Köye pazar ve çarşı yerleri yapmakla görevli köyün, köyde yetiştirilen hayvanların sağlıklı koşullarda kesimi, kaliteli et üretimi ve köylüye satılması işlemleri için mezbaha yaptırılmasının köyde çarşı yaptırmak görevinin doğal sonucu olduğundan, davacıya ait yerin köy ihtiyar kurulu kararı ile mezbaha, ayrıca sağlık ocağı ile spor sahası için kamulaştırılmasında mevzuata aykırılık yoktur.
İstemin Özeti: … Köyü, 539 ve 1464 parsel sayılı taşınmazların özel mülkiyette bulunan 32/48 hissesinin tamamının spor sahası, mezbaha ve sağlık ocağı yapmak üzere kamulaştırılmasına ilişkin 1.7.1984/günlü, 10 sayılı köy ihtiyar kurulu kararının iptali yolunda … İdare Mahkemesince verilen 8.5.1985/günlü, E:1984/541, K:1985/281 sayılı kararın usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması isteminde ibarettir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyada yer alan belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü:
K: Temyiz isteminde bulunanın duruşma yapılması yolundaki isteği yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.
Dava, … Köyü, 539 ve 146 parsel sayılı taşınmazların özel mülkiyette bulunan 32/48 hissesinin tamamının spor sahası, mezbaha ve sağlık ocağı yapmak üzere kamulaştırılmasına ilişkin 1.7.1984/günlü, 10 sayılı Köy İhtiyar Kurulu kararının iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince gerek köyün mecburi işleri gerek yapılması köylünün isteğine bağlı olan işler arasında mezbaha ve sağlık ocağı yapımının bulunmadığı, spor yaptırılması köylünün isteğine bağlı işlerden olmasına rağmen kamulaştırma plan ve krokisinin tebliğ edilmediği gibi taşınmaz üzerinde spor sahasının yerinin de belirlenmediği gerekçeleriyle dava konusu işlem iptal edilmiş, karar davalı köy muhtarlığınca temyiz edilmiştir.
Köye mezbaha ve sağlık ocağı yapma işinin 442 sayılı Köy Kanununun 13. ve 14. maddelerinde yer almadığı gerekçesiyle kamulaştırma işlemi iptal edilmişse de, Kamulaştırma Kanunu köy lehine yapılacak kamulaştırmalarda kamu yararı kararı verecek mercii köy ihtiyar kurulu olarak belirtilmekte, 442 sayılı Köy Kanunun da köye ait işler görmekle aynı mercii göreli ve yetkili kılmaktadır.
Köy Kanununun 13. ve 14. maddelerinde köyün yapacağı işler belirtilmiş olup, her iki yasa maddesinde tarla, bağ, bahçe işlerinin yanısıra hayvancılık köylünün asıl uğraşlarından biri olarak düzenlenmiş, anılan 14 üncü maddenin 7 nci bendinde pazar ve çarşı yerleri yapmak,aynı maddenin 30 ve 31 nci bentlerinde de köyde sağlık işlerine bakmak üzere bir sağlık korucusu bulundurmak ve hükümet tarafından sağlık işlerinde kullanılmak üzere verilecek ilaçlan korumak görevleri yer almıştır.
Her ne kadar değinilen yasa maddelerinde köye mezbaha yapmak açıkça sayılmamışsa da; köye pazar ve çarşı yerleri yapmakla görevli köyün, köyde yetiştirilen hayvanların sağlıklı koşullarda kesimi, kaliteli et üretimi ve köylüye satılması işlemleri için mezbaha yaptırılması köyde çarşı yerleri yaptırmak görevinin doğal sonucunu teşkil eder.
Kaldı ki, köylünün asıl uğraşları arasında bulunan hayvancılığın geliştirilmesi amacıyla yıllar geçtikçe çoğalan ve ortaya çıkan yeni ve zorunlu ihtiyaçların karşılanarak köyün gelirinin artırılmasına katkıda bulunulması, köyün ve köy halkının ortak ve genel yararınadır. Bu itibarla, mezbaha için yer sağlanarak bu hizmetin yürütülmesi amacına yönelik kamulaştırma işleminde mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Diğer taraftan, sağlık korucusu bulundurmak ve sağlık işlerinde kullanılacak ilaçları korumakla yasayla görevli kılınmış köyde, bu hizmetin yerine getirilmesinin ancak gerekli ve yeterli olanakları sağlayan sağlık ocağı yapımı ile mümkün bulunduğu açıktır.
Keza Köy Kanunun 14 üncü maddesinin 24 üncü bendi ile köyde spor yaptırılması görevi de verildiğinden spor sahası için yapılan kamulaştırmada mevzuata aykırılıktan söz edilemez.
Açıklanan gerekçelerle işlemin iptaline dair … İdare Mahkemesinin 8.5.1985/günlü, E:1984/541, K: 1984/2l sayılı kararında usul ve yasaya uyarlık bulunmadığından anılan kararın bozulmasına, uyuşmazlığın hukuki niteliği ve dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler dava hakkında karar vermeye yeterli görüldüğünden. 25 77 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 ncu maddesini 2 nci bendi uyarınca işin esasının incelenmesine geçildiğinde;
Devlet ve kamu tüzel kişileri, kamu yararının gerektirdiği hallerde özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir bölümünü kanunla gösterilen esas e usullere göre kamulaştırmaya yetkilidirler.
Yukarıda açıklanan nedenlerle kamulaştırma işleminde kamu yaran ve yetki yönünden yasa kurallarına herhangi bir aykırılık bulunmamaktadır.
Davacıların kamulaştırılan parsellerin ayrı ayrı hangi amaç için ayrıldığının belirtilmediği ve ölçekli plan veya krokisinin bulunmadığı yolundaki iddialarına gelince dosya içindeki belgelerden köy muhtarlığının istemi üzerine … İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü tarafından yapılan inceleme sonucu düzenlenen raporla her iki parsel üzerinde yapılacak tesislerin yerlerinin ayrı ayrı saptanmış bulunduğu anlaşıldığından bu savları işlemi kusurlandıracak nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan gerekçelerle davanın reddine, peşin alman yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına 1000 lira temyiz harcı ile 1500 lira temyiz posta pulu giderinin karşı taraftan alınarak temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine 19.12.1985/gününde oyçokluğuyla karar verildi.