Danıştay kararı doğrultusunda hazırlanan ve 12.12.1991 tarihinde turizm bakanlığı tarafından kabul edilen side-bingeşik mevkiine ilişkin 1/1000 ölçekli imar planında mevzuata aykırılık görülmediği
Side, Bingeşik mevkii ile ilgili olarak, 12.12.1991 gününde Turizm Bakanlığınca onaylanmış bulunan 1/1000 ölçekli imar planının iptali istenilmektedir.
Dava, Side, Bingeşik mevkii ile ilgili olarak 12.12.1991 gününde Turizm Bakanlığınca onaylanmış bulunan 1/1000 ölçekli imar planının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır.
İmar planı, insan, toplum, çevre münasebetlerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma, kullanma dengesini en rasyanel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanır.
İmar planlarının yargısal denetiminde de bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının taşınmazın yer, büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amaca şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir.
Danıştay Altıncı Dairesinin 1986/1364, 1988/1175 ve 1991/434 esas sayılı dava dosyaları ile bu davaya ilişkin dosyanın birlikte incelenmesinden; Side Turizm Planlamasının 1/25000, 1/5000 ve 1/1000 ölçeklerde yapıldığı, bu planlarda turizm tesisleri yapılacak alanların “Turizm istasyonu” adı altında kendi içinde fiziksel ve ekonomik bütünlük oluşturan planlar olarak tanımlandığı 1972 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planında arazi kullanım ve yoğunluk kararları getirildiği, TAKS:0.15 olarak belirlendiği, yapılı ve açık alanlar arasında dengeli bir doku oluşturulmasının amaçlandığı; nazım imar planı uyarınca Bingeşik için hazırlanan 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının 25.9.1978/tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylandığı, bu planda Bingeşik İstasyonu A,B,C olmak üzere üç üniteden oluşan bir bütün olarak öngörüldüğü, A,B,C üniteleri için yerleşme alanları genel çizgileri ile (KAKS:0.20, TAKS:0.15, maksimum h-3 kat) belirlenip, uygulama kararlarının mevzii imar panı ile saptanacağı kabul edilerek A,B,C ünitelerinin en az birinin veya tümünün mevzii imar planı yapılmadan bu alanlar üzerinde inşaat yapılamıyacağı şeklinde plana bir not konulduğu, Bingeşik İstasyonu A ünitesi içinde kadastro parselleri bulunan ve burada turistik tesis yapmak isteyen Yakup Ertosun tarafından A ünitesi için anılan plan notu gereği hazırlanan 1/1000 ölçekli mevzii imar planının 2.6.1980/tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylandığı, kamu adına bir özel girişimci tarafından yapılan bu planda farklı kullanım ve yoğunlukların mülkiyetlere bakılmaksızın dağılımının sonuçta parsel malikleri arasında farklılık yarattığı, ilk yatırımı yapan girişimcinin faydalı alanları kendisine ait parsellerde planlayarak kendi mülklerinin çıkarını koruduğu, bu plana göre yapılan uygulamalarda birçok sorunlar çıktığı, 1978/imar planıyla verilen haklardan istasyon içinde bazı parsellerin yararlanamadığı, herhangi bir yatırım yapma imkanları kalmadığı, bu arada 12.3.1982/tarihde Bingeşik yerleşme alanının 2634 sayılı yasa kapsamında Turizm Alanı olarak ilan edildiği, A Ünitesindeki haksızlığın giderilmesi ve herhangi bir yatırım imkanı kalmamış olan değişik kişilerin mülkiyetindeki parsellerde de turistik tesis yapımına imkan verilmesi amacıyla Turizm Bakanlığınca mevzii imar planı değişikliği yapıldığı, 17.9.1985/tarihinde onaylanan bu değişiklikle 1980/planında yapılanmaya açılmamış arazilerin üzerine yapı yapma hakkı verildiği, yoğunluk ve kat yüksekliklerinin arttırıldığı, sonuçta A,B,C ünetelerinin tamamındaki 1978/planında 3200 olan yatak kapasitesinin 6000’nin üzerine çıkarıldığı, böylece Bingeşik istasyonunda planlama anlayışının 1985/’de tamamen değiştiği, istasyon ölçeğinde planlama ve uygulamanın sorun yarattığından hareketle parsel ölçeğinde uygulama, yatırımları destekleme ve sonuçta yatak sayısını ikiye katlama, alandaki bütün parsel sahiplerini yararlandırma politikasının ön plana geçtiği, böylece nazım imar planı değişikliği niteliğinde bir değişiklik yapıldığı bu durumda yapılı parsellerde ortak donatım alanlarının imar mevzuatında öngörülen ölçülerde ayrılmasını sağlamanın mümkün olmadığı, yapı yoğunluğu her parsel için arttırılırken turizm planlamasında uyulması gereken şehircilik ve planlama ilkelerinin büyük ölçüde ihmal edildiği, bu nedenlerle anılan plan değişikliğinin Dairemizin 30.9.1986/günlü, 756 sayılı kararıyla iptal edildiği, bu arada Turizm Bakanlığınca 24.1.1986/tarihinde onaylanan ve tüm Side Turizm alanını kapsayan Side Turistik Düzenleme Projesi Revizyon imar planının yürürlüğe konulduğu, bu planda Bingeşik mevkii A turistik istasyonu ile ilgili olarak, iptal edilen 17.9.1985 onay tarihli mevzii imar planı değişikliğinden farklı bir düzenleme getirilmediği, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporuyla sağlandığından Dairemizin 11.10.1990 günlü, 1678 sayılı kararıyla Revizyon İmar Planının Bingeşik mevkii A İstasyonu ile ilgili bölümünün de iptal edildiği, anılan bilirkişi raporunda yapılan imar planlarının yörenin sorunlarını çözemeyeceği, mutlaka yeni bir plan üretilmesi gereğinden yola çıkılarak, A,B,C üniteleri artık işlerliğini yitirdiğinden mevcut yapılaşmalar ve mülkiyet deseninin dikkate alınması gerektiği, park, çocuk bahçesi, spor alanı ve sosyal merkezden oluşan kullanımlar sağlanması, ikinci konut niteliği gösteren yapıların turizme kazandırılması, yoğunluk kontrolünün genel bir emsal vererek değil parsel bazında hesaplanarak saptanması, alanın içine taşıt trafiğinin denetimli olarak sokulması kıyı ile yaya bağlantılarının güçlendirilmesi, kıyı boyunca araçların giremediği bir yaya gezinti yolu yaratılması, mevcut çarşının sosyal merkeze dönüştürülmesi, 1978/planından beri turizm alanında gözüken 1507 parsele de turistik tesis kurma hakkı tanınması, spor ve oyun alanının daha stratejik bir konuma kaydırılması, yörede sadece fiziki düzenlemeler ile yetinilmemesi, işletme modelleri, ortak tesisleri ve kullanımına ilişkin ilkelerin saptanması gerektiği belirtilerek bir alternatif plan önerisi üretildiği, Dairemizin iptal kararları ve bilirkişi raporu ekindeki alternatif plan önerisi göz önüne alınarak 30.9.1991 tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan 1/25000 ölçekli Doğu Antalya Çevre Düzeni Planı Değişikliğiyle Bingeşik yöresinin “Turizm Tesis Alanı” olarak düzenlendiği, çevre düzeni planı değişikliği doğrultusunda hazırlanan 1/5000 ölçekli Nazım imar planının da 30.9.1991 tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylandığı, üst ölçek plan kararları doğrultusunda hazırlanan bu davaya konu 1/1000 ölçekli Side Uygulama İmar Planının ise Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Turizm Bakanlığı ve ilgili belediyesinin katıldığı Danışma Yönlendirme Kurulu kararı doğrultusunda ve ayrıca 11.10.1990 günlü, 1678 sayılı Dairemiz kararına esas olan 24.7.1990 günlü bilirkişi raporu ve ekindeki öneri plan esasları çerçevesinde ilgili belediye, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı yetkilerince yerinde inceleme yapılıp mevcut durum tespit edilerek hazırlandığı ve 9.12.1991 günlü, 32 sayılı belediye meclisi kararı doğrultusunda 2634 sayılı Yasanın 7.maddesi uyarınca Turizm Bakanlığınca onaylanmış olduğu anlaşılmaktadır.
Hukukçular sitesi olarak tanımlanan alan 2634 sayılı Yasaya göre Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilen Side Turizm Alanı kapsamında kalmakta olup yöreye ilişkin onaylanan her ölçekteki planlarda ve dava konusu planda da Turizm tesis alanı olarak düzenlenmiş ve bu alan kapsamında konut kullanımına kesinlikle yer verilmemiştir. Yine dava konusu planda Bella Otel ve Hukukçular Sitesi arasından geçen yol bilirkişi raporu önerisi doğrultusunda kısmen Hukukçular Sitesi tanımla alandan, kısmen de Bella Otel’in mülkiyetinde mevcut yapılar ve kazanılmış İmar hakları göz önüne alınarak, bu haklara herhangi bir müdahahede bulunulmadan kıyı gerisinden denize inişi sağlamak üzere oluşturulmuş, bu düzenleme sırasında ortaya çıkan kayıp alan tesisin kuzeyindeki otoparkın daraltılması ile tekrar Hukukçular Sitesine katılmış, ayrıca 503 ile 504 sayılı parseller arasında geçmekte olan 5 m. lik yol kaldırılarak iki parselden oluşan imar odası olarak düzenlemesi yapılmış, Hukukçular Sitesinin batısında akan Bingeşik Deresi kenarında da yeşil alan ve yaya düzenlemesi yapılmış, ayrıca kıyıdaki tesislere servis imkanı sağlamak amacıyla 10 m.lik trafik yolu düzenlenmiş olup, üst ölçek plan kararları doğrultusunda Side, Bingeşik mevkii ile ilgili olarak hazırlanan dava konusu 1/1000 ölçekli imar planında şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi.