1/1000 Ölçekli plan ile 1/5000 ölçekli plan arasındaki mevcut uyuşmazlığın nazım imar planının üst ölçekli çevre düzeni planına uygun hale getirilmek suretiyle giderilmesi gerekeceğinden, dava konusu edilmeyen 1/25000 ölçekli çevre düzeni planına uygun bulunan mevzi imar planının nazım imar planına aykırı olduğundan bahisle, iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
İstemin Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 25.11.1998 günlü, E:1997/878, K:1998/1015 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Danıştay Savcısı Düşüncesi: … İlçesi, … Beldesi, … mevkiinde bulunan 210 parsel sayılı taşınmazın tarım alanından çıkarılarak sanayi alanı olarak belirlenmesine ilişkin 11.07.1997 günlü, 20 sayılı … Belediye Meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali dileğiyle açılan davada 1/1000 ölçekli plan değişikliği 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun yapılmamış olduğundan mevzuata aykırı düştüğü gerekçesiyle iptali yolunda idare mahkemesince verilen kararın bozulması istenilmektedir.
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde; çevre düzeni planı, ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanım kararlarını belirleyen plan olarak; uygulama imar planı ise tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmış olup, arazi kullanım kararlarının alt ölçekli planlarla değiştirilemeyeceği kuşkusuzdur.
Olayda, sadece 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptalinin istenilmiş, 1/25000 ölçekli çevre düzeni planının dava konusu edilmemiş olması karşısında uygulama imar planının çevre düzeni planına uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazın 04.04.1997 gününde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan 1/25000 ölçekli … Körfezi Yakın Çevresi Çevre Düzeni Planı değişikliğiyle sanayi alanı olarak belirlendiği, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğiyle de yine aynı kullanıma ayrıldığı anlaşıldığından üst ölçekli çevre düzeni planına uygun olarak yapılan davaya konu 1/1000 ölçekli imar planı değişikliğinde şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir.
Her ne kadar 1/5000 ölçekli nazım imar planında söz konusu taşınmaz halen tarım alanı olarak görülüyorsa da, 1/5000 ölçekli planların 1/25000 ölçekli planlara aykırı kullanım öngörmesi söz konusu olamayacağından, 1/5000 ölçekli planla da gerekli değişikliğin yapılarak 1/25000 ölçekli planı uygun hale getirilmesi gerektiğinde kuşku yoktur.
Açıklanan nedenlerle temyize konu idare mahkemesi kararında isabet görülmediğinden bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, …, Beldesi … parsel sayılı taşınmazın tarım alanından çıkarılarak sanayi alanına alınması yönündeki 1/1000 ölçekli mevzi imar planı değişikliğine ilişkin 11.07.1997 günlü, 20 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu imar planı değişikliği ile sanayi alanı olarak belirlenen taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planında tarım alanında kaldığı, 1/1000 ölçekli planın üst ölçekli plana aykırı olamayacağı; öte yandan dava konusu uygulama imar planı ile sadece … No.’lu parsel sınırlarına göre belirleme yapıldığı ve planın onaylandığı, söz konusu parselin çevresiyle ilişkisinin değerlendirilmediği anlaşıldığından, dava konusu işlemin, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı bulunduğu gerekçesiyle, iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
İmar planı insan, toplum, çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanır.
3194 sayılı Yasanın 6. maddesinde planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planlan ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmıştır. Anılan yasanın 8. maddesinde ise planların tanımlanmasına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş ve alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre uygulama imar planlarının üst ölçekli planlara aykırı olamayacağı, arazi kullanım kararlarının alt ölçekli imar uygulama planlarıyla değiştirilemeyeceği kuşkusuzdur.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu 210 parsel sayılı taşınmazın bölgeye ilişkin imar planlarında tarım alanında kalmakta iken, söz konusu taşınmaz ile birlikte 200, 201, 208, 211, 1940, 1941 parsel sayılı taşınmazları kapsayan alana ilişkin 1/25.000 ölçekli … Körfezi Yakın Çevresi Çevre Düzeni planında değişiklik yapılarak söz konusu parsellerin sanayi alanına alındığı bu plan değişikliği kararı doğrultusunda davalı … Belediye Meclisinin 11.07.1997 günlü, 20 sayılı karar ile … No.’lu parselin 1/25.000 ölçekli planda öngörülen amaç doğrultusunda tarım alanından sanayi alanına alınması yönünde 1/1000 ölçekli mevzi imar planı değişikliği yapıldığı; ancak 1/5000 ölçekli nazım imar planında aynı yönde bir değişikliğe gidilmediği anlaşılmaktadır.
Dava konusu olayda, 1/1000 ölçekli planda 1/25.000 ölçekli plana uygun değişiklik yapılmış; ancak 1/25.000 ölçekli plana uyma zorunluluğu bulunan 1/5000 ölçekli planda aynı doğrultuda değişikliğe gidilmemiştir.
Bu durumda 1/1000 ölçekli plan ile 1/5000 ölçekli plan arasındaki mevcut uyumsuzluğun nazım imar planının üst ölçekli çevre düzeni planına uygun hale getirilmek suretiyle giderilmesi gerekeceğinden, dava konusu edilmeyen 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planına uygun bulunan mevzi imar planının nazım imar planına aykırı olduğundan bahisle, iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Adana 1. İdare Mahkemesinin 25.11.1998 günlü, E: 1997/878, K: 1998/1015 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.05.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.