İdarece proje değişikliğinin onayı için bunun imar mevzuatına teknik ve fenni koşullara uygun olup olmadığının tespiti gerekir. İmar mevzuatında yer almadığından onay için ilk proje müellifinin oluru gerekmez.
İstemin Özeti: İzmir 3. İdare Mahkemesinin 18.1.1996 günlü, E:1995/627, K:1996/45 sayılı kararının devamı idarenin yanında davaya katılanın projesinin aynen uygulandığı, davalı idarenin onaylamadığı projenin, önceki projenin değiştirilmesi niteliğinde olmayıp yeni bir proje olduğu, Fikir ve sanat Eserleri Kanununun 16. maddesine göre tekniği icabı zaruri görülen değiştirmeler için eser sahibinin iznine gerek görülmediği öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Tetkik Hakimi Ahmet Arslan’ın Düşüncesi: Dava, davacının proje değişikliğinin onanması isteminin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 5846 sayılı Kanun Kapsamında olan mimari projenin başka bir mimar tarafından izinsiz değiştirilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Davalı idarece proje değişikliğinin imar mevzuatına, teknik ve fenni koşullara uygun olup olmadığının incelenerek, incelemenin sonucunda proje değişikliğinin onaylanması veya reddedilmesi gerektiğinden ilk proje müellifinin muvafakatinin bulunmaması nedeniyle proje değişikliğinin onaylanmaması işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığından mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Savcı Düşüncesi: Dava, (…) Evler Arsa ve Konut Yapı kooperatifine ait olup, yüklenici olarak davacı tarafından inşa edilen yapılarla ilgili olarak başka bir mimar tarafından hazırlanan değişiklik projesinin, mimari proje müellifinin projede değişiklik yapılmasına muvafakati olmaması nedeniyle kabul edilmemesine ilişkin davalı idare işleminin iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 5846 sayılı Yasa kapsamında olan mimari projenin başka bir mimar tarafından izinsiz değiştirilmesinin anılan Yasa kurallarına aykırı düştüğü gerekçesiyle tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık görülmeyerek davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Belediyeye verilen değişiklik projesinin imar mevzuatına, teknik ve fenni koşullara uygun olup olmadığı yönünde incelenerek bunun sonucuna göre onaylanması yada reddedilmesi gerekirken imar mevzuatında yer almayan ilk proje müellifinin muvafakatinin bulunmaması nedeniyle değişiklik projesinin onaylanması işleminde hukuka uyarlık görülmediğinden temyize konu idare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren ve 2575 sayılı Danıştay Kanununa 3619 sayılı Kanunla eklenen Ek 1. madde hükmü uyarınca birlikte toplanan Danıştay Altıncı ve Onuncu Dairelerince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra için gereği görüşüldü:
Dava, davacının proje değişikliğinin onanması isteminin reddine ilişkin 31.5.1995 günlü, 5/5929 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 328 pafta, 13910 ada, 1 parsel sayılı taşınmaz için hazırlanan projelerin mimarı G.K: ile anlaşılamadığı için başka bir mimara projeler üzerinde tadilat yaptırıldığı ve onanması için davalı idareye başvurulması üzerine proje müellifi G.K: tarafından davalı idareye bir ihtarname çekilerek 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca onanmaması gerektiğinin bildirilmesi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiğinin anlaşıldığı, 5846 sayılı Kanunun kapsamında olan mimari projenin başka bir mimar tarafından izinsiz değiştirilmesi anılan Karara muhalefet teşkil edeceğinden işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 20. maddesinde, Yapının imar planı, Yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılacağı, 21. maddesinde de; Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26’ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınmasının mecburi, ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılmasının da yeniden ruhsat alınmasına bağlı olduğu, 22. maddesinde de; Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edileceği, dilekçeye sadece tapu istisnai (hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa ebatlı kroki eklenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, 328 pafta, 13910 ada 1 parsel sayılı taşınmaz için hazırlanan projelerde değişiklik yapılması için mimari proje müellifi ile anlaşılamaması üzerine başka bir mimara proje değişikliği yaptırıldığı, yaptırılan proje değişikliğin ise proje müellifinin projede değişiklik yapılmasına muvafakati olmadığını ihtarname çekerek davalı idareye bildirmesi üzerine anlaşılmaktadır. Yukarıdaki hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden davalı idarece proje değişikliğinin onaylanması için değişikliğin, imar mevzuatına teknik ve fenni koşullara uygun olup olmadığının incelenmesi, bu inceleme sonunda proje değişikliğinin onaylanması veya reddedilmesi gerektiğinden, imar mevzuatında yer almayan ilk proje müellifinin muvafakatinin alınmaması nedeniyle proje değişikliğinin onaylanmaması işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığından aksi yöndeki mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle İzmir 3. İdare Mahkemesinin 18.1.1996 günlü. E:1995/627, K:1996/45 sayılı kararının BOZULMASINA, 7.5.1997 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY Dava, 328 pafta, 13910 ada. 1 parsel sayılı taşınmaz için hazırlanan projelerde değişiklik yapılması için mimari proje müellifi ile anlaşılamaması üzerine başka bir mimara proje değişikliği yaptırılarak onanması için davalı idareye yapılan başvurunun proje değişikliğinin mimari proje müellifinin projede değişiklik yapılmasına muvafakatı olmadığı gerekçesiyle kabul edilmemesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 1. maddesinde genel anlamda #eser# tanımı yapılmış, 2. maddesinin 3. fıkrasında ise, bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette… projeler, krokiler… mimarlık ve şehircilik tasarım ve projeleri, mimari maketlerin, fikir ve sanat eseri sayıldığı, 16. maddesinin 1. fıkrasında da, eser sahibinin izni olmadıkça eserde veyahut eser sahibinin adında kısaltmalar, ekleme ve başka değiştirmeler yapılamayacağı hükme bağlanmıştır.
Yukarıdaki hükümler uyarınca mimari projenin teknik ve bilimsel fikir eseri olarak korunduğu, eser sahibinin izni olmadıkça projede değişiklik yapılamayacağı, projede değişiklik yapılması için proje müellifinin muvafakatinin alınması gerektiği kuşkusuzdur.
3194 sayılı İmar Kanununun 22. maddesinde; Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edileceği, dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, etraflı kroki eklenmesi gerektiği, bu hususlarda eksiklik olduğu takdirde müracaat tarihinden itibaren müracaatçıya on beş gün içinde ilgili bütün eksik ve yanlışların yazı ile bildirileceği hükmü yer almaktadır.
5846 sayılı Kanun kapsamında bulunan mimari projenin “”eser”” olarak korunmaya alınmış olması, mimari projenin proje müellifi ile anlaşılamaması üzerine başka bir mimara yaptırılan proje değişikliğinin davalı idarece proje müellifinin muvafakatinin olmaması ve 3194 sayılı Yasanın 22’nci maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen bir eksiklik oluşturması nedeniyle projeyi tasdik etmemesi işleminde 3194 sayılı İmar Kanunun sözü geçen maddesine aykırılık bulunmamaktadır. Bu nedenle mahkeme kararının onanması gerektiği oyuyla karara katılmıyoruz.