İdare, kamulaştırma bedelini peşin olarak bankaya yatırmak suretiyle yasal yükümlülüğünü yerine getirdiğinden, mahkemece, bedelin bankaya yatırılması aşamasında hangi hisseye ne kadar ödeme yapılacağının belirlenerek idarenin onayına bağlı kalmaksızın bu bedelin ödenmesi gerekeceği nedeniyle kamulaştırma işleminin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği.
İstemin özeti: Sivas İdare Mahkemesinin 16.2.1993 günlü, E: 1992/267, K: 1993/35 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu Üne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savcı Düşüncesi: Uyuşmazlık, davacıya ait taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada, davacının da hissedarı olduğu taşınmazın kamulaştırıldığı ve hissedarlar adına yatırılan kamulaştırma bedeline ekli listede hissedarların isimleri karşısında hisse oranlarının yazılı olduğu, mahkemece ara kararına verilen cevapta, bankaya il milli eğitim müdürlüğünce belge hazırladıktan sonra ödeme yapılması için yazı yazıldığı, T.C. Anayasasının 46. maddesinin 1 ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 3. maddesinin 1. fıkrası hükümleri uyarınca kamulaştırma bedelinin peşin ve nakden ödenmesi gerektiği, bu nedenle kamulaştırma bedelinin bankaya yatırılması aşamasında hangi hisseye ne kadar ödeme yapılacağının belirlenmesi ve ödeme aşamasında olayda olduğu gibi idarenin bir onayına başlı olmaması gerektiği görüşü ile, kamulaştırma işlemini iptal eden idare mahkemesi kararının bozulması isteminden oluşmaktadır.
Davalı idare temyiz dilekçesinde, kamulaştırma bedelinin bankaya bloke edildiği hissedarların hisselerinin belirlenmiş olduğu, ödemede herhangi bir yanlışlığa meydan vermemek için hazırlanacak evrak sonrası ödeme yapılması için bankaya yazı yazıldığı bu durumda kamulaştırma bedelinin davacı adına bankaya bloke edilmesi ile Anayasanın ve Kamulaştırma Kanununun aradığı nakden ve peşin ödeme koşulunun yerine getirildiğini iddia etmektedir.
T.C. Anayasanın 46. maddesinin 3. bendinde kamulaştırma bedelinin nakden ve peşin olarak ödeneceğini belirtmiş, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 3. maddesinin 1. fıkrasında da idarelerin bedellerini nakden ve peşin olarak ödemek suretiyle kamulaştırma yapabileceklerini hükme başlamış bulunmaktadır.
Olayımızda, davacının da hissedar olduğu taşınmazın kamulaştırılması nedeniyle kamulaştırma bedelinin tümünün bankaya bloke edildiği ancak hissedarların sadece hisse oranlarının bankaya bildirildiği ve ayrıca gönderilecek belge sonrası ödeme yapılması için bankaya yazı yazıldığı anlaşılmaktadır.
Anayasanın ve Kamulaştırma Kanununun sözü edilen maddelerinde belirtilen peşin ve nakden ödeme koşulu kamulaştırma işlemini oluşturan önemli bir şekil unsurudur. Bu durumda, taşınmazı kamulaştırılanlar adına bankaya kamulaştırma bedelinin yatırılması anılan düzenlemenin doğal bir sonucudur. Ancak söz konusu bedelin hissedarlarca kendilerine kamulaştırma tebligatı yapıldıktan sonra ödenebilecek durumda olması gerekmekte olup, aksine bu ödemenin ikinci bir yazıya kadar durdurulması peşin ve nakden ödeme koşulunun yerine getirilmediğini göstermektedir. Bu nedenle kamulaştırma işleminde peşin ve nakden ödeme koşulunun bedelin sadece bankaya yatırılması ile gerçekleştiğini kabul etmeye hukuken olanak bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uyun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, … parseldeki taşınmazın 1510 m2’lik kısmının okul yapımı amacıyla kamulaştırılmasına ilişkin Sivas Valiliğini 19.2.1992 günlü, 108 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, kamulaştırılan 83, 84, 85 pafta, 861 ada ve 1-36İ37 numaralı parsellerdeki 3398 m2 için kamulaştırma bedeli olarak saptanan 80, 468.100 liranın malikler adına T.C. Ziraat Bankasında bir hesap açılarak bloke edilmesi ve ilgililerce ödeme işleminin idare tarafından evrak hazırlanmasından sonra yapılması yolundaki Sivas İl Milli Eğitim Müdürlüğünün 5.3.1992 günlü 9064 sayılı yazıları üzerine ilgili bankaya bloke edildiği, davalı idarece ödemelerde karşılık olmaması için banka tarafından yapılacak ödemenin idareden getirtilecek yazıya başlandığının belirtildiği, T.C. Anayasasının 46. maddesinin 1. fıkrası ile 2942 sayılı Kamulaştırma Yasasının 3. maddesinin 1. fıkrasının kamulaştırma bedellerinin hiçbir şarta başlı olmaksızın peşin olarak ve nakden ödeneceğini hükme başladığı, söz konusu bedellerin bankaya yatırılması esasında hangi hisseye ne kadar ödeme yapılacağının önceden belirlenmesi ve bu bedellerin talebi durumunda da idarenin onayına başlı kalınmaksızın ödeme yapılması gerektiği, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davalı idarece 83İ84İ85 pafta, 861 ada, 1-36İ37 numaralı parsellerde kamulaştırılan 3398 m2’lik alan için kıymet takdir komisyonunca saptanan … liranın tek bir makbuzla T.C. Ziraat Bankasına bloke edilerek tek tek parsel numaralı, tapu kayıtları ile tüm maliklerin isimleri ve hisse oranlarının bildirildiği, söz konusu parsellerin hissedar sayısının fazla olması sebebiyle ödemede yanlışlık yapılmaması amacıyla ilgililere ödeme işleminin idare tarafından evrak hazırlanmasından sonra yapılması konusunda bankaya talimat verildiği, bloke bedeli üzerine herhangi bir kısıtlama konulmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda davalı idare kamulaştırma bedelini peşin olarak bankaya yatırmak suretiyle yasal yükümlülüğünü yerine getirdiğinden, mahkemece bedelin bankaya yatırılması aşamasında hangi hisseye ne kadar ödeme yapılacağının belirlenerek idarenin onayına başlı kalınmaksızın ödenmesi gerekeceği nedeniyle işlemin iptal edilmesinde isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle Sivas İdare Mahkemesinin 16.2.1993 günlü E: 1992/267, K: 1993/35 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 24.11.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.