Karayolları genel müdürlüğü, imar planlarının yapımını yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşların yeterlik yönetmeliği kapsamında planlama işi yapan resmi kuruluşlar arasında yer almamaktadır.
Davanın Özeti: 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca çıkarılan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6. maddesinin “Resmi kuruluşta çalışmış olmak” koşulunu açıklayan (F) bendinin ve davacının, Danıştay Altınca Dairesinin 5.11.1991 günlü, E: 1989/691, K: 1991/2225 sayılı kararı ile yönetmeliğin 6. maddesinin “F” bendinin iptal edildiğinden bahisle, halihazırda sahibi olduğu (F) grubu yeterlik, belgesinin Karayolları Genel Müdürlüğünde geçen hizmet sürelerinin de dikkate alınması suretiyle yeniden değerlendirilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddi yolundaki 20.4.1992 günlü, 1782-6442 (B.09.0.TAU.0.14.00.07) sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı işleminin, Karayolları Genel Müdürlüğünde yapılan planlama çalışmalarının adı geçen yönetmeliğin 6. maddesinin (E) bendinde bahsedilen planlama işi kapsamında ifade edilen işlerle aynı olmasına karşın, aynı maddenin (F) bendinde sayılan resmi kuruluşlar içinde Karayolları Genel Müdürlüğünden bahsedilmediği ve adil olmayan bu düzenleme nedeniyle bu kuruluşun planlama çalışmaları yapılan bölümlerinde geçen çalışma sürelerinin belge verilirken dikkate alınmadığı öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: 3194 sayılı İmar Kanununun 44. maddesinin 1. fıkrasının j bendi uyarınca hazırlanan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6. maddesinin (F) bendinde planlama konularında çalışma yapan resmi kurumların tek tek belirtildiği, Karayolları Genel Müdürlüğü bu madde kapsamı dışında tutulduğundan davacının Karayolları Genel Müdürlüğündeki hizmetinin planlama işi yapan resmi kuruluşlardaki hizmet olarak değerlendirilemediği, diğer taraftan resmi kuruluşlarda planlama konusunda belirlenen sürelerde çalışmak, gruplandırma için tek kriter olmayıp, söz konusu yönetmeliğin 6. maddesinin C bendinin 1. fıkrasında plan müelliflerinin belirlenen gruplardaki işleri yapabilmeleri, öncelikle bu kapsamda her grubun başlığı alında sıralanan niteliklerden en az birine uygun olmalarına bağlı bulunduğu, sıralanan bu niteliklerden birden fazlasına uygun olmanın ek bir hak sağlamayacağı kuralının yer aldığı, davanın haksız ve yasal dayanaktan yoksun olduğu öne sürülerek reddi istenilmektedir.
Savcı Düşüncesi: Dava, 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca çıkarılan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlik Yönetmeliğinin 6. maddesinin F bendinin ve bu bentte sayılan resmi kuruluşlar içinde Karayolları Genel Müdürlüğünün sayılmadığından, yeterlik belgesinde değişiklik yapılamayacağından bahisle davacının isteğinin reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali talebiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 38. maddesinde halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini uzmanlık, çalışma konuları ile ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ve şehir plancılarının deruhte edeceği, aynı kanunun 44. maddesinin 1. fıkrasının J bendinde de anılan harita ve planların yapımını yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşların ehliyet durumlarının yeniden düzenlenmesine ait esasların Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirleneceği kurala bağlanmıştır.
Ülke, bölge ve kent verilerine göre konut, çalışma, ulaşım gibi kentsel işlevler ile sosyal ve kültürel gereksinimleri var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi biçimde yerinde getirmek ve belde halkına iyi yaşam koşullarını sağlamak amacıyla düzenlenecek olan imar planlarının hazırlanmasında yetkili özel veya tüzel kişilerin gerektiği ölçüde becerili, mesleki bakımdan tecrübeli ve sağlıklı öngörü sahibi olmaları gerekeceğinden yukarıda belirtilen kanun hükmü gereğince çıkarılan yönetmelikte bunların bir takım gruplama ve düzenlemelere tabi tutulmasında isabetsizlik bulunmamaktadır.
Diğer taraftan şehir ve bölge planlaması uzmanlık gerektiren bir iş olup, mesleği iktisap etmek için gereken eğitimden geçmiş olmasının yeterli olmadığı, görülen bu eğitimin deneyimlerle geliştirilmesi gerektiği görüşüyle yönetmelikte planlama gruplarının ayrılmasında da imar mevzuatına aykırılık bulunmamaktadır.
Bu sebeple, gerek sözü geçen yönetmeliğin 6. maddesinin F bendinde, gerekse davacının isteğinin bu maddeye dayanılarak reddedilmesinde kanunsuzluk yoktur. Davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca çıkarılan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6. maddesinin “Resmi Kuruluşta Çalışmış olmak” koşulunu açıklayan (F) bendinin ve davacının Karayolları Genel Müdürlüğünde geçen hizmetlerinin değerlendirilerek sahip olduğu yeterlik belgesinin grubunun yükseltilmesi için yapmış olduğu 14.2.1992 günlü başvurusunun, anılan yönetmeliğin 6/F maddesi kapsamında sayılan resmi kuruluşlar arasında Karayolları Genel Müdürlüğü sayılmadığından bu hizmetlerinin değerlendirilemeyeceği gerekçesiyle reddi yolundaki 20.4.1992 günlü 1782/6442 sayılı davalı idare işleminin davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 38. maddesinde, halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini; uzmanlık, çalışma konuları ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ve şehir plancılarının deruhte edeceği, aynı kanununun 44. maddesinin 1. fıkrasının J. bendinde de, halihazır harita alımı ve imar planlarının yapımını yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşlarının ehliyet durumlarının yeniden düzenlenmesine ait esasların, bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte belirleneceği kurala bağlanmış olup, söz konusu yönetmelik “İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği” adı altında Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanmış ve 3194 sayılı İmar Kanunu ile birlikte yürürlüğe girmiştir.
Adı geçen yönetmelikte, yerleşmelerin nüfus projeksiyonu ve alan büyüklüğüne göre plan müellifleri gruplandırmaya tabi tutulmuş, plan müelliflerinin belirlenen gruptaki işleri yapabilmeleri her grubun başlığı altında sıralanan niteliklerden en az birine uygun olmalarına bağlanmış ve belirli sürelerle resmi kuruluşta planlama konusunda çalışmış olmak da bu niteliklerden sadece biri olarak sayılmıştır.
Söz konusu yönetmeliğin 6. maddesinin (E) bendinde; planlama işi ifadesi ile çevre düzeni planları büyükşehir bütünü nazım planları imar planları ve bunlara yapılan plan ilaveleri, plan revizyonu ile mevzii imar planlarının uygulama imar planlarına ait parselasyon planlarının düzenlenmesi işleri, bu planların incelenmesi, onaylanması işleri planlamaların irdelenmesi işleri ve plan müelliflerinin değerlendirilme ve derecelendirilmesi işlerinin tümünün anlaşılacağı, aynı maddenin (F) bendinde de, resmi kuruluşta çalışmış olmak ifadesi ile (E) bendinde tanımlanan planlama konularında çalışma yapan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile mülga İmar ve İskan Bakanlığının müsteşarı, müsteşar yardımcısı, konu ile ilgili birimin genel müdürü, genel müdür yardımcısı, müşaviri, daire başkanı, daire başkan yardımcısı, uzman, mimar ve şehir plancıları ile anılan bakanlık bölge müdürlükleri ve nazım plan bürolarında; bakanlığa bağlı iller Bankası Genel Müdürlüğünün ilgili birimi, imar planlama dairesi ve yerinde kurulu planlama bürolarında; büyükşehir belediyelerinin ilgili planlama birimlerinde mimar veya şehir plancısı olarak çalışmış olmanın anlaşılacağı, bunlara ilaveten yeterliliği bakanlıkça onaylanmış, planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin, bu planlama birimlerinde çalışmış olmanın da kapsamda sayılacağı kurala bağlanmıştır.
Dava, konusu uyuşmazlığın bu kurallarla birlikte incelenmesinden Karayolları Genel Müdürlüğünün, Program ve İzleme Dairesi Başkanlığı içindeki ilgili ünitelerinin, şehir geçişlerinde güvenli yaya hareketlerini temin etmek amacıyla yapılması zorunlu olan yaya geçitlerinin yer ve aralıklarını tespit etmek, yolların yeterliliğini saptamak, kapasite artırmak için gerekli kararları almak, dolayısıyla karayollarının (otoyol devlet ve il yolları) ve üzerindeki sanat yapılarının planlamasını ve programa uygun bir biçimde yapımını gerçekleştirmek görevlerini yerine getirdiği anlaşıldığından bu işlerin İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6. maddesinin (E) bendinde açıklanan planlama işleri kapsamında nitelendirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu durum karşısında Karayolları Genel Müdürlüğünün, anılan yönetmeliğin 6. maddesinin (F) bendinde planlama işi yapan resmi kuruluşlar arasında sayılmamasının yerinde olduğu açıktır.
Diğer taraftan, Danıştay Altıncı Dairesince verilen 5.11.1991 günlü, E: 1989/691, K: 1991/2225 sayılı karar ile sadece T.C. Turizm Bankası A.Ş.`nin yönetmeliğinin 6. maddesi (F) bendinde sayılmaması suretiyle yapılan noksan düzenlemenin iptaline karar verildiği, 6. madde (F) bendinin halen yürüklükte olduğu ve Karayolları Genel Müdürlüğünün planlama işi yapan resmi kuruluşlar arasında sayılmasının yerinde olduğu anlaşıldığından, davacının sahibi olduğu yeterlilik belgesinin yeniden değerlendirilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddedilmesine ilişkin davalı idare işleminde de mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine 9.12.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.