İlçe belediyesine ait parselasyon yetkisi plan değişikliği adı altında büyükşehir belediyesince kullanılamaz.
İstemin Özeti: Ankara 9. İdare Mahkemesinin 05.11.1998 günlü, E: 1997/943, K: 1998/1125 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu plan ve plan notları ile parselasyon işleminin sonuçları sağlanmaya çalışıldığından bu amaçla tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava … ve … sayılı imar adaları ile ilgili olarak yapılan 1/5000 ölçekli nazım imar planının ve plan notlarına ilişkin 13.05.1997 günlü, 197 sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, … Belediyesince hazırlanan parselasyon planına ait dağıtım cetvellerinde … mülkiyetinde olan 17064 ve 17065 sayılı imar adalarına … Belediye hissesi girmesinin uygulamada sorunlar yaratacağından bahisle büyükşehir belediye başkanlığınca inşaatları devam ettirilen “… Spor Kompleksi” alanına ilişkin dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı hazırlandığı, önceki 1/1000 ölçekli uygulama imar planında … Kooperatifi mülkiyetinde olan 17064 ada ve 1 sayılı (34.989 m2) , 17065 ada 1 sayılı (23.428 m2) parsellerin ve … Büyükşehir Belediyesine ait 10.000 m2 ile birlikte toplam 68417 m2’lik alan bir bütün olarak değerlendirilerek, bu alanın 52291 m2’lik kısmının yeni 42710 ada 1 sayılı parsel olarak … yönetimi ile … Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasındaki 21.10.1994 tarihinde imzalanan protokol gereğince … Büyükşehir Belediye Meclisinin 20.10.1994 günlü, 438 sayılı kararına göre spor alanı olarak korunduğu, geriye kalan 16116 m2’lik bölümün ise, 42709 ada l sayılı parselde park ve rekreasyon alanı olarak düzenlendiği, aynı adanın kalan 50.282 m2’lik bölümünün mevcut kullanım olan “Organ Nakli ve Rehabilitasyon Merkezi” olarak planlandığı, 18.03.1997 günlü, 1014/1302 sayılı belediye encümeni kararı ile onaylanan parselasyon planları ile … Büyükşehir Belediyesi ile S.S. … Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi arasında yapılan protokol gereği spor tesisleri yapımından sonra … Büyükşehir Belediyesine devredilmesi gereken ve halen mülkiyeti S.S. … Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifine ait olan 17064 ada 1 sayılı parselde tamamlanması durumunda kamunun yararlanabileceği bir spor tesisinin inşaatı devam ederken mülkiyet kaydırması yapılarak parsel üzerinde ilçe belediyesince mülkiyet hakkı kazanmaya çalışılmasının söz konusu parselasyon planının kamu yararı gözetilmeden hazırlandığını gösterdiği, dolayısıyla bu parselasyon planı ile anılan parsellere … Belediye hissesinin girmesi durumunda uygulamada sorunlar çıkacağından, 3030 sayılı Kanunun 6-A/b maddesi uyarınca uygulamayı denetlemek yetkisiyle çıkabilecek sorunları önlemek amacıyla dava konusu alanda yapılan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin planlama tekniği, kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve imar mevzuatına uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı idare tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde; “Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlemiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak tanımlanmıştır.
3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6-A/b maddesinde de büyük şehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak görevlerinin büyük şehir belediyesine ait olduğu hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan hükümlere göre, nazım imar planları, halihazır haritalar üzerine çizilen ve ticaret, sanayi, konut ve yeşil alan gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, topoğrafik özelliklerden faydalanma konularını, ulaşım sistemlerini ve bu gibi ana hatları göstermek suretiyle arazi parçalarının kullanma şekillerini belirleyen planlardır.
3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin 1. fıkrasında, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır.
Anılan yasa hükümlerine göre ilçe belediyelerinin yetki alanında bulunan parselasyon işlemiyle amaçlanan; imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme, yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmaktır.
Uyuşmazlık konusu, 17064 ve 17065 sayılı imar adalarını da kapsayan 1/5000 ölçekli plan 28.05.1995 günü, 1/1000 ölçekli plan 19.08.1996 günü onanmış daha sonra 18.03.1997 günlü belediye encümeni kararıyla parselasyon yapılmıştır.
Parselasyon işleminden sonra dava konusu 1/5000 ölçekli plan değişikliği yapılmış, bu değişiklik davalı idarece … Belediyesince hazırlanan parselasyona ait dağıtım cetvellerinde … mülkiyetinde olan 17064-17065 sayılı imar adalarındaki parsellere … belediyesine ait hisselerin girmesinin uygulamada sorunlar çıkaracağı gerekçesine dayandırılmıştır.
1994 yılında … Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi ile büyükşehir belediyesi arasında yapılan protokol gereği kooperatife ait ve planda spor alanı olarak belirlenen 17064 ada 1 sayılı parseldeki 34.989 m2 arsanın büyükşehir belediyesine devredilmesinin kararlaştırılmasına ve bu parselde spor alanı inşaatının sürmesine karşın parselasyon işlemiyle yapılan mülkiyet kaydırması ile anılan parsele … belediye hissesinin girdiğinden bahisle, dava konusu planla kooperatif mülkiyetinde olan 17064 ada, 1 sayılı ve 17065 ada 1 sayılı parseller ile büyükşehir belediyesine ait 10.000 m2’lik yer olmak üzere toplam 68.417 m2 alanın 52.291 m2’si (planda A ile işaretli) spor alanı, kalan 16116 m2’si (planda B ile işaretli) park ve rekreasyon alanı, aynı imar adasının bir bölümü de (planda C ile işaretli) organ nakli ve rehabilitasyon alanı olarak belirlenmiştir.
1/5000 ölçekli dava konusu planla getirilen plan notları ile “A” ile işaretli spor alanı ile “B” ile işaretli park ve rekreasyon alanının 17064 ada 1 ve 17065 ada 1 sayılı parseller ile 10.000 m2’lik … Büyükşehir belediyesi hissesinden oluşturulacağı, “C” ile işaretli organ nakli ve rehabilitasyon merkezinin 42709 ada 1 ve 2 sayılı parsellerden oluşturulacağı, 42709 ada 1, 2 ve 42710 ada 1 sayılı parsellerden geriye kalan … Belediyesine ait hisselerin ise diğer kamu alanlarında değerlendirileceği karara bağlanmıştır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca büyükşehir belediyelerinin parselasyon yapma yetkisi bulunmamaktadır. Oysa dava konusu nazım imar planı ve plan notları ile ilçe belediyesince yapılan parselasyon işlemi sonucu oluşan parsellerdeki … Belediye hissesinin buradan çıkarılması amaçlanarak ilçe belediyesine ait parselasyon yetkisi plan değişikliği adı altında getirilen plan notlarıyla büyükşehir belediyesince kullanılmıştır.
Bu durumda, hukuka aykırı olan işleme ilişkin davanın reddi yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, Ankara 9. İdare Mahkemesinin 05.11.1998 günlü, E: 1997/943, K: 1998/1125 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.05.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.