Geçit hakkı kurulması davalarında amaç, genel yola bağlantısı olmayan taşınmazların yolla bağlantısının sağlanmasıdır. Bundan dolayı, geçit kurulurken ihtiyaç içinde olan taşınmazlar kesintisiz olarak genel yola bağlanmalıdır. Buna uygulamada “kesintisizlik ilkesi” denilir.
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 06/03/2014 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 09/12/2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı … vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
KARAR Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, davacının maliki olduğu … ili, … ilçesi, 7, 8, 9 ve 11 parsel sayılı taşınmazların genel yola bağlantısının bulunmadığını, 11 parsel sayılı taşınmaz lehine geçit hakkı istemiyle … 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/126 Esas sayılı dosya ile açtıkları davanın 28.11.2013 günlü ve 2013/652 sayılı Kararı ile müvekkilinin 7, 8, 9 parsel sayılı taşınmazların da maliki olmasına ve taşınmazların bütün olarak kullanılmasına rağmen sadece 11 parsel sayılı taşınmaz lehine geçit hakkı tesisi isteminin dürüstlük kuralı ile bağdaşmadığı gerekçesiyle reddedildiğini belirterek, bu defa müvekkilinin maliki olduğu 4 adet taşınmaz lehine 6, 10, 12, 13, 14, 15 ve 16 parsel sayılı taşınmazlardan geçit hakkı kurulmasını talep etmiştir.
Bir kısım davalılar; davacının daha önce aynı istemle açtığı davanın reddedildiğini, kesin hüküm bulunduğunu, Botaş hattı üzerinde güçlendirme yapıldığında yol geçirilebileceğinin bildirildiğini belirterek, paydaşı oldukları taşınmazlar yönünden davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulü ile davacı adına tapuya kayıtlı … ili, … ilçesi, Turan Mah. 7, 8, 9 ve 11 parsel sayılı taşınmazlar lehine aynı yer 10, 16 ve 17 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine olmak üzere Fen Bilirkişisi Uğurcan Uykun’un 04/03/2015 tarihli müşterek bilirkişi raporuna ekli krokili raporda sarı boyalı C harfi ile gösterilen, 10 parsel sayılı taşınmaz yönünden 129,27 m2, 16 parsel sayılı taşınmaz yönünden 21,37 m2, 17 parsel sayılı taşınmaz yönünden 456,66 m² olmak üzere toplam 607,30 m2’lik 3 metre genişliğindeki kısımda zorunlu geçit hakkı tesisi suretiyle tapuya tesciline karar verilmiştir. Hükmü, davalı … vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “Mutlak geçit ihtiyacı” veya “Geçit yoksunluğu”, ikincisine de “Nispi geçit ihtiyacı” ya da “Geçit yetersizliği” denilmektedir.
Geçit hakkı kurulması davalarında amaç, genel yola bağlantısı olmayan taşınmazların yolla bağlantısının sağlanmasıdır. Bundan dolayı, geçit kurulurken ihtiyaç içinde olan taşınmazlar kesintisiz olarak genel yola bağlanmalıdır. Buna uygulamada “kesintisizlik ilkesi” denilir.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince; davacı her ne kadar 7, 8, 9 ve 11 parsel sayılı taşınmazlar lehine geçit hakkı kurulması istemiyle dava açmış olsa da mahkemece, bilirkişi raporunda C harfi ile gösterilen güzergahtan 11 parsel sayılı taşınmazın sınırına kadar ulaşım sağlayan yerden geçit hakkı kurulmuş olup, geçit hakları kişiler lehine değil taşınmazlar lehine kurulacağından, lehine geçit hakkı istenilen 7, 8, 9 ve 11 parsel sayılı taşınmazların maliki aynı olsa da 7, 8, 9 ve 11 parsel sayılı taşınmazlardan yola ulaşımın sağlanması için 8, 9 ve 11 parsel sayılı taşınmazlardan akdi irtifak kurulması gerekmektedir.
Belirtilen husus gözardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalı … vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09.12.2019 tarihinde oy birliği ile karar verildi