Özünde kamu yararı bulunduğunda duraksama bulunmayan eğitim ve öğretim amacına ayrılmış bir taşınmazın üniversite vakfı yararına akaryakıt satış ve servis istasyonu alanı olarak belirlenmesinde planlama esasları ve kamu yararına uyarlık bulunduğundan sözedilemez.
İstemin Özeti: Ankara 1. İdare Mahkemesinin 13.5.1998 günlü, E: 1997/693, K: 1998/421 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi Öner Köroğlu’nun Düşüncesi: Uyuşmazlık konusu taşımazın akaryakıt satış ve servis istasyonu olarak ayrılmasında kamu yararına uyarlık bulunmadığından bu planın iptaline ilişkin dava konusu işlemde şehircilik ilkeleri planlama esasları ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle temyize konu mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Savcı Turan Karakaya’nın Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, …. …. … ada, … parsel sayılı taşınmazın 3000 m2 lik bölümünün 1/5000 ölçekli Mevzi Nazım İmar Planında akaryakıt satış ve servis istasyonu olarak ayrılmasına ilişkin 14.2.1997 günlü, 60 sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının yapılan itirazlar üzerine geri alınmasını ve bu yerin akaryakıt ve servis istasyonu yeri olmaktan çıkarılmasını öneren İmar, Emlak ve İstimlak Komisyonu Raporunun onaylanması yolundaki 15.5.1997 günlü, 239 sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yeralan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden kent içi ve ticaret alanlarının bir versiyonu olan akaryakıt servis istasyonları için her zaman bir konut dışı kentsel çalışma alanının aranmayacağı, davalı idarenin ilgili birimince bu yere trafik geçiş yolu izin belgesi verilmesinde sakınca görülmediği, Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik uyarınca Karayolları Bölge Müdürlüğünden de uygun görüşün alınması gerektiği, söz konusu yerin hemzemin kavşak olmadığı ve refüj bölünmesinin bulunmadığı, bu nedenle trafik düzeninin bozulmasının mümkün görünmediği, iptal edilen imar planıyla yakınlığı ifade edilen söz konusu kavşağın kavşak konumundan çıkarıldığı, iki yolun transitliğinin sağlandığı, inşaat yoğunluğunun artmasının sözkonusu olmadığı, üniversite kampus alanı içinde spor okulunun tüm pratik ve uygulama alanını kapsayan bir spor kompleksinin tamamlanma aşamasında olduğu, iptal edilen imar planının şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olduğu, bu planın yapılan itiraz sonucu iptal edilmesine ilişkin dava konusu belediye meclisi kararında ise hukuka uyarlık bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
İmar planlarının yargısal denetimi sırasında şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yaran kriterlerinin yanı sıra özelliği itibariyle imar planının bütünlüğü ve genel yapısının da gözetilmesi zorunludur.
Dosyanın incelenmesinden, mülkiyeti hazineye ait olan ve … Üniversitesi Eğitim ve Spor Yüksekokulunun bulunduğu yerde imar planında Öğrenci kültür ve dinlenme merkezi olarak ayrılmış bulunan Yenimahalle 7362 ada, 3 sayılı parselin yapılanma koşulunun mevcut kullanıma ek olarak banka ve PTT kullanımlarının getirilmesi amacıyla E: 0.50’den E: 1.50’ye çıkarılmasına ilişkin 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği önerisinin … Belediye Meclisinin 21.7.1993 günlü, 138 sayılı kararı ile uygun görüldüğü, onanmak üzere büyükşehir belediye başkanlığına sunulduğu, konunun sonuçlandırılabilmesi için 4.3.1994 günlü yazı ile … Üniversitesi Rektörlüğünden ihtiyaç programının istendiği, üniversitenin yapı işleri ve teknik daire başkanlığının 6.4.1994 günlü yazısı ile söz konusu parselde, inşaa edilecek olan binaların toplam inşaat alanlarının 19.600 m2 olduğu, ayrıca parselin kuzeydoğusunda 3000 m2 lik bir alanda akaryakıt istasyonu yapılmak istendiğinin belirtildiği, anılan plan değişikliğinin, büyükşehir belediye başkanlığının 21.6.1994 günlü yazısı ile söz konusu alanda yapılaşma koşullan E: 1.00. Hmax:serbest olarak belirlenerek gerekli düzeltmelerle onandığı, ayrıca parselde yeralması önerilen akaryakıt istasyonunun imar komisyonu tarafından kavşağa çok yakın olması nedeniyle trafik düzenini bozacağı ve söz konusu parselde yeni yapılacak olan binalarla yoğunluğun 2 kat artacağı, bu yoğunlukta bir adada akaryakıt istasyonu yeri ayrılmasının uygun görülmediği, konunun sonucuna ilişkin bilginin …. Üniversitesi Rektörlüğüne 18.7.1994 günlü yazıyla iletildiği, daha sonra … Defterdarlığı Emlak Müdürlüğünün 28.12.1994 günlü yazısı ile hazineye ait olan 7362 ada, 3 sayılı parselin 3000 m2 lik kısmının akaryakıt istasyonu yapılması amacıyla 10 yıllığına … Üniversitesi Vakfına kiraya verildiğinin bildirildiği, … Üniversitesi Vakfının 26.7.1995 günlü yazısı ile, 7362 ada, 3 Nolu parselin yaklaşık 3000 m2’sinin E=0.25. Hmax=7.50 ( 2 kat ) yapılanma koşullu akaryakıt satış ve servis istasyonuna dönüştürülmesine ilişkin 1/5000 ölçekli mevzi nazım imar planı değişiklik önerisinin büyükşehir belediye başkanlığına sunulduğu, 11.10.1995 günlü yazı ile anılan önerinin trafik açısından sakınca oluşturup oluşturmayacağı hususunda büyükşehir belediyesi trafik komisyonu başkanlığına görüş sorulduğu, trafik şube müdürlüğünün 18.3.1996 günlü yazısı ile akaryakıt satış ve servis istasyonu için trafik geçiş ön izni verilmesinde sakınca bulunmayacağına ait trafik komisyon başkanlığının 4.3.1996 gün ve 1996/1 sayılı kararının gönderildiği, ilgili 1/5000 ölçekli Mevzii Nazım İmar Planı Değişikliğinin Fen İşleri Daire Başkanlığı Trafik Komisyonundan alınan görüşle birlikte büyükşehir belediye meclisine sunulduğu ve E=0,25. Hmax=7.50 m. yapılaşma koşuluyla büyükşehir belediye meclisinin 14.2.1997 günlü, 60 sayılı kararı ile onandığı, akaryakıt satış ve servis istasyonu olarak belirlenen yerde eğitim çalışmaları yaptıkları anlaşılan … Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu öğrencilerinin 27.3.1997 günlü imzalı dilekçeleri ile, 14.2.1997 günlü, 1/5000 ölçekli nazım imar planına, askı süresi içinde itiraz edildiği, akaryakıt satış ve servis istasyonunun kavşağa çok yakın olması nedeniyle trafik düzenini bozacağı, yoğunluğun artacağı, bu yoğunlukta bir adada akaryakıt istasyonu yeri ayrılmasının sakıncalı olacağı gerekçesiyle yapılan itirazların kabul edilmesine ilişkin imar, emlak ve istimlak komisyonu raporunun düzenlenerek ve büyüksehir belediye meclisine sunulduğu, belediye meclisinin dava konusu 15.5.1997 günlü, 239 sayılı kararıyla komisyon raporunun kabul edilerek 14.2.1997 günlü nazım imar planının iptal edildiği anlaşılmaktadır. imar planında öğrenci kültür ve dinlenme merkezi olarak ayrılan ve Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu öğrencileri tarafından uygulamalı dersler için kullanılan ancak üniversiteye gelir sağlamak amacıyla üzerinde akaryakıt istasyonu yapılması önerilen parselin kavşağa çok yakın olması nedeniyle trafik düzenini bozacağı, bu parselde yem yapılacak binalarla yoğunluğun 2 kat artacağı, bu yoğunlukta bir adada akaryakıt istasyonu yapılmasının sakıncalı olacağının bütün imar komisyonu raporlarında vurgulandığı, bunun yanısıra karayolları genel müdürlüğünün ilgili biriminden de uygun görüşünün alınmadığı görülmektedir.
İmar planlarında çok büyük bir zorunluluk olmadıkça değişiklik yapılmaması planlama ilkelerinden biridir. Ancak yapılması zorunlu alan değişikliklerde genel olarak imar planı uygulamasında ortaya çıkacak olan sorunların çözücü nitelikte olması gerekir. Ancak bu bağlamda arazi kullanışlarının biçiminde büyüklüğünde, konumunda, yoğunluğunda ya da ulaşım sisteminde kimi değişiklikler yapılabilir.
Öte yandan; imar planlarında değişiklik yapılabilmesinin temel koşulları arasında kamu yararının da yer aldığı tartışmasızdır.
Özünde kamu yararı bulunduğunda duraksama bulunmayan eğitim ve öğretim amacına ayrılmış bir taşınmazın üniversite vakti yararına akaryakıt satış ve servis istasyonu alanı olarak belirlenmesinde planlama esasları ve kamu yararına uyarlık bulunduğundan sözedilemez. idarenin hatalı işlemim geri alarak anılan parselin akaryakıt satış ve servis istasyonu yeri olarak belirlenmesine ilişkin imar planını iptal etmesi yolundaki dava konusu kararında şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle Ankara 1. idare Mahkemesinin 13.5.1998 günlü, E: 1997/693, K: 1998/421 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 19.10.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.