Düzenleme ortalık payı, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların %35’ini geçemez. Buna karşın belediyece düzenleme ortaklık payının bu oranın altında belirlenemeyeceği gerekçesiyle düzenleme ortaklık payının %35’e tamamlanması için davacıdan arsa karşılığı bir bedel istenmesi konusundaki belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılan davanın İdare Mahkemesince incelenmesi gerekir.
İstemin Özeti: Davacı kooperatife ait arsanın imar düzenlemesine tabi tutulması sonucunda, düzenleme ortaklık payı olarak terk edilen bölümün yasada öngörülen %35 oranından az olması nedeniyle, eksik alınan arsa karşılığı 5.488.000 lira Fark ödenmesine ilişkin 8.4.1986/günlü, 2901 sayılı belediye encümeni kararının iptali ile bu karar uyarınca düzenlenmiş bulunan ihbarname ile tahsili istenen verginin kaldırılması isteğiyle açılan davanın görev yönünden reddine dair … 1. Vergi Mahkemesinin 30.3.1988/günlü, E:1986/389, K:1988/266 sayılı kararının, ortada 2942 sayılı yasanın 13. ve ilgili yönetmeliğin 10. maddesi hükümlerinin uygulanmamasını gerektiren ve adliye mahkemesinin görevine giren bir durumun bulunmadığı öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savcı Düşüncesi: İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılacak arazi ve arsa düzenlemesi ile ilgili esaslar hakkındaki yönetmeliğin 10. maddesinin (c) fıkrasının 7. bendinde düzenlemeye tabi tutulan parselin zemin durumu ve üzerindeki yapının özelliği itibariyle düzenleme ortaklık payının alınamadığı hallerde ilgilisinin muvafakati ile düzenleme ortaklık payı miktarının bedele dönüştürülebileceği 11. maddesinin 3. bendinde taşınmaz sahiplerinin talebi üzerine mülga 6785 sayılı Yasanın 39. maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlenmeye dahil edilenlerin parselin ifrazında alınan fark oranını %35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği kurala bağlanmıştır.
Olayda ise anılan yönetmelik kuralına aykırı olarak düzenleme ortaklık payını fark kadar olan alanın bedelinin alınmasında mevzuata uyarlık bulunmadığından vergi ihbarnamesi düzenlenmesinde isabet bulunmadığı gibi yönetmeliğin 10. maddesinde belirtilen bir durumda söz konusu olmadığı için bedele ilişkin uyuşmazlığın çözüm yerinin adli yargı olacağı yolundaki görev yönünden red kararında da mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle … 1. Vergi Mahkemesinin 30.3. 1988/günlü 88/266 sayılı kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü:
K: Dava, davacı kooperatife ait arsanın imar düzenlenmesine tabi tutulması sonucunda düzenleme ortaklık payı olarak terk edilen bölümün yasada öngörülen %35 oranın altında kalması nedeniyle, eksik alınan arsa karşılığı 5.488.000 liranın kooperatifçe ödenmesine ilişkin 8.4.1986/günlü, 2901 sayılı belediye encümeni kararının iptali ile, bu karar uyarınca düzenlenmiş bulunan vergi ihbarnamesiyle tahsil edilmek istenen verginin kaldırılması isteğiyle açılmış, Vergi Mahkemesince, encümen kararı ile tespit edilen ve vergi ihbarnamesi ile tahsil edilmek istenen paranın vergi, resim ve harç niteliğinde olmayıp 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesine göre gerçekleştirilen arazi ve arsa düzenlemesinden kaynaklandığı, aynı yasanın 17. maddesinin son fıkrası ve ilgili yönetmeliğin 10. maddesinde bedel takdirleri için 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun uygulanacağının belirtildiği ve Kamulaştırma Kanununun 37. maddesinde de bedel takdirlerine ilişkin davaların adliye mahkemelerinde çözümlenmesinin öngörüldüğü gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden davacı kooperatife ait … semtinde 8 pafta, 185 parsel sayılı arsada istek üzerine 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesine göre düzenleme yapıldığı, düzenleme ortaklık payı olarak bedelsiz terk edilen bölümün yasada belirtilen %35 oranından az olamayacağı düşünülerek iptali istenen encümen kararı ile terk edilen yerle bu oranın arasında kalan 686 m2 arsa bedeli karşılığı hesaplanan 5.488.000 liranın kooperatiften alınmasına karar verildiği ve bu karar uyarınca paranın tahsili amacıyla 4.8.1986/günlü, 20333 sayılı vergi ihbarnamesi düzenlenip tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu paranın, vergi, resim, harç ve bunlara benzer nitelikte bir yükümlülük olmayıp İmar Kanununun 18. maddesinin uygulanmasından kaynaklandığı açıktır.
Bu madde uyarınca yapılacak arazi ve arsa düzenlemesi ile ilgili yönetmeliğin 10. maddesinin son fıkrasında, imar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımından doğan bedel takdirleri ve bu bedellere itiraz biçimlerinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa bağlı olduğu ve sözü geçen yasanın 4. maddesinde de bedele ilişkin davaların adli yargıda çözümleneceği öngörülmüş bulunmaktadır. Ancak dava konusu olayda, yönetmelik hükmünde öngörüldüğü gibi, parselin zemin durumu ve üzerindeki yapının özelliği itibariyle düzenleme ortaklık payı alınmaması ve ilgili kooperatifin onayı ile düzenleme ortaklık payının bedele dönüştürülmesi söz konusu değildir.
Diğer bir anlatımla, uyuşmazlık bedele dönüştürülen bir ortaklık payının miktarından doğmayıp, belediyenin düzenleme ortaklık payının en az %35 olacağı ve bu miktarda bedelsiz arsa terki sağlanmıyorsa farkının ödenmesinin istenmesinden kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak ortada bedel uyuşmazlığı ve adli yargıyı ilgilendiren bir durum değil, imar yasasının belediyece yanlış yorumlanmasından doğan bir encümen kararı mevcut bulunmaktadır.
Dava konusu uyuşmazlığın esasını belediye encümeni kararı teşkil ettiğine ve bu karar iptal edildiği takdirde vergi ihbarnamesi adı altında düzenlenen belgenin hukuksal dayanağı kalmayacağına göre davanın idari işlemlerden doğan uyuşmazlıkları çözümlemeye yetkili … İdare Mahkemesinde çözümlenmesi gerekir.
Açıklanan nedenlerle temyize konu … 1. Vergi Mahkemesinin 30.3.1988/günlü, E:1986/389, K:1988/266 sayılı kararının bozulmasına, 4.000 lira temyiz harcının temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 21.11.1988/gününde oybirliği ile karar verildi.