İmar planı değişikliklerinin idari yargı yeri erince iptali sonucunda önceki planların kendiliğinden yürürlüğe girmeyip, plansız bir konumda kalan bu bölgeye ilişkin yeni imar planlarının yapılması gerektiği Turizm Bakanlığı işleminin yeni bir imar planı yapılması veya onaylanmasına yönelik olmadığı.
İstemin Özeti: İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 7.7.1997 günlü, E:1997/848, K:1997/844 sayılı kararının iptale ilişkin bölümünün usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, 23.1. 1997/günlü Turizm Bakanlığı işleminin, yeni bir imar planı yapılması veya onaylanmasına yönelik olmadığı anlaşıldığından, idare mahkemesince aksi yönde bir yorumla dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesinde isabet bulunmadığı nedeniyle kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, … Mah. … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki inşaata ilişkin proje tasdiki ve ruhsat temdidi işlemlerinin iptali ile yeni ruhsat alınıncaya kadar mühürlenerek durdurulmasına ilişkin 10.12.1992 günlü, 975 sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının, bu karara dayanılarak tesis edilen 15.12.1992 günlü, 622 sayılı … Belediye Başkanlığı işleminin ve 17.12.1992 günlü, 0785 sayılı yapı tatil tutanağının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, Danıştay Altıncı
Dairesinin 18.2.1997 günlü, E:1996/4797, K:1997/767 sayılı bozma kararına uyularak, mahkemenin 1.11.1995 günlü, E:1994/836, K:1995/1531 sayılı kararı ile dava knusu 10.12.1992 günlü, 975 sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının iptaline karar verilmiş olması nedeniyle, aynı davacı tarafından aynı kararın iptali istemiyle acılan bu davanın anılan işleme yönelik kısmı hakkında karar verilmesine yer olmadığına; diğer işlemlere gelince; uyuşmazlığa konu taşınmazla ilgili 27.10.1992 günlü, 15000 ölçekli nazım imar planı ve 4.11.1992 günlü, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin Danıştay Altıncı Dairesince iptal edilmesi nedeniyle dava konusu işlemlerin de hukuki dayanağının kalmadığı, diğer taraftan imar planı veya plan değişikliklerinin idari yargıda iptali halinde önceki planların kendiliğinden yürürlüğe girmesinin mümkün bulunmadığı, taşınmazın … Turizm Merkezi içinde bulunması nedeniyle plan yapmaya yetkili olan Turizm Bakanlığının 23.1.1997 günlü işlemi ile ruhsatın düzenlendiği tarihte geçerli olan 26.5.1989/günlü imar planının yeniden onaylanarak yürürlüğe konulduğu ve uygulamanın bu plan koşullarına göre yapılacağı belirtildiğinden, düzenlendiği tarihte ve yürürlükteki plan koşullarına uygun olan inşaat ruhsatının, yargı kararıyla iptal edilmiş ve yetkisiz makamca tesis olunmuş plan değişiklikleri gerekçe gösterilerek iptalinde ve yapının mühürlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, kararın iptale ilişkin bölümü davalı idareler tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmaz üzerindeki inşaat için 23.10.1983/tarihli plan uyarınca 27.5.1987/günlü temel ruhsatı verildiği, taşınmazın turizm merkezi olarak ilan edilmesi üzerine 23.10.1987/günlü, imar planı değişikliğinin yapıldığı ve bu plan uyarınca 13.11.1987/tarihinde temel için yapı izin belgesi 24.1.1989/tarihinde tadilat ruhsatı, 20.5.1992 tarihinde ruhsat temdidi ve 9.11.1992 tarihinde de temel üstü ruhsatı işlemlerinin tesis edildiği, büyükşehir belediyesince yapılan incelemede inşaatın proje onayı ve ruhsat temdidi işlemlerinin 1987/onay tarihli imar planına, 27.10.1992 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 4.11.1992 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerine aykırı olduğunun, temdit, edilen projenin eski projeden farklı olduğunun saptanması üzerine 3030 sayılı Yasanın Uygulama Yönetmeliğinin değişik 10. maddesi gereğince bu işlemlerin iptali ve inşaatın mühürlenmesinin … Belediye Başkanlığı’ndan istenilmesine karşın işlem yapılmaması nedeniyle dava konusu işlemin tesis edildiği, bu işlem sonucu da … Belediye Başkanlığı onayıyla proje tasdik ve ruhsat temdidi işlemlerinin iptal edilerek inşaatın 17.12.1992 günlü yapı tatil tutanağı ile mühürlendiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin 27.10.1992 günlü, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 4.11.1992 günlü, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ie bu tarihe kadar uygulanmakta olan 26.5.1989/gününde Turizm Bakanlığınca onaylanan imar planının yürürlükten kalkmış olması nedeniyle bu plana dayanılarak onaylanan projelerin ve verilen inşaat ruhsatlarının da dayanağı kalmamıştır. 27.10.1992 ve 4.11.1992 günlü plan değişiklikleri Danıştay Altıncı Dairesinin 6.6.1995 günlü E:1994/3774, K:1995/2218 ve aynı günlü, E:1993/124, K:1995/2219 sayılı kararlarıyla iptal edilmişse de, planların iptali sonucunda yürürlükte bulunmayan önceki planın yeniden geçerlilik kazanıp yürürlüğe girmesi söz konusu olamayacağından, anılan iptal kararları doğrultusunda yetkili idareler tarafından yapılacak olan yeni planlar uyarınca yapının durumu hakkında karar verilmesi gerekeceği açıktır.
… turizm merkezi sınırları içerisinde bulunan ve sözü edilen iptal kararları sonucunda plansız bir bölge durumunda kalan uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin olarak iptal kararları uyarınca 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 7. maddesi hükmüne uygun olarak yeniden 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının yapılması veya onaylanması zorunlu bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, … Turizm A.Ş.’nın başvurusu üzerine Turizm Bakanlığınca 23.1.1997 günlü, 3406100-04 sayılı işlem ile 4.11.1992 günlü,:: 1000 ölçekli uygulama imar planının Danıştay Altıncı Dairesince iptal edilmesi üzerine 26.5.1989/tarihinde Turizm Bakanlığınca onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının yürürlükte olup, işlemlerin buna göre yapılması gerektiğinin bildirildiği anlaşılmakta ise de, anılan işlemin, iptal kararı uyarınca 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 7. maddesine göre yeni bir imar planının yapılması veya onaylanmasına ilişkin olmayıp, 4.11.1992 günlü imar planının iptali sonucunda eski planın yürürlüğe gireceği yolunda bir saptamaya yönelik, sadece bilgi mahiyetinde bir işlem olması nedeniyle, bu işlem ile 26.5.1989/tarihli planın yeniden onaylanarak yürürlüğe konulduğunun kabulüne olanak bulunmamaktadır.
Kaldı ki, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 7. maddesinde yer alan. turizm bölgelerinde ve turizm merkezlerinde Turizm Bakanlığınca yapılan veya yaptırılan ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığına sunulan planların altı ay içinde onaylanacağı, Turizm Bakanlığının, turizm alanlarında ve turizm merkezlerinde Bayındırlık v İskan Bakanlığınca onaylı nazım imar planlarına uygun olarak, turizm amaçlı imar uygulama planlarını tadil etmeye ve onaylamaya yetkisi olduğu hükmü uyarınca. 15000 ve 1/1000 ölçekli planlar bakımından plansız konumda bulunan uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin olarak Turizm Bakanlığınca, öncelikle nazım imar planının yapılması ve anılan hüküm gereğince onaylanması, daha sonra bu plana uygun olarak uygulama imar planının yapılması ve onaylanması gerektiğinden, bu gereğe uyulmaksızın henüz nazım imar planı bulunmayan alana ilişkin uygulama imar planının da yapılamayacağı açıktır.
Bu durumda, uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin imar planlarının iptali sonucunda önceki planın kendiliğinden yürürlüğe girmeyip yeni planların yapılması gerektiği hususunun dairemizin 18.2.1997 günlü, E:1996/4797, K:1997/767 sayılı bozma kararında da belirtilmiş ve idare mahkemesince de bozma kararına uyulmuş olması karşısında, yeni bir plan onayı olarak kabulüne olanak bulunmayan 23.1.1997 günlü Turizm Bakanlığı işlemi esas alınmak suretiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
Diğer taraftan. … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca idare mahkemesi başkanlığına verilen 8.9.1997 günlü dilekçe ile mahkeme başkan ve üyelerinin reddi istenildiğinden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 57. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istemin İstanbul Bölge İdare Mahkemesince incelenmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 7.7.1997 günlü, E:1997/848, K:1997/844 sayılı kararının bozulmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 13.5.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi.