1986 ve 1999 onay tarihli 1/25.000 ölçekli planlar ile 1995 onay tarihli 1/50.000 ölçekli plan yetkisiz büyükşehir belediyesince yapılmış olması nedeniyle, bu planların esas alınması ve anılan plan hükümleri uyarınca işlem tesis edilmesi mümkün bulunmadığından, davalı idarece sözü edilen planlar uyarınca taşınmazda yapılmak istenilen inşaata ruhsat verilemeyeceği gerekçesiyle yıkım kararı alınmasında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu durum karşısında, idare mahkemesince, … İçme Suyu koruma havzasında kalan uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin olarak yetkili idareler tarafından yapılmış imar planının bulunup bulunmadığı, 13.4.1984/onay tarihli … havzası çevre düzeni koruma planının halen geçerli olup olmadığı, geçerli değil ise yeni bir koruma planının yapılıp yapılmadığı hususları da araştırılmak suretiyle esas alınabilecek bir plan bulunması halinde taşınmazın bu plan hükümlerine göre durumunun ne olduğu belirlendikten ve bölgede uygulanabilecek bir plan bulunmaması halinde ise ilgili yönetmelik (… Yönetmeliği, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği gibi) hükümleri uyarınca inşaatın ruhsata bağlanıp bağlanamayacağı saptandıktan sonra dava konusu işlem hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
İstemin Özeti: İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 26.2.1999 günlü, E: 1998/610. K: 1999/239 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava…Köyü, l pafta, 1775 parsel sayılı davacı vakfa ait taşınmazda yapılan ruhsatsız inşaatın 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 16.4.1998 günlü, 529 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, dosyanın incelenmesinden ruhsatsız hafriyat kazısının saptandığı ve 13.1.1998 gününde inşaatın mühürlenerek durdurulduğu, davacı tarafından 15.1.1998 gününde ruhsat isteminde bulunulmuşsa da ruhsat verilmediği, 2.2.1998 günlü, 52-4-250 sayılı yazı ile taşınmazın 1/50.000 ölçekli … bölge nazım planında içme suyu havzasında kaldığı, imar durumunun alt ölçekli planlara göre sehven düzenlendiğinin bildirildiği, inşaata devam edilmesi nedeniyle alınan 23.2.1998 ve 26.3.1998 günlü yıkım kararlarından sonra da inşaata devam edildiğinin saptanması üzere dava konusu işlemin tesis edildiği, dava konusu işlemin dayanağı olan 1/50.000 ölçekli planın ve ruhsat vermeme işleminin dava konusu edilmediği anlaşıldığından, ruhsatsız başlanan ve yürürlükteki 1/50.000 ölçekli plan uyarınca ruhsata bağlanma olanağı bulunmayan inşaatın yıktırılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı gibi yapı tatil tutanağı düzenlenmesinden itibaren yasal otuz günlük süre beklenilmeden işlem tesis edilmişse de, inşaatın ruhsata bağlanma olanağı bulunmaması nedeniyle bu hususun işlemi sakatlamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacı vakıf vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, … Köyü 1 pafta, 1755 parsel sayılı davacıya ait taşınmazda 13.1.1998 günlü kontrolde ruhsatsız olarak hafriyat kazısı yapıldığının saptanması üzerine inşaatın mühürlenerek durdurulduğu, 15.1.1998 günlü kontrolde kazıya devam edildiğinin saptandığı, davacı tarafından aynı gün, taşınmazda bulunan … Vakfı Lisesine ilave olarak ilköğretim okulu yapmak istedikleri belirtilerek inşaat ruhsatı istenildiği, ancak bu istem kabul edilmeyerek 19.1.1998 günlü encümen kararı ile 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca inşaatın yıktırılmasına karar verildiği, inşaata devam edilmesi nedeniyle alınan 23.2.1998 ve 26.3.1998 günlü yıkım kararlarından sonra da inşaata devam edildiğinin 3.4.1998 günlü tutanakla saptanması üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği, davalı belediye tarafından davacıya yazılan 2.2.1998 günlü, 250 sayılı yazı ile, taşınmaz için 4.12.1997 gününde düzenlenen 1192 sayılı imar durumunun 26.3.1986/tarihli 1/25.000 ölçekli plan ve 21.12.1993 tarihli 1/1000 ölçekli imar planına göre düzenlenmiş olduğu, 15.11.1995 onay tarihli … 1/50.000 planının 4.5. hükmüne göre bu plan kararlarına aykırı uygulama yapılamayacağı ve anılan plana göre parselin havza alanında kaldığı, bu alanlarda havza koruma planları yapıldıktan sonra uygulama yapılabileceği bildirilerek imar durumunun iptal edildiği ve yine davalı idare savunmasında da belirtilen nedenlerle inşaat ruhsatı verilmesinin mümkün olmadığının vurgulandığı anlaşılmaktadır.
3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinde planların tanımlarına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının belediyelerce yapılacağı hükmü getirilmiş, 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6. maddesinin A fıkrasında da, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu hükme bağlanmıştır.
Yukarıda yer alan yasa hükümleri uyarınca büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım imar planı yapmak ve ilçe belediyelerince yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planını onaylamak dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylamak yetkisi verilmemiştir.
Dosya ve dairemizin E: 1999/435 sayısında kayıtlı dosyada yer alan bilgi ve belgeler ile dairemizin 15.7.1999 günlü ara kararı uyarınca davalı idare tarafından gönderilen belgelerin incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin 26.3.1986/onay tarihli büyükşehir belediye meclisince kabul edilen 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı bulunduğu, anılan belediye meclis kararında taşınmazın 1/25.000 ölçekli 13.4.1984/onanlı … havzası çevre düzeni koruma planı içerisinde kaldığının belirtildiği, bu tarihten sonra 1986/tarihli plan uyarınca 21.12.1993 tarihinde 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylandığı, ancak bu planın hangi belediye tarafından yapıldığının anlaşılamadığı, 15.11.1995 onay tarihli 1/50.000 ölçekli plan ile 25.1.1999 onay tarihli … ve Yöresi … Alt Bölgesi Çevre Düzeni Revizyon Planının … Büyükşehir Belediyesince yapıldığı, bölgeye ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planının bulunmadığı anlaşılmaktadır.
1986/ve 1999/onay tarihli 1/25.000 ölçekli planlar ile 1995/onay tarihli 1/50.000 ölçekli plan yetkisiz … Büyükşehir Belediyesince yapılmış olması nedeniyle, bu planların esas alınması ve anılan plan hükümleri uyarınca işlem tesis edilmesi mümkün bulunmadığından, davalı idarece sözü edilen planlar uyarınca taşınmazda yapılmak istenilen inşaata ruhsat verilemeyeceği gerekçesiyle yıkım kararı alınmasında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu durum karşısında, idare mahkemesince, … İçme Suyu koruma havzasında kalan uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin olarak yetkili idareler tarafından yapılmış imar planının bulunup bulunmadığı, 13.4.1984/onay tarihli … havzası çevre düzeni koruma planının halen geçerli olup olmadığı, geçerli değil ise yeni bir koruma planının yapılıp yapılmadığı hususları da araştırılmak suretiyle esas alınabilecek bir plan bulunması halinde taşınmazın bu plan hükümlerine göre durumunun ne olduğu belirlendikten ve bölgede uygulanabilecek bir plan bulunmaması halinde ise ilgili yönetmelik (… Yönetmeliği, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği gibi) hükümleri uyarınca inşaatın ruhsata bağlanıp bağlanamayacağı saptandıktan sonra dava konusu işlem hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 26.2.1999 günlü, E: 1998/610, K: 1999/239 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.2.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.