Deniz, göl ve akarsulardan doldurma ve kurutma yoluyla elde edilen arazilerin sit alanı olarak belirlenemeyeceği, bölgeye özel ve potansiyel bir değer olan dragos tepesinin kentin silüetine pozitif etki yaptığı, 1.derece doğal sit alanı olarak korunmasının zorunlu olduğu, bu alanın güney batısındaki yapılanmış alana ilişkin 3.derece sit kararının ise yapılaşmış olmasına göre değil, sit ilanı kriterlerine göre yeniden değerlendirilmesi gerektiği
İstemin Özeti: İstanbul 6.İdare Mahkemesinin 22.10.2001 günlü E:1999/1484 K:2001/1262 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dragos Tepesinin İdarece III. derece doğal sit alanı olarak belirlenen bölümlerinin salt yapılaştığı gerekçesiyle iptal edilmesi hukuka uygun olmadığından mahkeme kararının söz konusu kısmının bozulması, dava konusu işlemin deniz dolgusu alanların doğal sit alanı olarak belirlenmesine yönelik kısmı nın iptali ise hukuka uygun olduğundan mahkeme kararının anılan kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Düşüncesi: İstanbul İli Kartal ve Maltepe İlçe sınırları içinde bulunan Dragos Tepesi’nin üst kesimini oluşturan ormanlık alanın 1/5000 ölçekli haritada sınırları gösterildiği şekilde 1.derece doğal sit alanı olarak; bu alanın güneybatısındaki kesim ile tepenin güneyindeki sahil yolu boyunca uzanan alanın II.derece doğal sit alanı olarak, her iki alanı içine alan ve 1.7.1999 günlü, 5221 sayılı karar eki haritada sınırları işaretlenen alanın haritada sınırları gösterildiği şekilde III. derece doğal sit alanı olarak tesciline ilişkin İstanbul II numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 11.11.1999 günlü 513/5385 sayılı kararının iptali dileğiyle açılan davada, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapora dayanılarak dava konusu işlemin Maltepe Belediyesi sınırları içinde kalan alanların II. ve III. derece sit alanı olarak tesciline ilişkin kısmının iptali yolunda İdare Mahkemesince verilen karar davalı ve müdahil tarafından temyiz edilmiştir.
Sit kararlarının doğal çevrenin kamu yararına korunması amacıyla alınmış kararlar olması nedeniyle uyuşmazlık konusu alanın çevresiyle bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
İdare Mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda ise, 1.derece doğal sit alanı olarak belirlenen alanın uygun olduğu belirtilmiş, ancak naip üye sorusunda saptanması istenilen hususlarda yeterli inceleme yapılmaksızın dolgu alanın II. derece doğal sit olarak değerlendirilmesinin uygun olmadığı, davaya konu III. derece doğal sit kesiminin ise büyük bir bölümünün yapılaşmış olması nedeniyle doğal sit kapsamında değerlendirilmesinin Yasada tanımlanan ilkelere uygun düşmediği yolunda görüş bildirilmiştir.
İstanbul peyzajında önemli bir yeri olan Dragos Tepesi ve çevresinin bir bütün olarak korunması koruma ilkeleri açısından yerinde bir karar olup, İdare Mahkemesince yakın çevrenin sit sınırları dışına çıkarılmasının korumayı zorlaştıracağı hususu gözardı edilerek yeterli incelemeye dayalı olmayan bilirkişi raporuna itibar edilmek suretiyle verilen kararda isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle temyize konu kararın bozulması gerektiği düşülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, İstanbul, Maltepe’de bulunan Dragos Tepesinin üst kısmını oluşturan ormanlık alanın 1/5000 ölçekli planda sınırları gösterildiği şekilde 1.derece doğal sit alanı, bu alanın güneybatısındaki kesim ile tepenin güneyindeki sahil yolu boyunca uzanan alanın haritada gösterildiği şekilde II.derece doğal sit alanı, her iki alanı içine alan ve haritada sınırları gösterilen alanın ise III.derece doğal sit alanı olarak tesciline ilişkin 11.11.1999 günlü 513/5385 sayılı koruma kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden Kentleşmiş bir alanda bölgeye özel ve potansiyel bir değer olan Dragos Tepesinin silüete pozitif etki yaptığı Topoğrafik yapıdaki yeri ve konumu gereği yapılaşmalardan arındırılması yerinde olacağından tepenin 1.derece sit tanımına uygun olduğu, insan eli tarafından yapılan deniz dolgu alanların ise II. derece sit olarak değerlendirilemeyeceği, III derece sit ilan edilen kısmın ise büyük oranda yapılaştığı, yapılaşmış alanların sit olarak değerlendirilmesinin yasada tanımlanan ilkelere uymadığı, bu nedenle Maltepe Belediyesi sınırları içindeki taşınmazların II. ve III. derece sit alanı olarak tescilinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare ve müdahil vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun tanımlar başlıklı 3.maddesinin (a-2) bendinde Tabiat varlıkları jeolojik devirlerle tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup ender bulunmaları veya özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması gerekli yer üsütünde, yer altında veya su altında bulunan değerler olarak tanımlanmıştır.
3621 sayılı Kıyı Kanununun 7.maddesi hükmüne göre doldurma kurutma yoluyla kamu yararının gerektirdiği hallerde, uygulama imar planı kararı ile deniz, göl ve akarsularda ekolojik özellikler dikkate alınarak arazi elde edildiğinden, bu arazilerin yukarıda tanımı yapılan tabiat varlıkları kapsamında nitelendirilemeyeceği açıktır.
Bu nedenle temyize konu mahkeme kararının dava konusu işlemin deniz dolgusu alanlarının II.derece doğal sit alanı olarak ilanına ilişkin kısmının iptaline yönelik bölümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Temyiz konusu kararın III.derece doğal sit alanına yönelik kısmına gelince;
Sit derecelendirilmesinin taşınmazın çevresiyle birlikte bir bütün olarak ele alınıp değerlendirilmesi suretiyle yapılması gerekmektedir. III derece doğal sit olarak ilan edilen yer Dragos tepesinin güney batısında yer alan bir bölgeyi kapsamaktadır.Mahkeme kararında da belirtildiği üzere Dragos tepesinin üst kısmını oluşturan ormanlık alan bölgeye özel ve potansiyel bir değer olarak kentin silüüetine pozitif etki yapan Topoğrafik yapısı nedeniylede yapılaşmalardan arındırılması gereken bir alan olup bu niteliği itibariyle de 1.derece doğal sit olarak korunması zorunlu bir tabiat varlığıdır.Dolayısıyla anılan tepenin güneybatısında yer alan ve idare tarafından III derece doğal sit olarak belirlenen bölgenin sit derecesinin yukarıda belirtilen özellikler dikkate alınmak suretiyle saptanması zorunludur.Söz konusu bölgede kaçak olduğu ileri sürülen yapılaşmaların bulunması ise yapılacak olan bu değerlendirmede dikkate alınarak bir unsur niteliği taşımamaktadır.Aksine bir yorum korunması gereken tabiat varlıklarının korunamaması sonucu yaratacağından hukuken kabul edilemez.
Bu durumda yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde bilirkişilerden alınacak ek rapor sonucuna göre yeniden karar verilmesi gerektiğinden mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Temyize konu İstanbul 6.İdare Mahkemesinin 22.10.2001 günlü E:1999/1484 K:2001/1262 sayılı kararının II derece doğal sit alanına ilişkin kısmının ONANMASINA, III.derece doğal sit alanına ilişkin kısmının BOZULMASINA, 10.120.000 lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.-.lira harcın davalı idare yanında davaya katılana iadesine, 29.5.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.