İrtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerinde irtifak hakkı sahibinin yanı sıra taşınmaz malikinin de tasarrufta bulunabilme yetkisi vardır. Gecekondu ve imar yasalarına aykırı olarak yapılmış yapılar için yıkım kararı alma yetkisi belediye veya valiliklere aittir.
İstemin Özeti: Antalya İdare Mahkemesinin 27.4.1994 günlü, E: 1993/441; K: 1994/531 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, dava konusu yıkım işleminin mal müdürlüğünce tesis edildiği anlaşılmaktadır. Ancak, 3194 sayılı İmar Kanunu ve 775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümlerine göre bu kanunlara aykırı olarak yapılmış yapılar için yıkım kararı alma yetkisi taşınmazın bulunduğu yer itibariyle belediyeler veya valiliklere ait olduğundan mal müdürlüğünce yıkım konusunda karar alınmasında mevzuata uyarlık görülmediğinden dava konusu işlemin bu gerekçeyle iptaline karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenle temyize konu idare mahkemesi kararının sonucu itibariyle onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 108 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının 775 sayılı Yasanın 18. ve 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 9.4.1992 günlü, 708 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; dosyanın incelenmesinden, anılan taşınmazın Turizm Bakanlığı`nca 23.7.1992 gününden başlamak üzere 49 yıl süre ile ve turizm yatırımı yapması için … Yatırım ve İşletmeleri Anonim Şirketine tahsis edildiği ve taşınmaz üzerinde aynı süre içinde geçerli olmak üzere irtifak hakkı kurulduğu anlaşıldığından, taşınmaz üzerindeki yapının yıkılarak taşınmaz üzerinde tahsis amacına uygun yapılaşmayı sağlayacak boş parsel oluşturmak için gerekli girişimleri adına tahsis yapılan şirketin yapması gerektiği nedeniyle davalı idarece tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idarece temyiz edilmiştir.
Medeni Kanun hükümleri uyarınca mülkiyet hakkı sahibinin bu kanunun sağladığı tüm ayni hakları kullanma yetkisi vardır. Taşınmaz üzerindeki bu yetki irtifak hakkı sahibine göre öncelikle kullanılır. Bu durumda irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerindeki imar mevzuatına aykırı yapı için irtifak hakkı sahibinin yanısıra taşınmaz malikinin de tasarrufta bulunabilme (yapının yıktırılmasını isteme) yetkisi bulunduğundan, mahkemece irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerinde tahsis amacına uygun yapılaşmayı sağlayacak boş parsel oluşturmak için gerekli girişimlerin adına tahsis edilen şirketçe yapılması gerektiğinden bahisle işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
Ancak, gerek 775 sayılı Gecekondu Kanunu, gerekse 3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri uyarınca bu kanunlara aykırı olarak yapılmış yapılar için yıkım kararı alma yetkisi taşınmazın bulunduğu yer itibariyle belediyeler veya valiliklere ait olduğundan Mal Müdürlüğü`nün bu konuda karar alma yetkisinin olmaması karşısında dava konusu işlemin iptali gerekeceğinden temyize konu mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.
Dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Antalya İdare Mahkemesinin 27.4.1994 günlü, E: 1993/441, K: 1994/531 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 25.5.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi.