Parselasyon sonucu yola tahsis edilen taşınmaz bölümü üzerindeki ürünlere ve sair değerlere belediyece yol açılması sırasında verilen zararın tazmini gerektiği
Dava, davacıya ait taşınmaz malın içinde belediyece yol açılması çalışmaları sırasında mevcut kayısı, palamut, ceviz ve asma ağaçlarının dozerlerle sökülmesi, ekili sebze mahsulleri üzerine 300 kamyon kadar toprak ve taş dökülmesi, evin lağım ve pis su kanalizasyonu büzlerinin kırılması nedeniyle uğranılan maddi zararın olay tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle davalı idarece tazmini isteğiyle açılmıştır.
Dairemizde bu davanın açılmasından önce Asliye Hukuk Mahkemesine tazminat konusunda açılan davaya davalı idarece verilen savunmada taşınmazının 6785 sayılı Yasanın 42.maddesine göre belediye encümeni kararı ile düzenlemeye tabi tutulduğu, 2063 m2 miktarındaki taşınmazın 265 m2 sinin düzenleme dışı bırakılıp 450 m2 si düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra parselasyon işlemi sonucunda oluşan 172 sayılı imar adasının 5, 6, 7 sayılı parsellerinin müstakil 8 sayılı parselin ise şuyulu olarak davacıya tahsis edildiği, parselasyon planının 23.7.1980/gününde tapuya tescil edildiği hususlarının belirtildiği davanın görev noktasından reddi hakkındaki anılan mahkeme kararından anlaşılmıştır.
Dosyada mevcut tapu senedi örneğinden 60 ada, 2 sayılı kadastro parselinden 450 m2 lik kısmın imar şuyulandırılması nedeniyle yola terk edildiği Beypazarı Sulh Hukuk Mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen 17.6.1980/günlü, 4 sayılı rapordan ise Halıkara mahallesindeki evleri Ankara-Nallıhan karayoluna ve ilçe merkezine bağlıyan yolun yapım için davacının söz konusu taşınmaz malının genişliği boyunda yaklaşık 14.50 metre genişliğinde belediyece toprak dolgu yapıldığı, bunun yaklaşık 500 m2 yer işgal ettiği, bu saha üzerinde mevcut olan 89.000 lira değerindeki kayısı, palamut, ceviz ve asma ağaçlarının dozerlerle söküldüğü 18.000 lira değerindeki sebze mahsülünün toprak altında kaldığı anlaşıldığından belediyenin parselasyon işlemi nedeniyle taşınmazın düzenleme ortaklık payı olarak alınan kısmından yol geçirdiği sonucuna varılmıştır.
6785 sayılı İmar Kanununun 1605 sayılı Kanunla değişik 42.maddesine göre belediyeler imar sınırı içindeki binalı ve binasız arazi ve arsaların plan ve mevzuata uygun biçimde inşaata veya tespit edilmiş olan diğer kullanma şekillerine elverişli duruma getirilmesi maksadıyla düzenlenmesi için bunları sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleriyle yol fazlalarıyla ve belediyeye ve kamu tüzel kişilerine kamu kurumlarına ait yerlerle birleştirerek plan ve mevzuat icaplarına göre hisseli veya hissesiz olarak yeniden parsellere ayırmaya ve bu parselleri ilgililere dağıtmaya yetkilidirler.
Belediyelerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında, bunların mesahalarından yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyle meydana gelen değer artışları karşılığında “düzenleme ortaklık payı olarak düşülebilir.
Anılan madde hükmü uyarınca düzenlemeye tabi tutulan taşınmaz maldan umumi hizmetlerde kullanılmak üzere düzenleme ortaklık payı olarak alınan kısım taşınmaz malın zeminine (toprağa, araziye) tekabül eder. Taşınmaz malın üzerindeki mülkiyet hakkının kapsamına giren doğal verimlerin ve ekonomik değere sahip emek sonucu oluşan nesnelerin bedelinin taşınmaz mal sahibine ödenmesi gerekir. Hatta tarım amacıyla kullanılan taşınmaz mal sahibine parsel üzerindeki ürünlerin kaldırılması için süre dahi vermek gerekirken davacıya haber verilmeksizin düzenleme ortaklık payı olarak alınıp yola tahsis edilen taşınmaz mal üzerindeki ağaçların dozerlerle sökülmüş sebze ürünlerinin üzerine toprak dökülmek ve evin lağım ve pis su kanalizasyonu büzleri kırılmak suretiyle davacının zararına neden olacak şekilde fiili durum (taşınmazdan yol geçirmek suretiyle el atılmasında) yaratılmasında mevzuata uyarlık bulunmadığından davalı idarenin hizmet kusuru söz konusudur.
Olay tarihinde yürürlükte bulunan 334 sayılı Anayasanın 114 ve yürürlükteki 2709 sayılı T.C. Anayasasının 125.maddesinde idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü oldukları kurala bağlanmıştır. Beypazarı Sulh Hukuk Hakimliğince yaptırılan tesbit sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda belirtilen maddi zarar ile toprakaltında kalan ve kırılan lağım büzlerinin tamiri tutarı olan … liranın olay tarihinden (18.4.1980/gününden) itibaren yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine karar verildi.