2981 sayılı Yasaya göre yapı sahiplerinin en geç 7 Aralık 1986 tarihine kadar ilgili idarelere başvurabilecekleri, tesbit ve değerlendirme dosyalarının yeminli özel teknik bürolara en geç 7 Eylül 1987 tarihine kadar tamamlamaları gerektiği ilgili idarelerin de en geç 7 Aralık 1987 tarihine kadar işlemleri sonuçlandırmak zorunda olduklarından, bu tarihten sonra idarelerin re”sen tesbit ve değerlendirme yapamıyacakları ve 7 Aralık 1987 tarihinden sonra ruhsatsız ve ruhsat ve eklerine aykırı biçimde yapıldığı tutanakla saptanan yapılar konusunda artık 2981 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanamıyacağı hk.
İstemin Özeti: …. 10 pafta, 1 ada, 398 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsatsız yapının yıktırılmasına ilişkin 17.2.1988 günlü, 371 sayılı Belediye Encümeni kararının iptaline dair ……… idare Mahkemesinin 26.12.1988 günlü, E:1988/623, K:1988/1097 sayılı kararının; uyuşmazlık konusu ruhsatsız inşaatın devam edilmekte iken belediye elemanlarınca 3194 sayılı Yasanın 32. maddesine göre mühürlenerek durdurulduğu, resmi bir belge niteliği taşıyan bu tutanaktan anlaşılacağı üzere kaçak yapılanmanın mühürleme tarihi itibariyle 2981 sayılı Yasa kapsamına girmediği öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savcı Aynur Şahinok”un Düşüncesi: Yıkmayla ilgili uyuşmazlık hakkında ……….. İdare Mahkemesi kararının, idarece yapının mühürlendiği ve inşaata af yasalarından sonra başlandığı yolundaki iddialarla temyizen bozulması istenilmiş ise de; 2577 sayılı Yasanın 46. maddesi uyarınca İdare Mahkemelerinin nihai kararlarına karşı yapılan temyiz isteminde; öne sürülen hususlar, anılan Yasanın 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından, İdare Mahkemesince veri]en kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakimi Alaattin Oguş”un açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü:
Dava, ……….. 10 pafta,”l ada, 398 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsatsız inşaatın yıktırılmasına ilişkin 17.2.1988 günlü, 371 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare Mahkemesince 10.12.1987 günlü mühürleme tutanağından, davacı tarafından ruhsatsız yapı yapıldığının belirlendiği, ancak inşaatın başlama tarihinin açıklığa kavuşturulmadığı, bu tutanağa dayanılarak yapıya 10.11.1985 tarihinden sonra başlandığının kabulüne olanak bulunmadığı, davacının 2981 sayılı yasadan yararlanmak üzere başvurusu bulunduğundan, bu yasa hükümleri uyarınca yapılacak tesbit ve değerlendirme sonucu beklenmeksizin bu konuda yıkım kararı verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu belediye encümeni kararı iptal edilmiş, karar davalı belediye tarafından temyiz edilmiştir.
8.3.1984 günlü, 18335 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak aynı gün yürürlüğe giren 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 1. maddesinde, bu Kanunun amacının; imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tesbit, değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek olduğu açıklanmış, 2. maddesinde Kanunun kapsamı, 3. maddesinde de bu Kanunun uygulanmıyacağı yerler belirtilmiş, 4. maddesinde Kanun kapsamında kalan yapılar için kişilerin bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içerisinde ilgili idarelere müracaat etmesi (Yurt dışında çalışan işçiler ile daimi görevde bulunanlar ve görev yurt dışında üç aydan fazla devam edenler için müracaat süresi 12 aydır) öngörülmüş, 7.6.1986 tarihinde yürürlüğe giren 3290 sayılı Kanunun geçici 3. maddesinde de çeşitli nedenlerle müracaat hakkını kullanmayanlar için yeniden 6 aylık bir müracaat süresi tanınmış (Yurt dışındakilere müracaat süresi 12 aydır), 2981 sayılı Kanununun 7. maddesine 3366 sayılı Kanunla eklenen iki fıkrasında da süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat etmeyen kişilere ait yapıların bu idarelerce, elektrik, su, kaçak inşaat zaptı veya benzeri kayıtlar veya haritadan incelenerek ayrıca mahallinde araştırılarak tesbit ve değerlendirme işlemlerinin tamamlanacağı, yine süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat eden fakat 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik bürolara başvurmayan kişilere ait yapıların belediye veya valilikçe tesbit ve değerlendirmeye tabi tutulacakları, 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik büroların kendilerine intikal eden müracaatlara ilişkin tesbit ve değerlendirme işlemlerine ait dosyaları en geç 7 Eylül 1987 tarihine kadar tamamlayarak sonuçlandırması için belediye, hazine. Özel İdare veya Vakıflar İdaresine teslim etmekle ve bu idarelerin de kendilerine intikal eden dosyaları intikal tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde sonuçlandırmakla görevli ve sorumlu oldukları belirtilmiş bulunmaktadır. Öte yandan aynı Kanunun 8. ve müteakip maddelerinde tesbit ve değerlendirme ve uygulama işlemleri konusunda düzenlemelere yer verilmişle değişik 14. maddesinin (f) fıkrasında da 10.11.1985 tarihinden sonra yapılan gecekondular ile inşaatına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar hakkında bu Kanun hükümlerinin uygulanmıyacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Yukarıda belirtilen kuralların birlikte değerlendirilmesinden; 2981 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte inşa edilmiş veya inşa halindeki yapılarla 10.11.1985 tarihinden önce yapılmış veya inşaasına başlanmış yapıların bu Kanun hükümlerinden yararlanabileceği, sözü edilen yapı sahiplerinin en geç 7 Aralık 1986 tarihine kadar ilgili idarelere başvuruda bulunabilecekleri, tesbit ve değerlendirme dosyalarının yeminli özel teknik bürolarca en geç 7 Eylül 1987 tarihine kadar tamamlaması gerektiği, ilgili idarelerin bu dosyaları en geç 7 Aralık 1987 tarihine kadar sonuçlandırmak zorunda oldukları, idarelerce re”sen yapılacak tesbit ve değerlendirme işlemlerinin de ancak genel olarak tesbit ve değerlendirme işlemleri için öngörülen 7 Aralık 1987 tarihinden önce yapılması gerektiği, dolayısıyla artık tesbit ve değerlendirme işlemlerinin sonuçlandırılması için öngörülen 7 Aralık 1987 tarihinden sonra idarelerin re”sen tesbit işlemleri yapamayacağı nedeniyle bu tarihten sonra ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı biçimde yapıldığı tutanakla saptanan yapılar hakkında 2981 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanamayacağı, bu yapıların 3194 sayılı imar Kanunu hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Aksine bir değerlendirmenin, belirli bir dönemde yapılan veya yapılmakta olan yapıların affını öngören 2981 sayılı Yasanın belirsiz bir zaman süreci içerisinde uygulanması sonucunu doğurur ki bu da anılan Kanunun amacına aykırı düşecektir.
Bu durumda 10.12.1987 günlü tutanakla dava konusu inşaatın su başmanının natamam durumda tesbit edildiği dosyanın incelenmesinden anlaşılmış olup, bu haliyle anılan yapının imar affı yasasından yararlanamıyacağı açıktır.
Belirtilen nedenlerle konunun işlemin dayandırıldığı 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi açısından incelenmesi gerekmektedir. Söz konusu yasa maddesinde ise, ruhsat alınmadan yapıya başlanması veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapılması halinde belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumunun tesbit edileceği, yapının mühürlenerek ifşaatın derhal durdurulacağı, durdurmanın yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı bu tebligatın bir nüshasının da muhtara bırakılacağı, bu tarihten en çok bir ay içinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak ilgili idareden mührün kaldırılmasını isteyeceği, belirtilen süre içerisinde bu yola başvurulmadığı takdirde ruhsatın iptal edileceği ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya İl idare Kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılacağı ve yıkım masrafının yapı sahibinden tahsil edileceği kurala bağlanmış bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle eksik incelemeye dayalı temyize konu ………. idare Mahkemesinin 26.12.1988 günlü. E: 1988/623 K: 1988/1097 sayılı 4.500 liranın temyiz isteminde bulunana iadesine dosyada adı geçen mahkemeye gönderilmesine 11.12.1989 gününde oybirliğiyle karar verildi.