İl imar müdürlükleri afet işleri ve imar uygulama şube müdürlüklerinde geçen hizmet sürelerinin resmi kurumda çalışmış olmak kapsamında kabul edilmemesine ilişkin imar planlarının yapımını yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşlarının yeterlilik yönetmeliğinin 6/F maddesinde hukuka aykırılık yoktur.
İstemin Özeti: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca “F” grubu olarak belirlenen Müellif Yeterlilik Belgesinin grubunun yükseltilmesi istemiyle yapılan 16.3.1998 günlü. 45737 sayılı başvurunun İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği’nin Resmi Kuruluşta Çalışmış olmak başlıklı 6/F maddesine dayanılarak reddedilmesi yolundaki 22.5.1998 günlü, B.09.O TAU.014.00.7/2-1874/5574 sayılı işlemle, bu işlemin dayanağını oluşturan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği’nin 6/F maddesinin Diyarbakır ve içel İl İmar Müdürlüklerinde teknik eleman. Afet ve İmar İşleri Şube Müdürlüğü görevlerinin ilgili Yönetmeliğin 6. maddesinin (E) bendinde tanımlanan planlama işi kapsamında ifade edilen işlerle aynı olduğu. Afet ve İmar İşleri Şube Müdürlüklerinin bakanlık merkez teşkilatının planlama çalışmalarını yapan ilgili biriminin uzantısı olduğu, yukarıda belirtilen görevlerde geçen hizmet sürelerinin resmi kurumda planlama konusunda çalışmış olmak ibaresi içinde değerlendirilmesi gerektiği, anılan Yönetmeliğin 6. maddesinin (F) bendinin eksik düzenlendiği öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği’nde ifade edilen bölge müdürlükleri ve nazım plan bürolarının davacının görev yaptığı il imar müdürlüklerinden farklı, bakanlık merkez teşkilatının mülga bölge müdürlükleri ve bazı illerde kurulmuş olan nazım plan büroları olduğu, valilikçe onaylanmış il imar müdürlüğü planlama grubunun bu kapsamda değeri erdirilemeyeceği dava konusu işlemde ve Yönetmeliğin 6/F maddesinde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi Ömer Köroğlu’nun Düşüncesi: Davacının başvurusunun, imar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6/F maddesi kapsamında değerlendirilmemesine ilişkin işlemle, anılan yönetmelik maddesinde hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Turan Karakaya’nın Düşüncesi: Dava davacının “F” grubu Müellif Yeterlilik belgesinin grubunun yükseltilmesi isteminin reddine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6. maddesinin (F) bendinin iptali istemi ile açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 38. maddesinde, halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini, uzmanlık, çalışma konulan ve ilgili kanunlarına göre mühendisi er, mimari ar ve şehir plancılarının deruhte edeceği, aynı Kanunun 44. maddesinin L. fıkrasının (J) bendinde de halihazır harita alımı ve imar planlarının yapımını yükümlenecek müellif kuruluşlarının ehliyet durumlarının yeniden düzenlenmesine ait esasların bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte belirleneceği kurala bağlanmıştır. Anılan madde uyarınca, “İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği” Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanmış ve 3194 sayılı İmar Kanunu ile birlikte yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu Yönetmeliğin 6. maddesinin (E) bendinde “Planlama işi ifadesi ile çevre düzeni planlan büyük şehir bütünü nazım planları, imar planlan ve bunlara yapılan plan ilaveleri, plan revizyonu ile mevzii imar planlarının uygulama imar planlarına ait parselasyon planlarının düzenlenmesi işleri, bu planların incelenmesi, onaylanması işleri, planların irdelenmesi işleri ve plan müelliflerinin değerlendirilme derecelendirilmesi işlerinin” tümünün anlaşılacağı, aynı maddenin (F) bendinde de Resmi Kuruluşta çalışmış olmak ifadesi ile (E) bendinde tanımlanan planlama konularında çalışma yapan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile mülga İmar ve İskan Bakanlığının müsteşarı, müsteşar yardımcısı, konu ile ilgili birimin genel müdürü, genel müdür yardımcısı, müşaviri, daire başkanı, daire başkan yardımcısı, uzman, mimar ve şehir plancıları ile anılan Bakanlık bölge müdürlükleri ve nazım plan bürolarında, bakanlığa bağlı … Bankası Genel Müdürlüğünün ilgili birimi, imar planlama dairesi ve yerinde kurulu planlama bürolarında; büyükşehir belediyelerinin ilgili planlama birimlerinde mimar veya şehir plancısı olarak çalışmış olmanın anlaşılacağı, bunlara ilaveten yeterliliği bakanlıkça onaylanmış, planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin bu planlama birimlerinde çalışmış ortamında kapsamda sayılacağı kurala bağlanmıştır
Yukarıda yer alan hükümlerin birlikte incelenmesinden idareye, hangi görevlerde çalışanların hizmet sürelerinin değerlendirileceği konusunda takdir yetkisi tanınmış bulunmaktadır.
Bu durumda, davacının görev yaptığı Bayındırlık ve İskan Müdürlükleri bünyesinde hizmet veren Afet İmar Şube Müdürlüklerinin yeterli planlama faaliyeti olmaması nedeniyle yukarıda yer alan (F) bendi kapsamına dahil edilmemesinde, idareye tanınan takdir hakkının kullanmasında mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Diğer taraftan, anılan Yönetmeliğin 6/F maddesinde davacının görev yaptığı Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü sayılmadığından dava konusu işlemde de mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
K: Dava, davacının müellif yeterlilik belgesi grubunun yükseltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 22.5.1998 günlü. B.09.0.TA4.014.00.7/2-1874/5574 sayılı işlemle, bu işlemin dayanağını oluşturan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6/F maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 38. maddesinde, halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini; uzmanlık, çalışma konuları ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ve şehir plancılarının deruhte edeceği, aynı Kanunun 44. maddesinin 1. fıkrasının J bendinde de, halihazır harita alımı ve imar planlarının yapımını yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşlarının ehliyet durumlarının yeniden düzenlenmesine ait esasların, bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte belirleneceği kurala bağlanmış olup söz konusu yönetmelik “İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği” adı altında Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanmış ve 3194 sayılı İmar Kanunu ile birlikte yürürlüğe girmiştir.
Adı geçen yönetmelikte, yerleşmelerin nüfus projeksiyonu ve alan büyüklüğüne göre plan müellifleri gruplandırmaya tabi tutulmuş, plan müelliflerinin belirlenen gruptaki işleri yapabilmeleri her grubun başlığı altında sıralanan niteliklerden en az birine uygun olmalarına bağlanmış ve belirli sürelerle resmi kuruluşta planlama konusunda çalışmış olmak da bu niteliklerden sadece biri olarak sayılmıştır.
Söz konusu Yönetmeliğin 6. maddesinin (E) bendinde: planlama işi ifadesi ile çevre düzeni planları, büyük şehir bütünü nazım planlan, imar planları ve bunlara yapılan plan ilaveleri, plan revizyonu ile mevzii imar planlarının uygulama imar planlarına ait parselasyon planlarının düzenlenmesi işleri, bu planların incelenmesi, onaylanması işleri, planlamaların irdelenmesi işleri ve plan müelliflerinin değerlendirilme ve derecelendirilmesi işlerinin tümünün anlaşılacağı, aynı maddenin 11.3.1997 günlü. 22930 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikle değiştirilen (F) bendinde de resmi kuruluşta çalışmış olmak ifadesi ilE: (E) bendinde tanımlanan planlama konularında çalışma yapan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve mülga İmar ve İskan Bakanlığının müsteşarı, müsteşar yardımcısı, konu ile ilgili birim genel müdürü, genel müdür yardımcısı, müşaviri, daire başkanı, daire başkan yardımcısı, uzman, mimar ve şehir plancıları ile anılan bakanlık bölge müdürlükleri ve nazım plan bürolarında: Bakanlığa bağlı … Bankası Genel Müdürlüğünün ilgili birimi, imar planlama dairesi ve yerinde kurulu planlama bürolarında: büyük şehir belediyelerinin ilgili planlama birimlerinde T.C. Turizm Bankası A.Ş.nin fiziksel planlama biriminde Çevre Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığının ilgili biriminde mimar veya şehir plancısı olarak çalışmış olmanın anlaşılacağı, bunlara ilaveten yeterliliği bakanlıkça onaylanmış, planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin bu planlama birimlerinde çalışmış olmanın da bu kapsamda sayılacağı kurala bağlanmıştır.
Anılan yönetmeliğin yerleşme planları ve bu çerçevede şehir ve kasabaların imar planlarının, uygulamada bütün ilgili taraflarca uyulması gereken, güvenilir ve uygulanabilir nitelikte düzenlenebilmesi için, bu planların yapımını yükümlenecek müelliflerin ehliyet durumlarına ait esasları belirlemek ve planlama işinde ihtisaslaşmış olmayı değerlendirmek üzere hazırlandığında duraksama bulunmamaktadır.
Bu bağlamda da, anılan Yönetmeliğin 6. maddesinin (E) bendinde planlama işi genel olarak tanımlanırken, aynı maddenin (F) bendinde bu tanım kapsamında kalan işleri kısmen yapan kurumlar değil, planlama konusunda uzmanlaşmış olan kurumlar ismen vurgulanmıştır.
Bilindiği gibi 3194 sayılı Yasa tüm valilik ve belediyelere imar planı yapma, yaptırma ve onama yetkisini tanımıştır. Bununla birlikte, her valilik ve belediyenin planlama konusunda teknik olarak, uzman eleman ve bilgi birikimi açısından yeterli düzeyde olduğunu söylemek güçtür. Bu gerçek gözetilerek Yönetmeliğin 6. maddesinin (F) bendinin ikinci fıkrasında yeterliliği bakanlıkça onaylanmış, planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin, bu planlama birimlerinde çalışmış olmamın da bu kapsamda değerlendirileceği belirtilmiştir.
Yine aynı şekilde, mülga İmar ve İskan Bakanlığı döneminde bazı valilikler bünyesinde kurulmuş olan ve 3194 sayılı Yasa’nın yürürlüğe girmesinden sonra ilgili valilik veya belediye bünyesine bağlanmış olan, planlama ile ilgili çalışma yapan nazım plan bürolarıyla bölge müdürlüklerindeki hizmetlerin değerlendirilmesine ilişkin düzenleme yapılırken, Bayındırlık ve İskan Müdürlükleri bünyesinde hizmet veren Afet İşleri ve İmar Uygulama Şube Müdürlükleri yeterli planlama faaliyetleri olmaması nedeniyle 6/F maddesi kapsamı dışında tutulmuştur.
Bu durumda, yönetmeliğin: İl İmar Müdürlükleri ve Afet İşleri ve İmar Uygulama Şube Müdürlüklerinde geçen hizmet sürelerinin resmi kurumda çalışmış olmak kapsamında kabul edilmemesine ilişkin 6/F maddesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır .
Uyuşmazlığın davacının müellif yeterlilik belgesi grubunun yükseltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işleme yönelik bölümüne gelince; Dosyanın incelenmesinden, 16.12.1997 günlü başvuru üzerine “F” Grubu belge verilmesi uygun görülen davacının, yeterlilik belgesinin sınıfını belirlemeye ilişkin yönetmelik hükümlerine göre sınıf belirlemede etkin faktörlerden birinin planlama konusunda faaliyet sürdüren bir resmi kuruluşta çalışmış olmak koşulu olduğu, bu nedenle çalıştığı Afet İşleri ve İmar Uygulama Şube Müdürlüğü görevinin planlama konusunda hizmet veren bir resmi kurum olarak değerlendirilerek “A” grubu planlama yapmaya yetkili olduğunu gösterir yeterlilik belgesinin verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun. İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği’nin Resmi Kuruluşta Çalışmış Olmak başlıklı 6/F maddesinde Bayındırlık ve İskan (veya mülga il imar) müdürlüklerindeki hizmetlerin sayılmadığından bahisle reddedildiği anlaşılmaktadır.
İlgili Yönetmeliğin 6/F maddesinde, planlama konularında çalışma yapan resmi kurumlar sayılarak belirlenmiş, bunların içinde Bayındırlık ve İskan (Mülga İmar ve İskan) Müdürlükleri yer almamıştır.
Yönetmelikte ifade edilen bölge müdürlükleri ve nazım plan büroları davacının daha önce görev yaptığı Afet İşleri ve İmar Uygulama Şube Müdürlüklerinden farklı ve bakanlığın merkez teşkilatının mülga bölge müdürlükleri ve kimi illerde kurulmuş olan nazım plan büroları olduğu açık olduğundan. Yönetmeliğin 6/E maddesinde belirtilen planlama çalışmalarını tam olarak yapmayan ve yeterli planlama faaliyeti bulunmayan Mülga İmar ve İskan Bakanlığı İl İmar Müdürlükleri. Afet ve İmar İşleri Şube Müdürlüğü veya bu müdürlüklerin planlama grubu bünyesinde çalışmış olmanın Yönetmeliğin 6/F maddesi kapsamında değerlendirilmesi olanaklı olmadığından, davacının 16.3.1998 günlü başvurusunun reddedilmesine ilişkin 22.5.1998 günlü işlemde de mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine 19.10.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.