Yalova Atatürk bahçe kültürleri merkez araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne tahsisli taşınmazın bir bölümünün belediyece plan değişikliği yapılarak sağlık, spor, eğitim ve kamu tesisleri alanına ayrılması üzerine, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 3194 sayılı İmar Kanunu`nun 9. maddesine göre taşınmazın tahsis şeklinin eski haline dönüştürülmesinde isabetsizlik yoktur.
Davanın Özeti: … ilçesi, 53 pafta, 67 ada, 1 parsel sayılı 164173 mı yüzölçümü zeytinlik vasıflı, Hazinenin özel mülkiyetinde olup Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı … Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne tahsisli taşınmazın 24.12.1987/günlü, 28 sayılı belediye meclisi kararı ile sağlık, spor, eğitim ve kamu tesisleri alanına ayrılması şeklinde yapılan plan değişikliğinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca kabul edilmeyerek 3194 sayılı Yasanın 9. maddesindeki yetki kullanılarak taşınmazın tahsis şeklinin 13.7.1987/onaylı plandaki haline dönüştürülmesine ilişkin işlemin Bakanlığın 3194 sayılı Yasanın 9. maddesini ters işlettiği, bakanlığın ancak belediyenin bu planları yapmadığı takdirde devreye girmesi gerektiği, … dava konusu yerde söz konusu sağlık, eğitim, spor ve sair kamu kuruluşların tesislerini yapmanın zaruret halini aldığı, bu nedenle plan değişikliğine ilişkin belediye meclis kararının Kanuna, usule ve hizmet gerekleri ile kamu yararına tamamen uygun olduğu, bu kısmın enstitüden ayrılmasının enstitü faaliyetlerini ve çalışmalarını kısıtlamayacağı, bu kadar geniş kapsamlı tesisi… imar planı üzerinde herhangi bir noktaya yerleştirmenin dava konusu yer dışında mümkün olmadığı öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Davalı İdarenin Savunmasının Özeti: … imar planının etaplar halinde hazırlandığı, 1. etap revizyon uygulama imar planının 13.7.1987/günlü, 10 sayılı kararı ile onandığı, bu planının yapımı sırasında, … İmar Planı Danışma Kurulunun çeşitli toplantılarında, yerleşmenin zorunlu bazı kentsel ihtiyaçlarının çok az ölçüde bu parselden karşılanması dışında söz konusu arazinin büyük ölçüde korunması görüşünün benimsendiği, 2. Etap çalışmaları sırasında ise belediyece konunun Danışma Kuruluna getirilmeden 1. etap imar planının yeniden revize edilerek 3194 sayılı Yasanın 8/b maddesi uyarınca tekrar onandığı bu onama sırasında Araştırma Enstitüsüne ait 1200 dönüm arazinin zeytinlik vasfını haiz ve enstitü topraklarının doğusunda yer alan yaklaşık 164 dönümlük kısmının eğitim, sağlık, okullar ve kamu tesisleri alanına tahsis edildiği, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının arazisinin tarım dışı amaçla kullanılamayacağından bahisle plandaki durumun korunmasını istediği, konunun bu aşamada değerlendirilerek ve 3194 sayılı Yasanın 9. maddesindeki re`sen onama yetkisi kullanılarak enstitüye ait alanın bir kısmının 13.7.1987/onanlı plandaki haline getirildiği, yapılan işlemde usul ve kanuna aykırı bir durum bulunmadığı belirtilerek davanın reddi istenilmektedir.
Davalı İdare Yanında Davaya Katılan Bakanlıkların Savunmalarının Özeti: Revizyon imar planında sağlık, spor, eğitim ve kamu tesisleri yapımına ayrılan alanın birinci sınıf tarım arazisi olduğu, bir kısım arazinin tarım dışı amaçların tahsisinin bu güne kadar yapılan fizik ve insan geçici yatırımlarının heba olması sonucunu doğuracağı, ülke ekonomisine, tarımsal üretime ve eğitime sağladığı yararı ortadan kaldıracağı ilk, ortaokul ve liseye tahsis edilecek pek çok uygun yer bulunduğu öne sürülerek davanın reddi istenilmektedir.
Savcı Düşüncesi: … Belediye Başkanlığı Belediye Meclisi Kararı ile yapılan imar planı değişikliğinin 3194 sayılı Yasanın 9. maddesi gereğince re`sen değiştirilerek eski hale getirilmesine ilişkin Bayındırlık ve İskan Bakanlığı işleminin iptalini istemektedir.
Dava konusu edilen imar planı değişikliğinin planlama ilkelerine şehircilik esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığının tesbiti için mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırıldıktan sonra bir karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosya içinde yer alan belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava … 53 pafta, 67 ada, 1 parsel sayılı 164173 mı yüzölçümlü, zeytinlik vasıflı, hazinenin özel mülkiyetinde olup Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı … Atatürk Bahçe Külterleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne tahsisli taşınmazın, 24.12.1987/günlü, 28 sayılı belediye meclisi kararı ile sağlık, spor, eğitim ve kamu tesisleri alanına ayrılması şeklinde yapılan plan değişikliğinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca kabul edilmeyerek 3194 sayılı Yasanın 9. maddesindeki yetki kullanılmak suretiyle taşımazın tahsis şeklinin 13.7.1987/onanlı plandaki haline dönüştürülmesine ilişkin işlemin davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu`nun 9. maddesinin 1. fıkrasında, Bakanlığın, gerekli görülen hallerde, kamu yapıları ile ilgili imar planı ve değişikliklerini … ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve re`sen onaylama yetkili olduğu kurala bağlanmıştır.
İmar planları da, insan, toplum ve çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma, kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanır; bu esaslara göre yapılan ve kesinleşen imar planlarının ancak koşulların değişimi ve zorunluluk halinde düzenleme esnasında uyulması zorunlu ilkelere ve yeni verilere uymak koşuluyla değiştirilmesi esastır.
Uyuşmazlık konusu olayda, belediye meclis kararı ile sağlık, spor, eğitim ve kamu tesislerine ayrılan alanın 1160 dekarının 1. sınıf, 40 dekarının ise ikinci sınıf tarım arazisi olduğu, üzerinde kiraz, vişne, kayısı, badem cinsinden 426 adet ağaç yetiştirildiği, bu ağaçlardan geçmişte her yıl için 213.000 fidan elde edilecek şekilde aşı kalemi üretildiği,üzüm çeşitleri üzerinde yapılan çalışmalarda bu güne kadar 9 çeşidinin ıslahına 16 yıl önce başlandığı ve bu yolla ülke ekonomisine katkı sağlanmakta olduğu, yine bu yerin Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığınca eğitim amacıyla da kullanıldığı, her yıl Ziraat Fakültesi öğrencileri ile anılan kuruluşun taşra teşkilatında görevli teknik elemanlarının, çiftçilerin, yurt dışında eğitim amacıyla gelen kişilerin değişik sürelerde eğitildiği, böylece, gerekli yatırım yapılarak gerçekleştirilen araştırma, deneme ve eğitim çalışmaları sonucu ülke tarımına büyük katkı sağlayacak bir alt yapı oluşturduğu, bu çalışmaların ülke ekonomisine milyarlarca katkı sağladığı ve bu miktarın gün geçtikçe fazlalaştığı dosyada mevcut belgelerin incelenmesinden anlaşılmış olup, iyi vasıflı tarım alanı olan böyle bir taşınmazın bir bölümünün bu amaç dışında başka amaçlara tahsisinde kamu yararına uygunluk bulunmadığı sonucuna varıldığından, Bayındırlıkve İskan Bakanlığınca 3194 sayılı Yasanın yukarıda açıklanan 9. maddesindeki yetkinin kullanılması suretiyle tahsis amacının eski haline dönüştürülmesinde mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine, peşin olarak yatırılan yargılama giderlerinin davacı üzerine bırakılmasına 13.11.1989/gününde oybirliğiyle karar verildi.