Sulama arkı yapımı köylünün isteğine bağlı işler arasında sayılmış ise de, sulama işi köyün ve köylünün ortak ve genel yararına olduğundan, bu amaçla yapılan kamulaştırmada kamu yararının varlığı açık olup, yetki yönünden de mevzuata aykırılık yoktur.
İstemin Özeti: … mevkiinde bulunan 820 parsel sayılı taşınmazın 160 m2 lik bölümünün sulama arkı yapımı amacıyla kamulaştırılmasına ilişkin 28.5.1984/günlü, 10 sayılı köy ihtiyar kurulu kararının iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin 14.11.1985/günlü, E: 1984/337, K:1985/360 sayılı kararının, sulama arkı yapımının köyün görevleri arasında olduğu ve bu amaçla kamulaştırma yapılabileceği öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Danıştay Savcısı A.Ş.’nin Düşüncesi: Davacıya ait taşınmazın 160 m2 lik kısmının köyün sulama ihtiyacı için kamulaştırılmasına ilişkin Köy İhtiyar Kurulu kararının iptali isteğiyle açılan davada işlemi iptal eden … İdare Mahkemesinin 14.11.1985/günlü E:84/337, K:85/360 sayılı kararı davalı idare tarafından temyize dilmiştir.
7457 sayılı yasa ile zirai sulama suyu temin ve tedariki amacına yönelik arazi sulama kanalı için kamulaştırma yapmak yetkisi Toprak-Su’ya ait iken 18.06.1984/gününde yürürlüğe giren 235 sayılı KHK’nin 2 ve 12. maddelerinde de anılan görevlerin Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yürütüleceği ve bu hizmetler için gereken gayri menkulleri kamulaştırmak yetkisinin bulunduğu kurala bağlanmıştır.
Diğere taraftan 442 sayılı yasanın 14. maddesinin 11. fıkrası uyarınca da köy tarla ve bahçelerini sulamak, ortaklaşa ark yapmak köy tüzel kişiliğine de görev olarak verildiğinden, köy ihtiyar kurulunun da anılan amaç için kamulaştırma yetkisi vardır.
Açıklanan nedenlerle davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile … İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü:
Dava, … mevkiinde bulunan 820 parsel sayılı taşınmazın 160 m2’lik bölümünün sulama arkı yapımı amacıyla kamulaştırılmasına ilişkin 28.5.1984/günlü, 10 sayılı Köy ihtiyar Kurulu kararının iptali istemiyle açılmış, … İdare Mahkemesince, sulama arkı yapımının köyün mecburi işleri arasında olmayıp köylünün isteğine bağlı işlerden olduğu, bu durumda kamulaştırmanın 2942 sayılı yasanın 3. maddesindeki idarelerin kanunla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetleri için kamulaştırma yapabilecekleri ilkesine uymadığı gerekçesiyle işlem iptal edilmiş bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
Anayasanın 46. maddesinde ve 2942 sayılı kamulaştırma yasasının 1. maddesinde “……. kamu yararının gerektirdiği hallerde ……….” özel mülkiyette bulunan taşınmazların kamulaştırılacağı kuralının yer alması, kamulaştırma işlemlerinde esas ilkenin ve önemli olan yönün kamu yararı olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Öte yandan Köy Kanununun 13 ve 14. maddelerinde köyün yapacağı işler belirtilmiş, her iki yasa maddesinde tarla, bağ ve bahçe işleri köyün asıl uğraşları olarak düzenlenmiş, anılan 14. maddenin 11. bendinde de köy tarla ve bahçelerini sulamak için ortaklama ark yapmak köylünü işleri arasında sayılmıştır.
Her ne kadar sulama arkı yapımı köylünün isteğine bağlı işler arasında gösterilmişse de, köylünün asıl uğraşlarından olan bağ ve bahçe işlerinin yürütülmesi için sulama yapılması hem zorunlu hem de köyün ve köy halkının ortak ve genel yararına olduğundan bu hizmetin yürütülmesi amacına yönelik kamulaştırmada kamu yararının varlığı açık olup, yetki yönünden de yasa kurallarına her hangi bir aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle kamulaştırma işleminin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin 14.11.1985/günlü, E: 1984/337, K: 1985/360 sayılı kararında usul ve yasaya uyarlık bulunmadığından anılan kararın bozulmasına, uyuşmazlığın hukuki niteliği ve dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler dava hakkında karar vermeye yeterli görüldüğünden, 2577 sayılı 49. maddesinin 2. bendi uyarınca işin esasının incelenmesi sonucu aynı gerekçelerle davanın reddine, peşin alınan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 3000.- lira temyiz harcı ile 2400.- lira temyiz posta pulu giderinin davacıdan alınarak davacı idareye verilmesine, fazla yatırılan 1800.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 18.11.1986/gününde oybirliğiyle karar verildi.