İmar ıslah planında, varsa, mevcut hatanın giderilmesine yönelik değişiklik yapılması dışında ıslah imar planı tadilat adı altında değişikliğe konu edilmesinin mümkün olmadığı.
İstemin Özeti: İstanbul 1. idare Mahkemesinin 25.5.1995 günlü, E:1994/496 K:1995/522 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava,…ili,…ilçesi,…sayılı taşınmazın konut alanından akaryakıt istasyonu alanına ayrılmasına yönelik ıslah imar planı değişikliğine ilişkin belediye meclisinin 28.5.1992 günlü, 44 sayılı kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; Mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, söz konusu parselin niteliği ve konumu itibariyle akaryakıt istasyon alanı olarak planlanmasında planlama ilkelerine ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı belirtilmekte ise de; Islah İmar Planı yapılıp uygulaması da tamamlanarak imar parselleri oluşturulan yerlerde yeniden ıslah imar planı şeklinde değişiklik yapılmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken idare Mahkemesince davanın reddine karar verilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığından, mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Savcı Düşüncesi: Dava, 2.4.1987/onay tarihli,1/1000 ölçekli… ıslah imar planında konut alanında kalan ..sayılı taşınmazın akaryakıt ve bakım istasyonuna ayrılmasına ilişkin 28.5.1992 günlü, 44 sayılı… Belediye Meclisi Kararıyla kabul edilen ıslah imar planı değişikliğinin iptali isteğiyle açılmış, idare mahkemesince, aynı konuda açılmış olup, mahkemenin 1992-760 esas sayısında kayıtlı dava dosyası ile ilgili olarak yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor esas alınmak suretiyle 1. derece kentsel bir trafik yolu üzerinde bulunan bir ticari tesis yerinin bir üst plan kararına bağlı olmadan 2981 sayılı Yasa kapsamında ıslah imar planı ile tespit edilmesinde şehircilik ilkeleri ve planlama prensiplerine aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Islah İmar planlarının amacı sağlıksız ve düzensiz yapılaşmayı mevcut durum dikkate alınarak ıslah etmek olduğundan başka bir amaçla ıslah imar planı yapılması ve kapsama alınması gereken yapılanmaların bulunduğu bölgelerle bütünleştirilmesi amacına dönük ıslah imar planı sınırlarının genişletilmesi ya da onanlı ıslah imar planında madde bir hatanın ortaya çıkması durumunda bu hatanın giderilmesine yönelik değişiklik yapılması dışında mevcut ıslah imar planlarının ıslah imar planı tadilatı adı altında değişikliğe konu edilmesi mümkün olmayıp, bu planları geliştiren planların yürürlükte bulunan 3194 sayılı imar Kanunu ve 3030 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak yapılması gerekir.
Açıklanan nedenle konut alanında olarak kalan taşınmazın akaryakıt ve bakım istasyonu olarak belirlenmesine ilişkin ıslah imar planı değişikliğinde hukuka uyarlık bulunmadığından, davanın reddi yolundaki temyize konu idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü.
Dava,… parsel sayılı taşınmazın 2.4.1987/günlü, 1/1000 ölçekli… ıslah imar planında konut alanında kalmakta iken yapılan değişiklikle akaryakıt istasyon alanına ayrılmasına ilişkin belediye meclisinin 28.5.1992 günlü, 44 sayılı kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; mahkemenin 1992/760 esas sayılı aynı nitelikli dava dosyası için yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, ıslah imar planında yapılan değişiklik sonucu konut alanında kalan bir taşınmazın akaryakıt alanına ayrılmasında şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına aykırı yapılara uygulanacak bazı işlemler ve 6785 Sayılı imar Kanunun bir maddesinin değiştirilmesi Hakkında Kanunun 13. maddesinin (c) bendinde ıslah imar planları belediye veya valiliklerce mümkün olduğu kadar fiili durum dikkate alınarak ve yapılanma şartları belirlenerek yapılır veya belediye veya valiliklerce yeminli özel teknik bürolara yaptırılır. En geç (1) ay içinde belediye meclislerince kabul edilenler belediye meclislerince, büyük şehir yönetiminde ilçe belediye meclislerince kabul edilenler belediye meclislerince, il idare kurulunca kabul edilenler valilikçe tasdik edilerek yürürlüğe girer. Bu plan tescili de (1) ay içinde ivedilikle ve öncelikle yapılır.
İmar planı olan yerlerde mevcut imar planları gerektiği takdirde ıslah imar planları şeklinde yeniden düzenlenir hükmü kurala bağlanmış, 3290 sayılı Kanun ile bazı maddeleri değiştirilen ve bazı maddeler eklenen 2981 sayılı Kanunun Uygulamasına Dair Yönetmeliğin tanımlar ve kısaltmalar başlığını taşıyan 4. maddesinin 24. bendinde ıslah imar planları ıslah imar planı düzensiz ve sağlıksız biçimde oluşmuş yapı topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle, mevcut durum da dikkate alınarak dengeli, düzenli ve sağlıklı hale getirilmesi amacıyla, halihazır haritalar üzerine yapılan ve yapılanma şartlarını da belirleyen imar planıdır şeklinde tanımlanmış, yine aynı yönetmeliğin 20. maddesinde ıslah imar planları yapılacak yerler ıslah imar planı;
a) Bir yerleşme alanı yada yapı topluluğu niteliği kazanmış gecekondu alanlarında,
b) Üzerinde bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış imar mevzuatına aykırı yapılar bulunan hisseli arsa veya arazilerde.
c) Üzerinde imar planı ve mevzuat hükümlerine aykırı yapılanmalar bulunan ve bu nedenle, uygulama kabiliyeti kalmamış olan imar planı olan alanlarda.
d) Islah imar planı olabilecek nitelikleri taşımadığı belediye yada valilikçe belirlenen özel parselasyon planı bulunan alanlarda yapılır.” İfadesi ile belirlenmiş. Anılan Yönetmeliğin 24. maddesinde de 2981 sayılı Yasanın 13. maddesine paralel hükmü getirilerek ıslah imar planlarının yürürlük biçimi kurala bağlamış bulunmaktadır.
Islah imar planlarının amacı sağlıksız ve düzensiz yapılaşmayı mevcut durum dikkate alınarak ıslah imar planı yapılması ve kapsama alınması gereken yapılanmaların bulunduğu bölgelerle bütünleştirilmesi amacına dönük ıslah imar planı sınırlarının genişletilmesi ya da onanlı ıslah imar planında yapılan maddi bir hatanın ortaya çıkması durumunda bu hatanın giderilmesine yönelik değişiklik yapılması dışında mevcut ıslah imar planların ıslah imar planı tadilatı adı altında değişikliğe konu edilmesi mümkün olmayıp, bu planları geliştiren planların yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanunu ve 3030 sayılı kanun hükümlerine uygun olarak yapılması gerekir.
Bu nedenle 2981 sayılı Yasa ve uygulama Yönetmeliğinin hükümlerine aykırı biçimde yapılan ıslah imar planı tadilatında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 25.5.1995 günlü, E: 1994/496 K: 1995/522 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 19.6.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.