3290 sayılı Kanun kapsamındaki gecekondulara işgal tazminatı ve arsa kullanım bedeli uygulamasına ilişkin 18/d madde hükümlerini gözönüne almak zorundadır.
“Taraflar arasındaki işgal tazminatı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Şişli l.Asliye Hukuk Mahkemesince davanın reddine dair verilen ll.12.1986 gün ve 277-505 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 3.Hukuk Dairesinin 22.12.1987 gün ve 4000-12476 sayılı ilamıyla, (… 298l sayılı kanunun 3290 sayılı kanunla değişik 9. maddesinin (b) bendi hükmüne göre, hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya vakıflar genel müdürlüğünce idare edilen arsalar üzerine yapılan gecekonduların arsa bedelinin ilgili kuruluşa ödenmesi gerekmektedir. Aynı Yasanın 10. maddesi uyarınca tapu tahsis belgesi verilmiş olsa bile bu bedelin ödenmesi zorunludur.
Anılan Yasanın değişik 18. maddesinin (d) bendi de her ne kadar Yasa kapsamında kalan gecekondulara ecrimisil ve arsa kullanım bedeli tahakkuk ettirilmeyeceği ve alınmayacağı tahakkuk ettirilmiş veya tahsil edilmiş ise ecrimisil ve arsa kullanım bedelini arsa bedeline dönüşeceği diğer bir deyimle 9. maddenin (b) bendine göre ödenmesi gereken arsa bedellerine mahsup edileceği belirtilmiş ise de bu hükümde sözü edilen gecekonduların haklarında tapu tahsis belgesi uygulaması yapılmış olan gecekondular oldukları açıktır. Şu hale göre şagillerine tahsis edilmeyen ve tapu tahsis belgesi henüz verilmemiş gecekonduların üzerinde bulundukları arsalar için ecrimisil söz konusu olacaktır. Bu ilerleme aynı zamanda tapu tahsis belgesine konu olan gecekondu arsalarının tapu tahsis belgesi verilinceye kadar geçen fuzuli işgal sürelerini de kapsar yani bu taşınmazlar için tahsis belgesi veriliş tarihine kadar ecrimisil ödenmesi gerekir. 298l sayılı Yasanın yukarıda sözü edilen değişik 18. maddesinin (d) bendi hükmü, belirtilen hukuki ve fiili nitelikleri bulunan taşınmazlar için açılan ecrimisil davalarına bakılarak soncuna göre şartlar varsa ecrimisile hüküm edilmesine engel olmaz. Anılan hükümler ilgili İdarelere hitap eden kuralları içermektedir.
Mahkeme kararına konu olan ecrimisil in sözü edilen (d) bendindeki hükme göre tabi tutulacağı işlem tapu tahsis belgesi sahibi ile ilgili idare arasında bir uyuşmazlık konusu olduğu takdirde bunun çözümlenmesi ayrı bir işlemdir. Anılan (d) bendinde ecrimisil davası açılamayacağı yada ecrimisile hüküm edilemeyeceği konusunda bir hüküm yer almamaktadır. Esasen taşınmazın 298l sayılı Yasa kapsamında olup olmadığı konusundaki saptamayı yapmak görevi de Adliye Mahkemelerinin görev alanına girmemektedir. Adliye mahkemesi önüne getirilen ecrimisil davasının yasal koşulları içerip içermediğine bakarak sonucuna göre hüküm kurmakla görevlidir. Ecrimisil davalarında Medeni Kanunun 908. maddesi uyarınca temel unsur davalının suiniyeti olduğu için 298l sayılı Yasaya göre verilen tapu tahsis belgesi bu unsuru bertaraf eder nitelikte olup bu belgenin verildiği veya tahsisin yapıldığı tarihten sonraki süre için ecrimisile hüküm edilemez ise de bu tarihe kadarki haksız işgal için usulüne uygun olarak belirlenecek ecrimisile karar verilmesi gerekir. Bu suretle hüküm edilecek ecrimisilin 18. maddesinin (d) bendi hükmü karşısında tahsil edilip edilmeyeceği yada arsa bedeline dönüşüp dönüşmeyeceği ecrimisil davasına bakan Adliye Mahkemesinin dikkate alması gereken bir unsur değildir.
Bu hukuki durum karşısında Mahkemece 298l sayılı Yasanın 3290 Sayılı Yasa ile değişik 18.maddesinin (d) bendine dayanarak davanın reddi doğru olmayıp tapu tahsis belgesinin verildiği tarihe kadar geçen süredeki haksız işgal için bilirkişi marifetiyle tesbit edilecek ecrimisile hükmedilmesi gerekir. : gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda Mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü :
6785 sayılı,İmar Kanunun bir maddesinin değiştirilmesi hakkında kanunun 3290 sayılı Kanunla değişik 18/d maddesi hükmünce “ Bu kanun kapsamında kalan gecekondulara ecrimisil ve arsa kullanım bedeli tahakkuk ettirilemez ve alınmaz. Tahakkuk ettirilen veya tahakkuk ettirilip tahsil edilen ecrimisiller ve arsa kullanım bedeli arsa bedeline dönüşür.” usulün 76. maddesi hükmünce bu hükümlerin yasaları resen uygulamakla görevli hakim dikkate almak zorundadır. Kaldı ki olayın seyri ve yasal düzenlemeler dikkate alındığında kötü niyet unsurunun dahi gerçekleştiği benimsenemez., Bu sebeplerle usul ve Yasaya uygun olan direnme kararı onanmalıdır. “