Kamulaştırılmış bulunan uyuşmazlık konusu taşınmazın mülkiyetinin geri verilmemesinden doğan uyuşmazlığın çözümü görevi adli yargıya aittir.
İstemin Özeti: İstanbul, …`da bulunan ve tapunun 13 pafta, 4372 parsel sayısına kayıtlı olup, gecekondu ıslah bölgesinde kalması nedeniyle kamulaştırılan taşınmazın gecekondu ıslah bölgesi kapsamından çıkarıldığı öne sürülerek geri verilmesi yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlem ile kamulaştırma işleminin iptali dileğiyle açılan davanın görev yönünden reddine dair İstanbul 4 üncü İdare Mahkemesinin 6.5.1987/günlü, E: 1985/482; K: 1987/227 sayılı kararının, davanın geri alma istemi olmayıp kamulaştırma işleminin iptali davası olduğu, hukuki nedenini de taşınmazın kamulaştırma amacına tahsis edilmemesi değil kamulaştırmanın yasal gerekçesinin sonradan ortadan kalkmasının oluşturduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü:
Dava İstanbul, …`da bulunan ve tapunun 13 pafta, 4372 parsel sayısına kayıtlı olup gecekondu ıslah bölgesinde kalması nedeniyle kamulaştırılan taşınmazın gecekondu ıslah bölgesi kapsamından çıkarıldığı öne sürülerek geri verilmesi yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlem ile kamulaştırma işleminin iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davacılar tarafından uyuşmazlık konusu taşınmazın kamulaştırma gayesine tahsis etme imkanı ortadan kalktığından bahisle 2942 sayılı Yasanın 23. maddesi uyarınca taşınmaz malını geri almak için yapalan müracaatının reddedilmesi yolundaki işlemin dava konusu yapıldığı, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu`nun 23. maddesinin uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların çözümü görevinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu`nun 24. maddesi gereği adli yargıya ait olduğu gerekçesiyle görev yönünden reddedilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, dava dilekçesinde uyuşmazlık konusu taşınmazın geri verilmemesine ilişkin işlem ile birlikte kamulaştırma işleminin de iptalinin istendiği açıkça belirtilmiş bulunması karşısında, davanın bu kısmı hakkında karar verilmemesinde usul ve yasaya aykırılık açıktır.
Belirtilen nedenle, İstanbul 4. İdare Mahkemesince verilen 6.5.1987/günlü, E: 1985/482; K: 1987/227 sayılı kararın BOZULMASINA; uyuşmazlığın hukuki niteliği ve dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler dava hakkında karar vermeye yeterli görüldüğünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 49. maddesinin 2. bendi uyarınca işin esasının incelenmesine geçildiğinde;
Dava, İstanbul …`da bulunan ve tapunun 13 pafta, 4372 parsel sayısına kayıtlı olup, gecekondu ıslah bölgesinde kalması nedeniyle kamulaştırılan taşınmazın gecekondu ıslah bölgesi kapsamından çıkarıldığı öne sürülerek geri verilmesi yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlem ile kamulaştırma işleminin iptali dileğiyle açılmıştır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu`nun 23. maddesinde kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl içinde kamulaştırmayı yapan idarece kamulaştırma ve devir amacına uygun hiçbir işlem veya tesisat yapılmaz veya kamu yararına yönelik bir ihtiyaca tahsis edilmeyerek taşınmaz mal olduğu gibi bırakılırsa mal sahibi veya mirasçıların kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte ödeyerek taşınmaz malını geri alabileceği belirtilmiş, aynı Kanunun 24. maddesinin 2. fıkrasında ise “Bu madde ile 21, 22 ve 23. maddelerin uygulanmasından doğacak anlaşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.” kuralı yer almıştır.
Yukarıda yer alan yasa kuralları karşısında, kamulaştırılmış bulunan uyuşmazlık konusu taşınmazın mülkiyetinin geri verilmemesinden doğan uyuşmazlığın çözümü görevinin adli yargıya ait bulunduğu cihetle bu davada incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, davanın kamulaştırma işleminin iptaline yönelik kısmına gelince;
Temyiz dosyası içindeki belgelerden, … 13 pafta, 4372 parsel sayılı taşınmazın 1 ve 2 nolu gecekondu önleme bölgesi olarak Avcılar Belediye Encümeninin 19.8.1979/günlü, 531 sayılı karanı ile kamulaştırıldığı, belediyece açılan dava sonucunda Bakırköy Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 26.12.1984/günlü, 597 sayılı kararla uyuşmazlık konusu taşınmazın belediye adına tesciline karar verildiği, anılan kararın Yargıtay`ca da 30.4.1985/günlü ilamla onanarak kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, kesinleşen yargı kararı ile taşınmazın mülkiyetinin idareye geçmiş bulunması nedeniyle taşınmazla mülkiyet bağı kalmayan davacının kamulaştırma işlemine karşı dava açmasında menfaatının ihlalinin söz konusu olmayacağı açıktır.
Açıklanan nedenlerle, davanın taşınmazın geri verilmemesi yolundaki işlemin iptali isteğiyle açılan kısmının 2577 sayılı Yasanın 15. maddesinin 1/a bendi uyarınca görev yönünden REDDİNE, davanın kamulaştırma işlemine yönelik kısmının ise aynı kanunun 15. maddesinin 1/b bendi uyarınca ehliyet yönünden REDDİNE, 9.5.1988/gününde oybirliğiyle karar verildi.