İlçe belediye meclislerinin uygulama planı değişikliğine ilişkin kararlarının, Büyükşehir Belediyelerince 15 günlük süre içerisinde incelenmemiş olması halinde planın kesinleştiğinden söz edilemez.
İstemin Özeti: … Merkez İlçe belediye meclisinin 17.4.1985/günlü, 282/284 sayılı kararının iptali yolundaki … 1. İdare Mahkemesinin 25.12.1985/günlü E:1985/166, K:1985/502 sayılı kararının, 3030 sayılı Yasa ve uygulama yönetmeliği gereğince onay için Büyükşehir Belediye Başkanlığına gönderilen uygulama imar planının yasal süre içinde onaylanmaması üzerine belediye meclisince dava konusu kararın alındığı ve bu kararda mevzuata aykırılık bulunmadığı öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü:
K: Dava, … Merkez İlçe belediye meclisinin …….. 10 pafta, 34 ada, 1 parsel; 10 pafta, 45 ada, l, 2, 3, parseller, 18 parseller, 18 pafta, 137 ada, 31 ve 925 parsellerle ilgili olarak hazırladığı uygulama imar planının Büyükşehir Belediye Başkanlığınca onaylanmayarak 27.3.185 günlü yazısı ile İlçe Belediyesine duyurulması üzerine, İlçe belediye meclisinin, Büyükşehir Belediyesinin imar planını yasal süresinde onaylamadığı yolunda almış olduğu 17.4.1985/günlü, 282/284 sayılı kararının iptali istemiyle açılmış, … 1. İdare Mahkemesince; Büyükşehir Belediyesinin İmar ve İskan Bakanlığı gibi planları onamada süreye tabi olmadığının düşünülmemesi gerektiği, çünkü 3030 sayılı yasanın 21. maddesi ile İmar Kanununun bu Kanuna aykırı kurallarının yürüklükten kalktığı, ancak, Büyükşehir Belediyesinin imar planının 15 gün içinde onaylamamasını, istemin zımnen reddi olarak kabul edilerek ya da 27.3.1985/günlü yazı ile istemin açık olarak reddi üzerine uygulama yönetmeliğinin 42. maddesinde belirtildiği şekilde Merkez İlçe Belediyesinin Büyükşehir Belediyesine karşı dava açması gerekirken planın kesinleştiği anlamına gelen bir karar almasında usul ve Yasa kurallarına uyarlık bulunmadığı nedeniyle işlem iptal edilmiş bu karar dava idarece temyiz edilmiştir.
3030 sayılı yasanın genel olarak Büyükşehir Belediyelerinin görevlerim belirleyen 6. maddesi ile Büyükşehir Belediye Başkanının görevlerinin belirleyen 14. maddesinin birlikte değerlendirilmesi, nazım imar planı yapma ve yaptırma yetkisinin büyükşehir belediyelerine ait olduğunu, ilçe belediyelerinin nazım imar planına uygun olarak uygulama imar planı yapabilecekleri ve ilçe belediyelerince hazırlanan planlarının Büyükşehir Belediye Başkanının onayına tabi olduğunu ortaya çıkarmaktadır.
3030 sayılı Yasanın uygulanması ile ilgili Yönetmeliğin 42. maddesinde ise; “Büyükşehir Belediye Başkanı, 1580 sayılı Belediye Kanununun belediye başkanlarına ve 3030 sayılı Kanunun büyükşehir belediye başkanlarına verdiği görevleri yerine getirir ve tanıdığı bütün yetkileri kullanır.
Büyükşehir belediye başkanları, büyükşehir belediye meclisi ile ilçe belediye meclis kararlarını tetkikle aynen veya tadilen tasdik veyahut meclislerde tekrar görüşülmesini isteme görev ve yetkilerini kullanmada Belediye Kanununun, meclis kararlarının tetkik ve tasdiki konusunda, yetkili idari vesayet makamlarına tanıdığı süreleri göz önünde bulundurur ve aynı şekilde iş ve işlem yaparlar. Bu süreler, büyükşehir belediye başkanları için en çok 15 gündür. Noksanların ikmali için yapılacak yazışmalarla geçecek süreler 15 günlük süreye dahil değildir.
İlgili belediye meclislerinin bu süre sonunda yetkili idari yargı merciine başvurma haklan saklı olduğu gibi, büyükşehir belediye başkanlarının da, 2/3 çoğunlukla ısrar edilip kesinleşen meclis kararlarına karşı aynı şekilde yetkili idari yargı merciine başvurmak hak ve yetkileri saklıdır.” kuralı yer almaktadır.
Yönetmeliğin bu maddesinin düzenleniş biçiminden büyükşehir belediye başkanının, 3030 sayılı Yasanın verdiği yetkileri en çok ( 15 ) gün içinde kullanması gerektiği ve bu 15 günlük sürenin imar planlarının onaylanması konusunu da kapsadığı anlaşılmaktadır.
Ancak bu Yönetmeliğin dayandığı 3030 sayılı Yasanın yukarıda açıklanan konuyla ilgisi 6. maddesi onaylama görevinin yerine getirilmesinde belli bir süre koşulu öngörmemektedir. Yönetmeliğin planların onayıyla ilgili 8. maddesinin c bendinde, büyükşehir belediyelerinin ilçe belediyelerinin nazım imar planlarını ve ( B ) fıkrası kapsamındaki esaslara uygun olarak hazırlamaları zorunlu uygulama planlarını inceleyeceği, aynen veya değiştirerek onaylayacağı ve uygulamalarını denetleyeceği ( e ) bendinde ise büyükşehir belediyelerinin, imar mevzuatının şehirlerin imar ve imar planlan konusunda İmar ve İskan Bakanlığı’na vermiş olduğu yetkileri kullanacağı belirtilmek suretiyle sözü edilen Yasanın 6. maddesine açıklık getirilmiştir.
Öte yandan imar planlarının onanması yetkisi, 6785 sayılı İmar Kanununun 29. maddesi uyarınca İmar ve İskan Bakanlığı’na ait olduğundan ve 3030 sayılı Yasanın 21. maddesine göre de ilgili mevzuatın bu Kanuna aykırı olmayan kurallarının uygulanması gerektiğinden, İmar Kanununun 29. maddesi ile İmar ve İskan Bakanlığına tanınan yetkilerin Büyükşehir Belediye Başkanlığına devredildiğinin kabulü zorunludur.
İmar Kanununun 29. maddesinde de bu yetkinin kullanılma esasları belirlenmiş ve ilgili bakanlık, inceleme konusunda herhangi bir süre ile kısıtlandırılmamıştır.
Bu konuda 3030 sayılı yasada da süre sının getirilmemiştir. Bu durum ise yönetmelikte doldurulması gereken bir boşluk anlamında olmayıp, idareye hizmet gereklerine ve işin özelliğine göre değişken bir süre içinde inceleme yapma olanağının tanınması anlamındadır.
Ayrıca normal hiyerarşisinde Yasalar yönetmeliklerden önde geldiğine göre, yasada öngörülmeyen hak düşürücü bir sürenin yönetmelikle getirilmesi, yönetmeliklerin yasalara aykırı kurallar içermeyeceği ilkesine aykırı düşeceğinden ve yönetmeliğin 42. maddesinin 3030 sayılı Yasanın 21. maddesi uyarınca İmar Kanununun 29. maddesindeki süreye bağlı olmama kuralını yürürlükten kaldırıldığı düşünülemeyeceğinden, imar planı değişikliğine ilişkin meclis kararlarının yönetmeliğin 42. maddesinde öngörülen 15 günlük süre içinde incelenmemiş olması halinde planın kesinleştiğinden söz edilemez.
Olayda Büyükşehir Belediye Başkanlığınca, İlçe belediye meclisinin plan değişikliği önerisinin yapılan inceleme sonucu yukarıda açıklanan yasaların verdiği yetki çerçevesinde onaylanmayarak 27.3.1985/günü yazı ile iade edilmesi üzerine bu işlemin iptali istemiyle Merkez İlçe Belediye Başkanlığınca iptal davası açılması gerekirken, planın kesinleştiği anlamına gelen bir karar alınmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … 1. İdare Mahkemesinin 25.12.1985/günlü E:1985/166; K:1985/502 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, fazla yatırılan 1800.-lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 9.10.1986/gününde oybirliğiyle karar verildi.