1/25000 ölçekli … Yarımadası çevre düzeni imar planında kısmen orman, kısmen de rekreasyon alanında kalan bir taşınmazın, akaryakıt istasyonu ve günübirlik tesis alanı olarak belirlenmesine ilişkin plan değişikliğinde kamu yararı bulunmamaktadır.
İstemin Özeti: … İli, … İlçesi, … Köyü, … Kavşağı Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın “Akaryakıt İstasyonu ve Günübirlik Tesis Alanı” olarak belirlenmesine ilişkin 1/25.000 ölçekli … Yarımadası Çevre Düzeni İmar Planı Değişikliğinin onanması yolundaki 23.9.1998 günlü, 13135 sayılı işlemin: anılan taşınmazın planda kısmen orman alanı, kısmen de rekreasyon alanı olarak ayrılmış olması nedeniyle şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı bulunduğu öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Savunmasının Özeti: Valiliğin olumlu görüşü üzerine, nüfus gereksinimleri yanında yörenin hızla gelişen turizm sektörü de göz önünde bulundurularak özel menfaate yönelik değil, zaruri bir ihtiyacın karşılanması amacıyla plan değişikliği yapıldığı öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi Özlem Şimşek’in Düşüncesi: Davacı idarece, orman ve rekreasyon alanında kalan anılan taşınmazın akaryakıt istasyonu ve günübirlik tesis alanı olarak belirlenmesi yönündeki 1/25.000 ölçekli imar planı değişikliğinin yapılmasını gerektirecek bir nedenin ileri sürülememesi, ayrıca orman alanında öngörülen böylesine riskli ve hassas bir kullanımın kamu yararına uygun olduğundan söz edilemeyeceği karşısında, dava konusu işlemde şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uyarlık bulunmadığından iptali gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Turan Karakaya’nın Düşüncesi: Dava, … ili, … ilçesi, … köyü, … kavşağı mevkiindeki 586 parsel sayılı taşınmazın “Akaryakıt İstasyonu ve günü birlik tesis alanı” olarak belirlenmesine ilişkin 1/25.000 ölçekli … Yarımadası Çevre Düzeni İmar Planı Değişikliğinin onanmasına ilişkin işlemin iptali istemi ile açılmıştır.
İmar planları çeşitli kentsel işlevler arasında varolan yada sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan, hizmet ve yapı ilişkileri yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantılar göz önüne alınarak hazırlanırlar.
Dava dosyasının incelenmesinden, 1/25.000 ölçekli … Yarımadası Çevre Düzeni Planında kısmen orman alanı kısmende rekreasyon alanında Kalan uyuşmazlık konusu taşınmazın, tahsis edilen kişinin başvurusu üzerine, en yakın akaryakıt istasyonuna 2.5 km mesafede olduğundan yeni bir akaryakıt istasyonu yapılabileceği belirtilerek plan değişikliği yapıldığı ve davalı idarece kullanıma yönelik plan değişikliği yapılmasını gerektirecek bir neden ileri sürülmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, akaryakıt satış ve servis istasyonlarının niteliği itibariyle, çevre kirliliği ve halk sağlığını ilgilendiren olumsuzluklara yol açması ve yangın tehlikesinin bulunması karşısında, orman alanında yapılan plan değişikliğinde kamu yararı ve planlama ilkelerine uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptali gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay 6. Dairesisince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, … İli, … İlçesi, … Köyü, … Kavşağı Mevkii, … pafta, parsel sayılı taşınmazın “Akaryakıt İstasyonu ve Günübirlik Tesis Alanı” olarak belirlenmesine ilişkin 1/25.000 ölçekli … Yarımadası Çevre Düzeni İmar Planı Değişikliğinin onanması yolundaki 23.9.1998 günlü, 13135 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular gözönüne alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planları, zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilir. Orman ve rekreasyon alanında kalan bir taşınmazın “Akaryakıt İstasyonu ve Günübirlik Tesis Alanı” olarak belirlenmesi yönünde yapılan plan değişikliklerinin amaç yönünden yargısal denetimi, bu değişikliği zorunlu kılan nedenlerin irdelenmesi yoluyla yapılacaktır. Bu irdeleme sırasında plan değişikliği yapılan taşınmazın bulunduğu yörede çevre, ulaşım, trafik gibi ilişkilerin kapsamlı bir biçimde ele alınarak, kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, … İli, … İlçesi, … Köyü, … Kavşağı Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın 1/25.000 ölçekli … Yarımadası Çevre Düzeni Planında kısmen “Orman Alanı” kısmen de “Rekreasyon Alanı” kullanımında kaldığı, sözkonusu taşınmazın Orman Bakanlığı tarafından üçüncü bir şahsa tahsis edilmesi üzerine anılan kişinin davalı idareye başvuruda bulunarak taşınmazın 1/25.000 ölçekli … Yarımadası Çevre Düzeni Planında akaryakıt istasyonu ve günübirlik tesis alanı olarak belirlenmesi amacıyla plan değişikliği yapılmasını istediği, valiliğin 10.8.1998 günlü yazısında, söz konusu istemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 14.6.1997 günlü, 23019 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan tebliğ hükmü olan “Belediye ve Mücavir Alan Sınırları içinde karayolu kenarında aynı istikamette olan istasyonlar arasındaki mesafenin 21 cm olma şartını” sağladığı yönündeki görüşü neticesinde 1/25.000 ölçekli planda parsel bazında plan değişikliği yapıldığı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, davalı idarece orman alanında belirtilen kullanıma yönelik plan değişikliği yapılmasını gerektirecek bir neden ileri sürülmemektedir.
Davalı idarenin işlem tesisine dayanak gösterdiği hususlar şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarıyla birlikte irdelendiğinde, akaryakıt satış ve servis istasyonlarının, yer aldıkları ulaşım aksı üzerinde giriş ve çıkışlarda tehlikeler oluşturması, anılan tesislerde yanıcı ve patlayıcı maddelerin depolanması nedeniyle çevre kirliliği yanında çevre ve halk sağlığını ilgilendiren olumsuzluklara yol açılması ve yangın gibi tehlikelerin söz konusu olması karşısında orman olduğu tartışmasız bir alanda böylesine sakıncalı bir kullanımın kamu yararına olduğundan söz edilemeyeceği, ayrıca olayın gelişimi göz önünde bulundurulduğunda plan değişikliği yapılması şartlarının oluşmadığı açıktır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlerin iptaline, 14.12.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.