Mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu, turizm amaçlı imar uygulama planının davacılara ait iyi vasıflı narenciye bahçesinin bir bölümünün turistik alanı olarak tarım dışı amaca tahsisinin kamu yararı ve planlama ilkelerine aykırı olduğu, davacıların konut kullanımına ayrılan taşınmazların tarım alanından konut alanına geçiş bölgesinde yer alması nedeniyle düşük inşaat emsali verilmesinde ise planlama ilkelerine aykırılık bulunmadığı, kıyı boyunca önerilen turizm tesis alanı bandında kıyıya dik iki yol bağlantısı ihtiyacı karşılamaktan uzak olduğu nedeniyle yeni bir düzenleme ile eksikliğin giderilmesi gerektiği
Dava, 6.6.1986/gününde ilan edilen 1/1000 ölçekli turizm amaçlı imar planının davacılara ait narenciye bahçelerinin turistik tesis alanı olarak belirlenmesine, davacıların taşınmazları önüne isabet eden 1520 m. uzunluktaki turistik tesis bandında sahile yalnızca iki çıkış konulmasına ve konut kullanımına ayrılan davacı taşınmazlarına 1000 m2 lik parsel şartı getirilip, düşük inşaat emsali verilmesine ilişkin bölümlerinin iptali isteğiyle açılmıştır.
Dairemizin kararı üzerine yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan raporda; “Güney Batı Antalya Turizm Alanı’nın Tekirova Köyü ve çevresindeki alanları kapsayan 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı, Kültür ve Turizm Bakanlığınca hazırlanmış, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının da olumlu görüşü alınarak, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 12.3.1985/tarihinde onanarak yürürlüğe girmiştir. Tekirova Köyü ve çevresindeki alanları içine alan bu plan, 1977 onanlı 1/25000 ölçekli Güneybatı Antalya Turizm planında yatak kapasitesini arttırmak üzere 1985/yılında tadilen onanarak yürürlüğe giren bir plandır ve yaklaşık 100 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Bu planla hedef lenen yatak kapasitesi ise 8000 dir. Planın diğer verileri olarak yoğunluk 80 yatak/hektar ve inşaat emsali (KAKS) 0.30 olarak belirlenmiş tir… bu plana göre Tekirova Çayı’nın ağzında yer alan günübirlik kullanım ve kamp alanı olarak, sahil boyunca Kuzeydoğu ve güneybatı doğrultusunda uzanan yaklaşık ortalama 500 m.- 300 m. derinliıindeki kıyı bandı da organize turizm gelişme alanı olarak belirlenmiştir. Deniz ile karayolu arasındaki alanın ortaca bir noktasında ve Tekirova çayı nın kenarında yer alan Tekirova Köyüne deniz yönüne doğru gelişme konut alanı olarak karar getirilmiş diğer alanlar ise tarım alanı olarak korunmuştur…
1/25.000 ölçekli bu plan tek parsel ölçeğindeki kararların irdelenmesi için uygun bir ölçek olmamakla birlikte, kaba bir ölçümle, dava konusu 168 no.lu parselin yarısından fazlasının bu planda turizm gelişme alanı olarak belirlenen kıyı çizgisine parelel kuşak içinde yer aldığı görülmektedir. Özellikle 168 no.lu parselin iyi nitelikli narenciye bahçesi olarak görülen bölümünün tamamı bu planda organize turizm gelişme alanı olarak gösterilmiştir…
Güneybatı Antalya Kıyı Bandı 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Koşulları”nı açıklayan 7.7.1977 onanlı raporda, Tekirova gibi planda “organize turizm gelişme alanı” olarak tanımlanan yerleşmelerde 1/5000 ölçekli ana gelişme planı ve 1/1000 ölçekli uygulama planları hazırlanırken şu ölçütlerin kullanılması istenilmektedir.
1/25.000 ölçekli çevre düzeni planının verilerine göre Kültür ve Turizm Bakanlığınca hazırlanan dava konusu 1/1000 ölçekli Tekirova Turizm Amaçlı Uygulama İmar Planı 6.6.1986/gününde yürürlüğe girmiştir.
Yukarıda belirtilen plan koşullarına göre uygulama planları hazırlanır ken yerel koşulların dikkate alınarak 1/25.000 ölçekli plan kararların da bazı düzeltmeler yapılabileceği açıktır. Ancak makro kararlar ve plan hedeflerinin gerçekleştirilmesinin sağlanması açısından genelde
1/25.000 ve 1/1000 ölçekli plan kararları arasında tutarlılık bulunmaması gerekmektedir… 6.6.1986/onanlı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı kararları genelde 1/25.000 ölçekli plan kararlarıyla tutarlıdır. Dava konusu açısından bu planın bir özelliği 1/25.000 ölçekli planda büyük kısmı “turizm tesis alanı” içinde kalan narenciye bahçesinin büyükbir bölümünün 1/1000 ölçekli uygulama planında davacı lehine imar planı sınırları dışına çıkarılmasıdır. … Yapılan bu değişiklik ile 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında kuzeydoğu yönünde kıyıya parelel olarak uzanan “turizm tesis alanı” derinliği 1/1000 ölçekli planda oldukça daralmış olmaktadır. … 6.6.1986 onanlı dava konusu planın turistik tesis alanı olarak yarattığı kapasite (konaklama tesis alanı ve kamp alanı birlikte) 3800 yatağın üzerine çıkmaktadır. Buna karşılık 1/25.000 ölçekli planda bu kesim için öngörülen yatak kapasitesi 3200 olduğuna göre dava konusu uygulama planında bu kararın üzerine çıkıldığı görülmektedir.
1/25.000 ölçekli Çevre D7zeni planının plan koşullarından biri, planda tarım alanı olarak I. ve II. sınıf tarım arazisi özelliği gözteren alanlarda tarım dışı kullanım getirilmesi olduğu halde, 6.6.1986 onanlı 1/1000 ölçekli Tekirova Turizm Amaçlı uygulama İmar Planında iyi vasıflı bir tarım alanı olan 168 no.lu parselin narenciye bahçesi olan bölümünden yaklaşık 1.7 hektarlık bir alanın imar yolu ve turistik tesis alanı olarak gösterilmesidir. Bu açıdan 1/1000 ölçekli plan hazırlanırken 1/25.000 ölçekli planın plan koşullarına uyulmadığı dikkati çekmektedir. Bu konuda bir başka örnek de turistik tesis alanlarına verilen kat yüksekliğidir. 1/25.000 ölçekli planın plan koşullarına göre yapı yüksekliği en fazla h = 13.50 m. olarak belirlendiği halde 1/1000 ölçekli dava konusu planda (B) türü turistik tesis alanlarında bu sayı 18.50 m. ye (C) türü alanlarda ise 24.50 m. ye çıkarılmıştır.
1/25.000 ve 1/1000 ölçekli planların verilerine inceleyen Bilirkişi kurulumuz eki plan arasındaki uyumu sağlayacak önerilerin ve olanakların neler olabileceği konusunda bir ön çalışma yapmış, bu çalışmanın sonuçlarını rapora eklemeyi uygun görmüştür. ….
1/1000 ölçekli planın yatak kapasitesi 1/25.000 ölçekli plana göre yaklaşık % 20 fazla olduğundan, dava konusu narenciye bahçesinin tümünün imar planı sınırları dışında kalabilmesi için planda turistik tesis alanı olarak gösterilen alanın derinliğinin yaklaşık 30 m. daraltılması yetecektir. Bu işlem turistik tesislere ayrılan alanların % 20 oranında daraltılması demektir.
1/1000 ölçekli planda turistik tesis alanlarının kuzeyinden geçen imar yolunun 30 metre kadar güneye kaydırılması bu yolun planda çok derin ve çok geniş parseller olan 5 ve 6 no.lu imar parsellerinin de daha kullanılabilir boyutlara inmesini sağlayacak bir plan kararı olacaktır ….
Dava dilekçesinde ifade edildiği gibi 1/1000 ölçekli Tekirova Turizm Amaçlı uygulama İmar Planında kıyı boyunca önerilen “turizm tesis alan ları” iç kesimlerle sahilin ilişkisini büyük ölçüde engellemiş durumdadır. … kıyı ile iç kesimlerin ilişkisini sağlayan kıyıya dik iki yol bağlantısı bulunmaktadır Kamp yeri olarak ayrılan parselin sınırı ile planın en kuzey batı ucu arasındaki uzaklık yaklaşık 1 km. olduğuna göre bu mesafe içinde kıyıya verilen tek çıkış yeterli görülmemektedir.
Bunun yerine planda gösterildiği gibi bir çıkış daha eklemek planlama ilkeleri bakımından daha uygun olacaktır. Bu uygulama ile kıyı yalnızca planlanan turizm tesislerine gelenler için değil daha geniş bir kitlenin kullanımına açılabileceğinden kamu yararına bir plan değişikliği yapılmış olacaktır. Uygulama planının getirdiği inşaat emsalinin düşük bulunması konusundaki davacıların itirazlarına gelince, dava konusu parselin çevresinde yer alan alanların kullanım yoğunluğu Tekirova Çayı’nın güneyinde yer alan alanlara göre daha düşüktür. Başka bir deyişle yerleşmenin ağırlığı planın güney kesimindedir. Davacıların inşaat emsalinin yükseltilmesini istedikleri alanlar, davalı idarenin cevap yazısında ifade edildiği gibi, bir geçiş bölgesi niteliği taşıdığından inşaat emsallerinin güneydeki alanlara göre düşük tutulması planın genel kararları ile tutarlıdır” … denilmiş ve sonuç olarak da 12.3.1985/onanlı, 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı ile 6.6.1986/onanlı, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı arasında bazı tutarsızlıklar bulunduğu, uygulama planında öngörülen yüksek inşaat emsalleri nedeniyle çevre düzeni planında belirlenen yatak kapasitelerinin üstüne çıkıldığı, bu durumun 13.1.1987/onanlı revizyon planında daha da arttırıldığı çevre düzeni planında I. ve II. derece tarım alanlarının korunması konusunda kesin hüküm getirilmiş iken uygulama planında davacılara ait iyi vasıflı tarım alanı olan narenciye bahçesinin bir bölümünün tarım dışı amaçlarla (imar yolu ve turistik tesis alanı) kullanıldığı, bu uygulamada kamu yararına ve plan ilkelerine uygunluk bulunmadığı, uygulama imar planında yapılacak küçük ölçekli plan değişikliği ile davacılara ait iyi vasıflı tarım alanı olan narenciye bahçesinin bütünüyle imar planı sınırları dışına çıkarılması olanağı bulunduğu belirtilmiştir.
Yukarıda içeriği açıklanan bilirkişi raporu davanın taraflarına tebliğ edilmiş, davacılar vekili tarafından 27.5.1987/günlü dilekçe ile, davanın 1/1000 ölçekli plana karşı açılmış olmasına rağmen davalı idarenin bu plan paftalarını değil 1/25.000, 1/15.000, 1/5000 ölçekli plan örneklerinin ibraz ettiği, bilirkişilerin de incelemelerinde bu ölçekler deki paftaları kullanarak raporlarını düzenledikleri, raporda belirtilen görüşe göre bütünüyle imar planı sınırları dışına çıkarılacak yerin tespiti sırasında uyuşmazlık doğması muhtemel olduğundan 1/1000 lik planın incelenmesi gerektiği, iyi vasıflı tarım alanı olan narenciye bahçesinin güney sınırını teşkil eden su kanallarının bilirkişilerin 1/1500 ölçekli planda gösterdiği gibi turizm alanı içinde kalması halinde tüm 400 dönüm narenciye bahçelerinin sulama olanağının yok olacağı ve 20.800 m2 portakal bahçesinin de turizm alanında kalacağı, batıdaki 570 m. lik sahil şeridinde 4 çıkış varken, bilirkişilerin tespitine göre 1000 m. olan kıyıya, yapılan artırma ile sağlanan iki çıkışın yetersiz olduğu, konut kullanımı verilen davacı taşınmazlarının tarım alanına geçiş bölgesinde kalmadığı, Tekirova köyü ile Kumluk Köyü arasında kaldığı, davalı idare tarafından ise 2.6.1987/günlü dilekçeyle 12.3.1985/onay günlü, 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni planı ile 6.6.1986/onay günlü, 1/1000 ölçekli uygulama planı arasında tutarsızlık bulunmadığı, 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planında getirilen I. ve II. derece tarım alanlarının koruma ilkesinin planda “tarım alanı” kullanım kararı getirilen alanlar için geçerli olduğu, itiraz konusu arazi çevre düzeni planında “turistik tesis alanı” olarak belirlendiğinden bu alanlarda tarım alanları hükümlerini geçerli olmayacağı öne sürülerek itirazda bulunulmuşsa da, bilirkişi raporunda yer alan açıklamalar ve ulaştığı kesin sonuç karşısında yerinde görülmemiştir.
Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerle bilirkişi raporunun birlikte incelenmesinden, 6.6.1986/gününde ilan edilen 1/1000 ölçekli Antalya Tekirova turizm amaçlı imar planının davacılara ait iyi vasıflı tarım alanı olan narenciye bahçesinin bir bölümünün turistik tesis alanı olarak tarım dışı amaca tahsisinin kamu yararı ve planlama ilkelerine aykırı olduğu davacıların konut kullanımına ayrılan taşınmazlarına tarım alanından konut alanına geçiş bölgesinde yer alması nedeniyle düşük inşaat emsali verilmesinde ise planlama ilkelerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan imar planında kıyı boyunca önerilen yaklaşık 1 km. uzunluğundaki turizm tesis alanları bandında iç kesimlerle kıyının ilişkisini sağlamak amacıyla konulan kıyıya dik iki yol bağlantısı bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere ihtiyacı karşılamaktan uzak olup, yeni bir düzenleme ile bu eksikliğin giderileceği tabiidir.
Açıklanan nedenlerle dava konusu imar planının davacıların narenciye bahçelerini turistik tesis alanı olarak belirleyen bölümünün oyçokluğuyla iptaline, davacıların konut kullanımına ayrılan taşınmazlarına düşük inşaat emsali verilmesine yönelik davanın oybirliğiyle reddine karar verildi.