İşleme konu ruhsata aykırı baz istasyonu nedeniyle para cezası verilmesi gerektiği sabit olmakla birlikte Encümen kararının dayanağı Yapı tatil tutanağında da belirtildiği üzere, uyuşmazlık konusu baz istasyonunun, ruhsatlı yapının bahçesin kaçak olarak yapıldığı, para cezası belirlenirken de bahçenin tamamının “aykırılıktan etkilenen alan” olarak dikkate alındığı anlaşılmıştır. Ruhsat alınmadan inşa edilen yapının baz istasyonu olduğu, baz istasyonu haricindeki bahçenin tamamının ise aykırılıktan etkilenmediği dikkate alındığında, para cezasının, yalnızca ruhsatsız yapılan baz istasyonunun yüzölçümü esas alınarak hesaplanması gerekirken, bahçenin tamamı, üzerinden hesaplanarak uygulanan para cezasında hukuka uyarlık, görülmemiştir.
İzmir İli Konak ilçesi, 1186 ada, 18 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binanın bahçesine yapılan baz istasyonunun ruhsatsız olduğundan bahisle mühürlenmesine ilişkin 06/12/2012 günlü 4163 sayılı yapı tatil tutanağı ile 3194 sayılı imar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin 13/12/2012 günlü, 1978 sayılı Konak Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacı şirket tarafından ruhsata tabi iken ruhsatsız olarak baz istasyonu inşa ettirildiğinin saptanması karşısında, söz konusu yapının (baz istasyonunun) mühürlenmesine ilişkin dava konusu yapı tatil tutanağında hukuka aykırılık bulunmadığı, idari para cezasına neden olan baz istasyonunun ruhsata tabi olduğu, ancak ruhsatlı binanın bahçe mesafesine ruhsatsız olarak kurulduğu sabit olduğundan etkileme alanı üzerinden yapı sınıfı ve yapı grubu için öngörülen m2 birim fiyatları dikkate alınmak suretiyle, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin (5),(8),(12) ve (13) nolu alt bentlerinde öngörülen arttırım nedenlerinin de uygulanması sonucunda davacıya para cezası verilmesine yönelik işlemde de hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararının yapı tatil tutanağına ilişkin kısmında 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Kararın para cezasına ilişkin kısmına gelince; 3194 sayılı imar Kanunu’nun 42. maddesinin 1. fıkrasında; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanacağı, aynı Kanunun 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, fıkrada belirtildiği şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı hükmü yer almış, bu fıkranın (a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için birim ceza miktarları belirlenmiş, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılarak uygulanacağı hüküm altına alınmış; anılan fıkranın devamında temel ceza miktarının hesaplanmasına ve cezaya uygulanacak arttırımların belirlenmesine ilişkin esaslar sayılarak para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı Kurala bağlanmış, (c) bendinin 8 numaralı alt bendinde, yapı ruhsatsız ise, cezanın %180 oranında, çevre ve görüntü kirliliğine sebebiyet veriyor ise cezanın % 20 oranında arttırılarak hesaplanacağı hüküm altına alınmıştır.
28.04.2012 tarihli, 28277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2012 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğinde 3. sınıf, B grubu yapılar; Entegre tarımsal endüstri yapıları, büyük çiftlik yapıları, idari binalar (ilçe tipi hükümet konakları, vergi daireleri), gençlik merkezleri, halk evleri, belediyeler ve çeşitli amaçlı kamu binaları, lokanta Kafeterya ve yemekhaneler Temel eğitim okulları Küçük kitaplık ve benzeri kültür tesisleri, jandarma ve emniyet karakol binaları, sağlık ocakları Kamu sağlık dispanserleri Ticari bürolar, 150 kişiye kadar cezaevleri, fuarlar, sergi salonları Konutlar, marinalar, gece kulübü, diskotekler, misafirhaneler, pansiyonlar ve bu gruptakilere benzer yapılar olarak sayılmıştır. Yukarıda yer verilen düzenlemelerden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapının sınıfı ve gurubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanı ve varsa imara aykırılıktan etkilenen alan olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle; para cezası miktarının belirlenebilmesi için öncelikle; bu hususların yapı tatil tutanağı ile tespitinin yapılması gerekmektedir. Bunun için de, para cezasına esas alınan yapı tatil tutanağında, ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının ve varsa aykırılıktan eklenen alanın nasıl belirlendiğinin ortaya konulması, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı imalatın hangi yapı gurubu ve sınıfına girdiğinin tespiti, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı imalat ana yapının fonksiyon ve niteliklerine uygun olarak ana yapıyla bağlantılı ise, bu yapılar için ayrı bir yapı sınıfı ve grubu belirlenmeksizin, yapı tatil tutanağı düzenlenmesi ve buna göre ana yapının sınıfı ve cinsi esas alınarak temel ceza miktarının hesaplanması gerekmektedir. Öte yandan; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin (c) bendinin, 13. alt bent uyarınca çevre ve görüntü kirliliğine sebebiyet verildiğinden bahisle artırım uygulanabilmesi için; bu hususa ilişkin somut tespitlerin tutanakta ya da işlemde açıkça ortaya konulması gerekmekte olup 8. alt bendin ise; yapının tamamının ruhsatsız olarak yapılması halinde uygulanabilmesi mümkün olduğundan, ruhsatlı yapıda ruhsat ve eklerine aykırı ilave ve/veya ilave yapılar yapılması halinde bu arttırım nedeninin uygulanması mümkün değildir.
Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli Konak İlçesi, 1186 ada, 18 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binanın bahçesine yapılan baz istasyonunun ruhsatsız olduğunun 06/12/2012 günlü 4163 sayılı yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği, dava konusu encümen kararı ile ruhsata aykırı imalatın; “Konutlar (asansörlü ve/veya kalorüferli)” niteliğinde olduğu Kabul edilerek, III. Sınıf B grubu yapılar için öngörülen birim ceza miktarı esas alınarak ana para cezasının hesaplanması, bu cezanın, (c) bendinde öngörülen arttırım nedenleri uygulanarak arttırılması suretiyle belirlendiği anlaşılmaktadır.
Buna göre; işleme konu ruhsata aykırı baz istasyonu nedeniyle para cezası verilmesi gerektiği sabit olmakla birlikte Encümen kararının dayanağı Yapı tatil tutanağında da belirtildiği üzere, uyuşmazlık konusu baz istasyonunun, ruhsatlı yapının bahçesin kaçak olarak yapıldığı, para cezası belirlenirken de bahçenin tamamının “aykırılıktan etkilenen alan” olarak dikkate alındığı anlaşılmıştır.Bu durumda, bakılan uyuşmazlıkta, ruhsat alınmadan inşa edilen yapının baz istasyonu olduğu, baz istasyonu haricindeki bahçenin tamamının ise aykırılıktan etkilenmediği dikkate alındığında, para cezasının, yalnızca ruhsatsız yapılan baz istasyonunun yüzölçümü esas alınarak hesaplanması gerekirken, bahçenin tamamı, üzerinden hesaplanarak uygulanan para cezasında hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki temyize konu kararın bu kısmında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, İzmir 2. İdare Mahkemesi’nin 27/06/2013 günlü; E:2013/203 K:2013/1177 sayılı kararının yapı tatil tutanağına ilişkin kısmının ONANMASINA, para cezasına ilişkin kısmının ise BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 03/02/2015 gününde oybirliği ile karar verildi.