Danıştayın ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakacağı uyuşmazlıklar dışındaki davaların askeri ya da adli yargının görevine girip girmeyeceği incelenemez.
İstemin Özeti: … Mahallesi, E. Caddesinde 342 ada, 5 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan inşaatın fenni mesulu olan davacıdan inşaatın grojesine uygun olmadığı nedeniyle 7.500 lira para cezası alınması ve belediye hudutları içinde 1 ay süre ile yaptığı projelerin ve aldığı fenni mesuliyetlerin kabul edilmemesi hakkında Belediye Encümeninin 2.7.1982 günlü, 540 sayılı kararının iptali isteminden ibarettir.
Türk Milleti Adına karar veren Danıştay 6. Dairesisince Tetkik Hakimi T: A.`nın raporu ile dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14 üncü maddesi uyarınca incelendikten sonra işin gereği düşünüldü: Dava, … Mahallesi E. Caddesinde 342 ada, 5 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan inşaatın fenni mesulü olan davacıdan, inşaatın projesine uygun olmadığı nedeniyle 7.500 lira para cezası alınması ve Belediye hudutları içinde 1 ay süre ile yaptığı projelerin ve aldığı fenni mesuliyetlerin kabul edilmemesi hakkında, Belediye Encümenince verilen 2.7.1982 gün ve 540 sayılı kararın iptali istemi ile açılmıştır.
Danıştay, İdare ve Vergi Mahkemelerince verilen ve Kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii, kanunla gösterilen belli davalarda ilk ve son derece mahkemesidir.
Nitekim 2575 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinde ilk derece mahkemesi olarak Danıştay`da görülecek davalar sayılmış, 2576 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde İdare Mahkemelerinin, Danıştay`da ilk derecede çözümlenecek olanlar dışındaki davalara bakacağı kurala bağlanmış ve 2577 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinde ise imar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve iskan gibi taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasından veya bunlara bağlı her türlü haklara veya kamu mallarına ilişkin idari davalarda yetkili mahkemenin taşınmaz malların bulunduğu yer idare mahkemesi olduğu belirtilmiştir.
Bu kurallar karşısında genel olarak temyiz mercii olan Danıştay`ın ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakacağı uyuşmazlıklar dışındaki davaları askeri veya adli yargının görevine girip girmeyeceği noktasından incelenmesi mümkün görülmemektedir.
2577 sayılı Kanunun 14 ve 15 inci maddelerinin Danıştay`da ancak yetki ve görevine giren ve ilk derece mahkemesi olarak bakılacak davalarla temyizen yapılacak incelemelerde uygulanabileceği, bu uyuşmazlığın ise görüm ve çözümünün idare mahkemesinin yetki alanına girdiği, bu nedenle de davanın Danıştay`ca görev yönünden reddine karar verilmesine olanak bulunmadığı, tersine bir uygulamanın Danıştay`ın genel görevli İdare Mahkemelerinin yerine geçmesi sonucunu doğuracağı açıktır.
Bu nedenlerle dava dosyasının İzmir İdare Mahkemesine gönderilmesine 7.10.1982 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU: Dava, Bergama Belediye Encümeninin 2.7.1982 gün ve 540 sayılı Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı Kanunun 14 ve 15 inci maddelerinin Danıştay açısından incelenmesinden, Danıştay`a verilen dava dilekçelerinden adli ve askeri yargının görevli olduğu konulara ilişkin olanların görev yönünden reddi gerekeceği; idari yargının görevinde fakat, 2575 ve 2576 sayılı Kanunlarda yapılan belirlemeye göre Danıştay`ın değil İdare Mahkemelerinin görevinde ise bu halde görev ve yetki yönünden reddedilerek dosyanın görevli ve yetkili mahkemeye gönderileceği anlaşılmaktadır.
Böylece kanun koyucu, adli ve askeri yargının görevli olduğu konularla, idari yargının görevli olduğu konular açısından farklı çözümler getirmiş bulunmaktadır.
Adli ve askeri yargının, görevli olduğu kanularda Danıştay`da dava açılmış olması halinde bunun, kanunun belirtilen hükümleri gereği görevden reddedilmesi gerekirken, incelenmesi İzmir İdare Mahkemesinin yetki alanı içinde görülerek buraya gönderilmek üzere verilen yetki yönünden red kararı belirtilen nedenlerle kanunun gösterdiği usule aykırı bulunmaktadır.
Yargılama usulünde amaç, yargılamayı çabuk, ucuz ve kolay yollardan yaparak davayı süratle sonuçlandırmaktır. Çoğunluk kararına göre ortaya çıkacak sonuçta ise, adli veya askeri yargının görevine giren bir konuda Danıştay`da açılan dava, önce yer itibariyle yetkili olduğu gerekçesiyle idare mahkemesine gönderilecek, sonra bu mahkeme görevden red kararı verecektir ki, bu da davaların uzamasına ve dava giderlerinin artmasına yol açacak bir uygulama olacaktır.
Açıklanan nedenlerle, idari yargının görev alanı dışında olan davanın görev yönünden reddi gerekeceği görüşüyle çoğunluk kararına karşıyım.