüldü:
Dava dilekçesinde 1/25000 ölçekli Doğu … Çevre Düzeni Planı – … – … Çevre Düzeni Revizyon Planının … , … Köyü, … mevkii, 3 pafta, 104 parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanının (yapılaşma yasağı getirilen) deniz kaplumbağaları koruma alanı olarak tahsis edilmesine ilişkin işlemi de kapsadığı sonucuna varılmıştır.
434 sayılı Çevre Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin l. maddesinde; aynı Kararnamenin amacının çevrenin korunması ve iyileştirilmesi, kırsal ve kentsel alan arazinin ve doğal kaynakların en uygun ve verimli şekilde kullanılması ve korunması ülkenin doğal bitki ve hayvan varlığı ile doğal zenginliklerinin korunması, geliştirilmesi ve her türlü çevre kirliliğinin önlenmesi için Çevre Bakanlığı kurulması, teşkilat ve görevlerine ilişkin esasları düzenlemek olduğu belirtilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden: Türkiye’nin de taraf olduğu Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması (Barselona) Sözleşmesi ve Eki Protokoller çerçevesinde 3-6 Ekim 1989/tarihleri arasında … ‘da yapılan toplantıda,
Akdeniz’de deniz kaplumbağalarının korunması amacıyla bir Eylem Planı kabul edildiği; 1990/Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı’nın “Çevre ile ilgili tedbirler” bölümünün 26. maddesinde deniz kaplumbağalarının yumurta bıraktıkları 17 önemli yuva bölgesinin koruma altına alınmasının öngörüldüğü, diğer taraftan bu gelişmelere paralel olarak Başbakanlık Çevre Müsteşarlığının 16.4.1990 günlü, Dİ/3.3.3 (1612) sayılı yazısında, deniz kaplumbağalarının korunmasıyla ilgili olarak anılan Müsteşarlık ile Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde çalışmalar yapıldığı, Akdeniz kıyılarında mevcut 17 kaplumbağa üreme bölgesinin korunması için teşkil edilen bir komisyonca ilgili kuruluşların bu bölgelerdeki uygulamaları sırasında göz önüne almaları gereken kararların verildiği, revizyon çalışmaları sürdürülen … – … – … – Çevre Düzeni Planı sınırları içinde yer alan tespit edilmiş deniz kaplumbağaları üreme alanlarına ilişkin özel koruma tedbirlerinin ekli haritada gösterildiği, üreme alanlarının korunması bakımından komisyonca alınan genel koruma tedbirlerinin plan kararlarında yer almasının önem taşıdığı belirtilerek hazırlanan notun plan hükümlerine geçirilmesinin istenilmesi üzerine Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca anılan yazı ve eki krokiye uygun olarak yapılaşma yasağı getirilen deniz kaplumbağaları koruma alanlarının 1/25000 ölçekli Doğu … Çevre Düzeni Planına işlenerek 29.5.990 tarihinde onandığı anlaşılmış olup, dava konusu işlemlerde mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine, peşin ödenen yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 28.1.1992 gününde oybirliğiyle karar verildi.