Dava, yola izinsiz olarak hafriyat döküldüğünün saptanması üzerine hasar bedelinin 3194 sayılı yasanın 40. Maddesi uyarınca davacıdan istenilmesine ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır. 3194 sayılı yasanın 40. Maddesi uyarınca belirlenen mahzurun giderilme masrafları ve bu masrafların dayanağı idari işlemlere ilişkin uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevlidir.
İstemin Özeti: İstanbul 5.İdare Mahkemesinin 11.8.1998 günlü, E:1998/332, K:1998/467 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savcı Düşüncesi: Dava, davacı tarafından imar yoluna izinsiz hafriyat döküldüğü saptanarak 33.351.789.150 lira hasar bedelinin 3194 sayılı Yasanın 40. maddesi uyarınca davacıdan istenilmesine ilişkin 12.3.1998 günlü, 94 sayılı belediye encümeni kararının iptali isteğiyle açılmış, idare mahkemesince, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca anılan Yasanın 40. maddesinde belirtilen yükümlülüğü yerine getirmeyenlere verilen para cezasına karşı sulh ceza mahkemesince itiraz edilebileceği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı Yasanın 40. maddesinde; arsalarda, evlerde ve sair yerlerde umumun sağlık ve selametini ihlal eden şehircilik, estetik veya trafik bakımından mahzurlu görülen enkaz veya birikintilerin, gürültü ve duman tevlideden tesislerin hususi mecra, lağım, çukur, kuyu, mağara ve benzerlerinin mahzurlarının ne şekilde giderileceği ve giderilme masraflarının tahsiline ilişkin esas ve usuller düzenlenmiştir.
Olayda da, imar yoluna izinsiz hafriyat dökülmesi üzerine davalı idarece anılan yasa kuralına göre bu mahzurun giderilmesi için gerekli kazı ve nakliye bedelleri hesaplanarak 3194 sayılı Yasanın 40. maddesine göre hasar bedeli olarak davacıdan talep edilmiştir.
3194 sayılı Yasanın 42. maddesinde öngörülen yaptırım ise, 40. maddede öngörülen yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde asgari ve azami sınırları yasada belirlenmiş para cezası olup, 40. maddede öngörülen mahzurun giderilme masrafından tamamen ayrı olarak düzenlenmiştir.
İdarenin 3194 sayılı Yasanın 40. maddesi uyarınca mahzurun giderilme bedelini davacıdan tahsil etme yetkisi bulunduğu gibi, ayrıca bir suç olan bu hareket nedeniyle aynı Yasanın 42. maddesine göre para cezasına hükmetme yetkisi de vardır.
3194 sayılı Yasanın 42. maddesine göre verilen para cezasına karşı aynı maddenin 5. fıkrası gereğince sulh ceza mahkemesine itiraz edilmesi gerekirken, 40. maddesine göre tahakkuk ettirilen masraflar ve bu masrafların dayanağı idari işlemler idari yargı denetimine tabidir.
Açıklanan durum karşısında, idare mahkemesince 3194 sayılı Yasanın 40. maddesinde düzenlenen konunun selameti için alınacak tedbirlerle, aynı Yasanın 42. maddesinde düzenlenen 40. maddede belirlenen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında verilecek para cezaları birbirine karıştırılarak verilen temyize konu kararda isabet görülmediğinden bozulması gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, yola izinsiz olarak hafriyat döküldüğünün saptanması üzerine 33.351.789.150.-TL. hasar bedelinin 3194 sayılı Yasanın 40. maddesi uyarınca davacıdan istenilmesine ilişkin 12.3.1998 günlü, 34 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca anılan Yasanın 40. maddesinde belirtilen yükümlülüğü yerine getirmeyenlere verilen para cezalarına karşı tebliğinden itibaren yedi gün içerisinde sulh ceza mahkemesine itiraz edilebileceği, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı yerinin görevinde bulunduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı Yasanın 40. maddesinde: “Arsalarda, evlerde ve sair yerlerde umumun sağlık ve selametini ihlal eden, şehircilik estetik veya trafik bakımından mahzurlu görülen enkaz veya birikintilerin, gürültü ve duman tevlideden tesislerin hususi mecra, lağım, çukur, kuyu, mağara ve benzerlerinin mahzurlarının giderilmesi ve bunların zuhuruna meydan verilmemesi ilgililere tebliğ edilir.
Tebliğde belirtilen müddet içinde tebliğe riayet edilmediği takdirde belediye veya valilikçe mahzur giderilir, masrafı %20 fazlasıyla arsa sahibinden alınır veya mahzur tevlit edenlerin faaliyeti durdurulur” hükmü yer almaktadır.
Madde hükmü ile belirtilen yerlerde meydana getirilen mahzurların ne şekilde giderileceği ve giderilme masraflarının tahsiline ilişkin esas ve usuller düzenlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden,5.3.1998 günlü tutanakla davacı şirket tarafından yola izinsiz olarak hafriyat döküldüğünün tespiti üzerine 3194 sayılı Yasanın 40. maddesi uyarınca mahzurun giderilmesi için gerekli kazı ve nakliye masraflarının hesaplanması suretiyle belirlenen bedelin istenilmesine ilişkin dava konusu belediye encümeni kararının tesis edildiği anlaşılmaktadır.
3194 sayılı Yasanın 42. maddesinde öngörülen para cezası ise 40. maddede belirtilen yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde asgari ve azami sınırları yasada belirlenen ve anılan Yasanın 40. maddesinde öngörülen hasar bedelinden tamamen aynı ve bağımsız bir para cezası niteliğindedir.
3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca verilen para cezasına karşı anılan maddenin 5. fıkrası gereğince sulh ceza mahkemesinde itiraz edilmesi gerekirken, 40. madde uyarınca belirlenen mahzurun giderilme masrafları ve bu masrafların dayanağı idari işlemlere ilişkin uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevi bulunmaktadır.
Bu durumda 40.maddeye göre mahzurlarını giderilmesi için yapılmış masrafın istenmesine ilişkin işleme karşı açılan davanın görev yönünden reddi yolunda verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle İstanbul 5.İdare Mahkemesinin 11.8.1998 günlü, E:1998/332, K:1998/467 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.12.1999 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU
3194 sayılı Yasanın 42. maddesinin 2. fıkrasında anılan Yasanın 40. maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında asgari ve azamı sınırları yasada belirtilmiş olan para cezası düzenlenmektedir. Anılan Yasanın 5. fıkrasında da anılan cezanın tebliğinden itibaren yedi gün içinde sulh ceza mahkemesine itiraz edilebileceği hükmü yeralmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden davacı tarafından imar yoluna izinsiz olarak hafriyat döküldüğünün tespiti üzerine meydana gelen hasar nedeniyle 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin dava konusu belediye encümeni kararının tesis edildiği kararın sonuç kısmında para cezasının uygulanması ibaresinin yer almış olması da uyuşmazlık konusu para cezasının 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca verilmiş olduğu açık olduğundan davanın görev yönünden reddi yolundaki idare mahkemesi kararının onanması gerektiği oyuyla karara katılmıyoruz.