Deprem nedeniyle oluşan hak sahipliği konusunda nihai kararı verecek olan Bayındırlık ve İskan Bakanlığının tesis edeceği işlem üzerine dava açma süresinin belirlenebileceği.
İstemin Özeti: Eskişehir İdare Mahkemesinin 11.2.1998 günlü.E:1997725/.. K:1998/45 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu Öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Tetkik Hakimi Düşüncesi: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7.maddesinde dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu belirtilmiş olup, aynı kanunun 11.maddesinde ise ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurmanın işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmez ise isteğin reddedilmiş sayılacağı, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağının ve başvurma tarihine kadar geçen sürenin hesaba katılacağı hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden 1.10.1995 tarihinde … ili … içerisinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle davacının hak sahibi kabul edilmemesi üzerine yaptığı itirazın 27.12.1995 günü mahalli komisyonca reddedilmesi üzerine 11.9.1996 günlü dilekçeyle … Asliye Hukuk Mahkemesine hak sahibi sayılmaması yolundaki işlemdeki hususların doğru olmadığı yolunda tespit yaptırdığı, dolayısıyla komisyon kararının tebliğ tarihi belli olmasa da hak sahibi sayılmadığından bu tarihte haberdar olduğunun açık olduğu. 2577 sayılı Yasanın 11.maddesi uyarınca bu işlemin iptali istemiyle dava açılabileceği gibi Bayındırlık ve İskan Bakanlığına başvurma yoluna da gidilebileceği; ancak bu sürenin dava açma süresi olan 60 günle sınırlı olduğu, bu başvurudan sonra 60 gün içinde idarece cevap verilirse bu ret işlemine ya da 60 gün içinde cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılacağından 2577 sayılı Yasanın 11.maddesinde belirtilen başvuruyla duran dava açma süresinden kalan süre içinde zımni ret işlemine karşı dava açılması gerektiği, her durumda başvuru süresi ile dava açma süresinin (60+60) 120 günü geçemeyeceği açıktır.
Olayda, davacının hak sahibi sayılmaması yolundaki işlemin tebliğ tarihi belli değilse de işlemin öğrenme tarihi olan 11.9.1996 gününden itibaren yasal dava açma süresi geçirilerek 20.1.1997 gününde açılan davanın süreaşımı nedeniyle incelenme olanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle temyize konu idare mahkemesi kararının belirtilen ek gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, davacının 1.10.1995 tarihinde … ilçesinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle yerel mahkemece yaptırılan tespite dayalı olarak hak sahibi sayılması yönündeki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, 1.10.1995 gününde meydana gelen deprem nedeniyle hak sahibi olarak kabul edilmemesi üzerine yaptığı itirazı komisyonca reddedilen davacının bu ret kararım … Asliye Hukuk Mahkemesine hak sahibi sayılmasına ilişkin tespit yapılması istemiyle verdiği 11.9.1996 günlü dilekçeyle öğrendiğinin açık olduğu, bu tespit kararına dayanarak davalı idareye yaptığı başvurunun reddedilmesi üzerine 20.1.1997 gününde açılan davanın süreaşımı nedeniyle incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiş: bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısı İle Alınacak Tedbirler île Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 28.maddesinde bu kanundan faydalanmak suretiyle inşaat kredisi verilmesini yada bina yaptırılmasını isteyenlerin. İmar İskan Bakanlığınca yapılacak yardıma dair o yerde yapılan ilandan itibaren iki ay içinde mahallin en büyük mülkiye amirine yazılı müracaatta bulunmalarının ve taahhütname vermelerinin mecburi olduğu. Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkında Yönetmelik’in 16.maddesinde bu yönetmelikte belirtilen esaslara ve kurallara göre hak sahibi niteliğini taşıyanların, talep ve taahhütname vermelerini sağlamak üzere durumun mahallinde ilan olunacağı. 1/maddesinde, hak sahibi durumunda olanlardan inşaat kredisi verilmesini yada bina yaptırılmasını isteyenlerin 16.maddede belirtilen ilan yapıldığı günden itibaren iki aylık süre içinde mahalTin en büyük mülkiye amirine yazılı olarak talep ve taahhütname vermelerinin şart olduğu. 21.maddesinde komisyonun talep ve taahhütnameleri en kısa zamanda inceleyip değerlendirerek hak sahipleri listesini düzenleyeceği. 22.maddesinde, hak sahibi olmadıkları anlaşılanlara durumun yazılı olarak tebliğ olunacağı, bu tebligattan itibaren 15 günlük süre içinde ilgililerin itirazda bulunabileceği, itirazın komisyonca incelenerek karara bağlanacağı, hak sahipliği ve itiraz konusunda nihai kararın İmar ve İskân Bakanlığınca verileceği kurala bağlanmıştır.
Anılan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, hak sahipliğinden yararlanabilmek için iki aylık süre içerisinde talep ve taahhütname vermenin zorunlu olduğu, talep ve taahhütname vermeyenlerin hak sahipliğinden yararlanamayacağı, talep ve taahhütnamelerin incelenip hak sahibi olmayanlara durumun yazılı olarak tebliğ olunacağı, bu tebligattan itibaren 15 gün içinde itirazda bulunulacağı, bu itirazın mahalli komisyonca incelenip karara bağlanacağı, ancak hak sahipliği ve itiraz konusunda nihai kararın. Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca verileceği, hak sahipliği konusunda bakanlıkça verilecek kararın ilgililer tarafından dava konusu edilebileceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının … ili. … ilçesinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle davacının hak sahibi kabul edilmesi yolundaki isteminin komisyonca 24.10.1995 ve itiraz üzerine 27.12.1995 tarihlerinde reddedilmesi üzerine adı geçen tarafından … Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.9.1996 günlü. E:1996/406. K:1996/383 sayılı tespit kararına dayalı olarak hak sahibi sayılması talebiyle 19.11.19% tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığına başvurduğu, bakanlıkça bu istemine 60 gün içinde yanıt verilmediği, davanın da cevap verme süresini izleyen dava açma süresi içinde 20.1.1997 gününde açıldığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle Eskişehir İdare Mahkemesinin 11.2.1998 günlü. E: 1997/257. K: 1998/45 sayılı kararın bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 2.11.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.