Geçici inşaat ruhsatı verilmesine ilişkin işlemin kişisel menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak bir iptal davasının konusu olabilecek bir işlem olması nedeniyle TMMOB mimarlar odası samsun şube başkanlığının dava açmakta ehliyetli bulunmadığı
İstemin Özeti: Samsun İdare Mahkemesinin 9.7.2002 günlü, E:2002/102, K:2002/1493 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu olayda, geçici inşaat ruhsatı verilmesine ilişkin işlem kamu yararını yakında ilgilendiren bir husus olmayıp, kişisel hakları ihlal edilenler tarafından açılabilecek bir işlem olduğundan, TMMOB Mimarlar Odası Samsun Şube Başkanlığının bakılmakta olan davayı açmakta ehliyeti bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, Samsun, Merkez, Pazar mahallesi, 47 pafta, 172 ada, 9-26 parsel sayılı taşınmaz için geçici inşaat ruhsatı verilmesine ilişkin 4.12.2001 günlü, 854 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; Bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu yerde yapılan imar uygulamasının gereği olduğu halde 23.46 m2 lik yola terkin yapılmadığı, bu kısma tecavüzlü olarak bina yapılmış olduğu, parselasyon işleminin 172 sayılı ada içindeki geçici durumlara son verdiği ve böylece imar adasının son şeklini aldığı, anılan yere 3194 sayılı Yasanın 33.maddesi uyarınca geçici inşaat ruhsatı verilmesinin mümkün olmadığının anlaşıldığı, dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 8.6.2000 günlü, 4577 sayılı Kanunla değişik 2.maddesinde idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, kon ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar “iptal davası” olarak tanımlanmış olup, bu davalar idarenin hukuka uygun davranmasını sağlayan en önemli araçlardandır.
Ancak, yargısal denetim amacıyla her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari işlemlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçüler içinde menfaat ilişkisi bulunması koşuluna ihtiyaç vardır. Her olay ve davada, yargı merciine başvurarak dava açan kişinin menfaatinin, iptali istenen işlemle ne ölçüde ihlal edildiğinin takdiri de yargı mercilerine bırakılmıştır. İptal davası açılabilmesi için gerekli olan menfaat ilişkisi kişisel, meşru, güncel bir menfaatin bulunması halinde gerçekleşecektir. Başka bir anlatımla, iptal davasına konu olan işlemin davacının menfaatini ihlal ettiğinden söz edilebilmesi için, davacıyı etkilemesi, yani davacının kişisel menfaatini ihlal etmesi, işlem ile davacı arasında ciddi ve makul bir ilişkinin bulunması gerekmektedir. Aksi halde, kişilerin kendisine etkisi bulunmayan, menfaatlerini ihlal etmeyen idari işlemler hakkında da iptal davası açma hakkı doğar ve bu durum idarenin işleyişini olumsuz etkiler.
Geçici inşaat ruhsatı verilmesine ilişkin işlemin kişisel menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak bir iptal davasının konusu olabilecek bir işlem olması nedeniyle TMMOB Mimarlar Odası Samsun Şube Başkanlığının bakılmakta olan davayı açmakta ehliyeti bulunmadığından, idare mahkemesince davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerekirken dava konusu işleminin iptaline karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Samsun İdare Mahkemesinin 9.7.2002 günlü, E:2002/102, K:2002/1493 sayılı kararının BOZULMASINA, 10.120.000.-lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.-lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.3.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.