Kamulaştırılan taşınmazların bedelinin arsa mübadelesi suretiyle ödenmesine ilişkin anlaşma idari sözleşme niteliğinde olmayıp, anlaşma gereğinin yerine getirilmesi yolundaki davacılar isteğinin reddine ilişkin işlem idari işlem değildir ve bedele ilişkin uyuşmazlık adli yargının görevine girer.
İstemin Özeti: Davacılara ait …….. … mevkiinde bulunan 7 pafta, 1622 parsel sayılı 3000 m2lik taşınmazın imar planının uygulanması amacıyla parsellenmek üzere kamulaştırılması konusunda davalı belediye encümeninin 18.11.1977 günlü, 44/4 sayılı kararı ile anlaşma yapılıp davacılara 3000 m2 karşılığının %75’i olan 2250 m2 için 1492 m2 tutarında üç adet parsel verildiğinden ve kalan 758 m2 nin de ilk oluşacak parsellerden verilmesine karar alındığından bahisle bu yolda bir parsel verilmesi isteğinin reddine ilişkin … Belediye Başkanlığının 4.6.1984/günlü, 58-135 sayılı işleminin iptali dileğiyle açılan davanın, kamulaştırılan taşınmazların bedelinin arsa mübadelesi suretiyle ödenmesine ilişkin anlaşmanın genel hizmetlerden birinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşme niteliğinde bulunmadığı, anlaşmanın yapılmasında olduğu gibi bu anlaşma gereğinin yerine getirilmesi yolundaki davacıların isteğinin reddine dair işlemin tesisine davalı idarenin kamu kudretine dayanmadığı, dava konusu işlem idari davaya konu olabilecek bir işlem olmayıp netice itibariyle kamulaştırma bedeline ilişkin bir uyuşmazlık olduğundan özel hukuk ilişkisine dayanan bir sözleşmenin yerine getirilmemesinden kaynaklanan ve kamulaştırma bedeline yönelik bu uyuşmazlığın çözümlenmesinin de adli mahkemelerin görevine girdiği gerekçesiyle görev yönünden reddi yolundaki … Adliye Mahkemesinin 13.7.1984/günlü, E:19&4/324, K: 1984/294 sayılı kararının; davanın kamulaştırma bedeline yönelik olmadığı, belediye işleminin iptali ile encümen kararma göre bakiye arsasının verilmesi istenilmiş olup bu uyuşmazlığın çözümlenmesinde İdare Mahkemesinin görevli bulunduğu, görevsizlik kararının eksik inceleme sonucunda verildiği öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savcı Düşüncesi: 6830 ve 2942 sayılı Yasaların 14. maddelerine göre, takdir edilen bedele karşı ancak, taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesince dava açılabilir.
Dosyanın incelenmesinden, olayın başlangıcının istimlakten çok bir çeşit parselasyon işi, geniş parselin daha küçük parsellere ayrılması sırasında, %25 nin belediyeye bedelsiz terkine dayanmaktadır. Belediyenin ilk tasarruflarında, davacılara bir parsel daha verilmesi kabul edildiğine göre, uyuşmazlığın niteliği göz önüne alındıkta, çözümü idari yargıyı ilgilendirmektedir. Uyuşmazlık, istimlak bedelinden çıkmamaktadır.
Bu nedenlerle, … İdare Mahkemesince bu uyuşmazlığın görevden ret kararı verilmesinde, hukuki isabet görülmediğinden yeniden bir inceleme yapılarak karar verilmek üzere, mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakimi H. Ü.’nün açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü:
KARAR: Temyiz edilen … İdare Mahkemesinin 13.7.1984/günlü, E:1984/324, K: 1984/294 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasından sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, fazla yatırılan 600 lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 12.3.1985/gününde oybirliğiyle karar verildi.