Belediyeler, imar planı dışında belediye sınırları içerisinde kalan yerde yol yapımı amacıyla kamulaştırma yapabilirler.
İstemin Özeti: Davacıya ait taşınmazın yol yapımı amacıyla kamulaştırılmasına ilişkin 11.4.1985/günlü, 182 sayılı Belediye Encümeni kararının iptali yolundaki Antalya İdare Mahkemesinin 20.2.1986/günlü, E: 1985/605, K: 1986/143 sayılı kararının, kamulaştırılan taşınmazların çevresindeki yerleşim birimlerinin ana yola bağlantılarının sağlanabilmesi amacıyla kamulaştırma yapıldığı öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.
Danıştay Savcısı Orhan Dikbaş’ın Düşüncesi: Kamulaştırmayla ilgili uyuşmazlık hakkında Antalya İdare Mahkemesi kararının, imar planı dışındaki taşınmazların istimlakının yasaya uygun olarak yapıldığı yolundaki iddialarla temyizen bozulması istenilmiş ise de; 2577 sayılı Yasanın 46. maddesi uyarınca İdare Mahkemelerinin nihai kararlarına karşı yapılan temyiz isteminde; öne sürülen hususlar, anılan yasanın 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından, İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü:
Dava, davacıya ait taşınmazın yol yapımı amacıyla kamulaştırılmasına ilişkin 11.4.1985/günlü, 182 sayılı Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, Antalya İdare Mahkemesince, beldenin sokak ve meydanlarını plan ve programa göre düzenlemek görevinin 1580 sayılı yasanın 15. maddesinin 31. fıkrası hükmü ile Belediyelere verildiği, yol yapımı için kamulaştırma yapabilmesinin taşınmazın onanlı imar planında bu amaca ayrılmış olması koşuluna bağlı olduğu, taşınmazın ise Belediye sınırları içinde imar planı dışında bulunduğu ve anılan yerin yol istikamet planlarının da henüz yapılmadığından, kamu yararı kararı alınarak kamulaştırma yapılmasında mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlem iptal edilmiş, bu karar davalı İdare tarafından temyiz edilmiştir. Anayasanın 46. maddesinde ve 2942 sayılı kamulaştırma Yasasının 1. maddesinde «… kamu yararının gerektirdiği hallerde …» özel mülkiyette bulunan taşınmazların kamulaştırılacağı kuralının yer almış olması, kamulaştırma işlemlerinde esas ilkenin ve önemli olan yönün kamu yararı olduğunu açıkca ortaya koymaktadır. Söz konusu yasada kamulaştırma işlemlerinde genel olarak kamu yararı kararına dayanılması öngörülmüş, ancak 6. maddenin son fıkrasıyla, onanlı özel plan projesine göre yapılacak inşaat ve tesisler için ayrıca kamu yararı kararı alınması ve bunun onaylanması gerekli görülmeyerek kamulaştırma yapacak idare, söz konusu durumların varlığı halinde kamu yararı kararı alma zorunluluğundan bağışık tutulmak suretiyle ilkenin istisnası getirilmiştir.
İstisnanın gerekçesi ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığının veya ilgili Bakanlıkların onayından geçilerek teknik mükemmeliyet arzeden şehir imar planları ile diğer plan ve projelerin onaylama zorunluluğuna tabi kılınmasının gereksiz ve yararsız olacağı ve kamulaştırma işleminin tekemmülünü uzatacağıdır. İdareye kamulaştırmada kolaylık sağlayan bu istisnai durumun var olmaması halinde ise olağan yasal yolun başka bir deyişle kamu yararı kararı alınma yolunun izlenmesi doğal ve gereklidir. vÖte yandan 1580 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesinin 31. bendindeki plan ve programlara uygun olarak belde yollarının yapılmasıyla Belediyelerin görevli kılınması halinin ise imar planında ve programında yer alan yolların yapımının, inşaasının Belediyelere bir zorunluluk olarak getirildiği şeklinde değerlendirmek gerekir. Bu yasa kuralından imar planıyla düzenlenmemiş bir yerede yol yapmak için kamulaştırma yoluna gidilemeyeceği anlamı çıkarmak kamu hizmetlerinin gereklerine ters düşeceğinden doğru olmaz. Bu durumda Belediyelerin yol yapımı amacıyla kamulaştırma yapabilmelerinin taşınmazın onanlı imar planında yola ayrılmış olması yada yol istikamet planı bulunması koşuluna bağlı olduğu yolundaki İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyize konu Antalya İdare Mahkemesinin 20.2.1986/günlü, E: 1985/605, K: 1986/143 sayılı kararının BOZULMASINA, 3000.- lira temyiz harcının istemde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine 26.11.1986/gününde oyçokluğuyla karar verildi.