Riskli yapı olarak tespit edilen ve yapılan anlaşma sonucu yıktırılmasına karar verilen yapının maliklerine kira yardımı yapılabilmesi için söz konusu yapıda ikamet etme şartı getiren 2017 yılına ait Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 3.1, 3.2, 5.1 ve 5.2. maddelerinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
DAVANIN KONUSU: İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının 6306 sayılı Kanun kapsamında yıkılması nedeniyle, kira yardımı yapılması talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … günlü, E…. sayılı Kadıköy Belediye Başkanlığı işlemi ile işlemin dayanağı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan 15/03/2017 tarihli Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 5.3 ve 5.6. maddelerinin (dava dilekçesinde sehven 3.1, 3.2, 5.1 ve 5.2. Maddeleri yazılmıştır) iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI:
Maliki bulunduğu taşınmazın riskli yapı kararı ile yıkılması üzerine davalı Belediyeye kira yardımı için başvurduğu, ancak söz konusu taşınmaza riskli yapı kayıt numarasının verildiği 15/10/2014 tarihinden sonra 02/05/2017 tarihinde taşınıldığından bahisle talebinin reddedildiği, ilgili Kanun ve Yönetmelikte kira yardımı almak için riskli yapıda belirli bir süre oturma şartının bulunmadığı, bu nedenle kira yardımı kılavuzunun üst normlara aykırı olduğu belirtilerek, Belediye işlemi ile kira yardımı yapılabilmesi için riskli yapıda ikamet etme şartı getiren 15/03/2017 tarihli Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 5.3 ve 5.6 maddelerinin açıkça hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
DAVALI İDARELERDEN … BAKANLIĞININ SAVUNMASI:
Öncelikle dava konusu işlemin davalı Belediye tarafından tesis edilmiş olması nedeniyle, husumetin Bakanlığa da yönetilmesinin yerinde olmadığı, esasa ilişkin olarak ise; 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 16. maddesinde riskli yapı kararı verilen taşınmazların malikleri için riskli yapıda ikamet etme şartı bulunduğu, dava konusu edilen 2017 yılı Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 5.3 ve 5.6. maddelerinin ise bu maddeye uygun olarak yürürlüğe girdiği, söz konusu maddelerin riskli yapı malikinin riskli yapı kayıt numarası verildiği tarihte ilgili taşınmazda ikamet etme şartını getirdiği, davacının ise riskli yapı kayıt numarasının verildiği tarihte dava konusu taşınmazda ikamet etmediğinin anlaşıldığı belirtilerek, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
DAVALI İDARELERDEN … BAŞKANLIĞININ SAVUNMASI:
Kira yardımı yapılabilmesi için mevzuat gereği malikin ilgili taşınmaz hakkında riskli yapı kayıt numarası verildiği tarihte ikamet etme şartı arandığı, ancak davacının o tarihte taşınmazda ikamet etmediğinin anlaşıldığı belirtilerek, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI …’İN DÜŞÜNCESİ: Dava; davacı tarafından, maliki bulunduğu İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, No: … D. … adreslerinde bulunan taşınmazların yer aldığı alanın “Riskli Alan” ilan edilmesi nedeniyle 6306 sayılı Yasa kapsamında talep etmiş olduğu kira yardım talebinin reddine ilişkin Kadıköy Belediye Başkanlığı, Yapı Kontrol Müdürlüğünün … tarih ve E. … sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan ve bu işleme dayanak alınan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanmış Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 3.1, 3.2, 5.1 ve 5.2 maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un “Tahliye ve yıktırma” başlıklı 5. Maddesinin 1. fıkrasında, “Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.” hükmü öngörülmüştür.
6306 sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği’nin “Yapılacak Yardımlar ve Tahliye – Kira yardımı ve diğer yardımlar” başlıklı 16. Maddesinin 1. fıkrasında “Anlaşma ile tahliye edilen uygulama alanındaki yapıların maliklerine tahliye tarihinden itibaren Bakanlıkça kararlaştırılacak aylık kira yardımı yapılabilir. Kira yardımı aylık 600 Türk Lirasını geçemez. Yardım süresi riskli alan dışındaki riskli yapılarda 18 ay ve Kanun kapsamında anlaşma yolu ile kamulaştırılan yapılarda 5 aydır. Riskli alanlarda kira yardımı süresi 36 ayı geçmemek şartı ile ilgili kurumca belirlenir. Aylık kira bedeli, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Tüketici Fiyatları Endeksi yıllık değişim oranında güncellenir. Maliklere, kiracılara ve sınırlı ayni hak sahiplerine, sahip oldukları veya kullandıkları Kanun kapsamındaki bütün yapılardan dolayı kira yardımı yapılabilir. İnşaat halinde olup içinde ikamet edilen yapılarda kira yardımı veya faiz desteğinden, sadece inşaat halindeki yapıda ikamet eden malik, kiracı ve sınırlı ayni hak sahibi faydalanır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine mümkün olması hâlinde, kira yardımı yerine tahliye tarihinden itibaren konut ve işyerlerinin teslim tarihine kadar geçici konut veya işyeri tahsisi yapılabilir.” denilmiş; 4. Fıkrasında da “Kira yardımı başvuruları; tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde, Bakanlıkça belirlenecek bilgi ve belgelere istinaden riskli alan veya rezerv yapı alanlarında ilgili kuruma, riskli alan dışındaki riskli yapılarda ise Müdürlüğe yapılır.” ,2. Fıkrasında “Yapılacak kira yardımının beş aylık miktarı, taşınma masrafları da dikkate alınarak defaten ödenebilir. Bu durumda, yardım süresi defaten ödemenin yapıldığı aydan itibaren hesap edilir.”, 3. Fıkrasında da “Birinci fıkrada belirtilen yapılarda; kiracı olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere, birinci fıkraya göre belirlenen aylık kira bedelinin iki katı kadar, sınırlı aynî hak sahibi olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere ise beş katı kadar defaten kira yardımı yapılabilir.” hükümleri getirilmiştir.
2017 yılına ait Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 3.1. 3.2, 5.1 ve 5.2. maddeleriyle; riskli olarak tespit edilen yapılardaki hak sahiplerine Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından yapılacak olan kira yardımları ile ilgili olarak yapılacak başvurularda konut ve işyeri maliklerine ikamet etme şartı getirilerek riskli yapı maliklerine her yıl alınacak Bakan Olur’una göre sadece ikamet ettikleri bir bağımsız bölüm için 18 ay kira yardımı yapılacağı ve bu ödemelerin de malik, kiracı ve sınırlı ayni hak sahiplerinden sadece bu şartı sağlayanlara yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda bahsi geçen hükümlerden; 6306 sayılı Yasada belirtilen teknik ve hukuki süreç sonunda riskli yapı olarak tespit edilen binaların yıkımı ve tahliyesi konusunda anlaşmaya varan yapıların maliklerine, malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahiplerine geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımından yararlanma imkanı getirildiği, ancak bu yardımlardan yararlanabilmek için söz konusu kişilerin yıkılmadan önce yapılarda fiilen ikamet etmeleri gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; riskli yapı olarak tespit edilen ve yapılan anlaşma sonucu yıktırılmasına karar verilen yapı maliklerine kira yardımı yapılabilmesi için söz konusu yapıda ikamet etme şartı getiren 2015 yılına ait Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 3.1, 3.2, 5.1 ve 5.2. maddelerinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, dayanağı Kılavuz maddelerinin hukuka uygun bulunması nedeniyle davacının kira yardımı isteminin reddine ilişkin Kadıköy Belediye Başkanlığı, Yapı Kontrol Müdürlüğünün … tarih ve E. … sayılı işleminde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ:
Davacıya ait bağımsız bölümün de bulunduğu, İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binanın 6306 sayılı Kanun kapsamında yıkılması nedeniyle, davacının kira yardımı yapılması talebiyle yaptığı başvuru Kadıköy Belediye Başkanlığının … günlü, E… sayılı işlemiyle reddedilmiştir.
Görülmekte olan dava; 6306 sayılı Yasa kapsamında riskli olduğu tespit edilen yapının yıkılması üzerine, kira yardımı yapılması talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan 15/03/2017 tarihli Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 5.3 ve 5.6. maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı Bakanlığın usule ilişkin iddiaları yerinde görülmemiştir.
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun “Tahliye ve yıktırma” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında, “Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin “Yapılacak Yardımlar ve Tahliye – Kira yardımı ve diğer yardımlar” başlıklı dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 16. maddesinin 1. fıkrası “Anlaşma ile tahliye edilen uygulama alanındaki yapıların maliklerine tahliye tarihinden itibaren Bakanlıkça kararlaştırılacak aylık kira yardımı yapılabilir. Yardım süresi riskli alan dışındaki riskli yapılarda 18 aydır. Riskli ve rezerv yapı alanlarında kira yardımı süresi 36 ayı geçmemek şartı ile ilgili kurumca belirlenir. Aylık kira bedeli, Bakanlıkça belirlenir ve her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Tüketici Fiyatları Endeksi yıllık değişim oranında güncellenir. Maliklere, kiracılara ve sınırlı ayni hak sahiplerine, sahip oldukları veya kullandıkları Kanun kapsamındaki bütün yapılardan dolayı kira yardımı yapılabilir. İnşaat halinde olup içinde ikamet edilen yapılarda kira yardımı veya faiz desteğinden, sadece inşaat halindeki yapıda ikamet eden malik, kiracı ve sınırlı ayni hak sahibi faydalanır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine mümkün olması hâlinde, kira yardımı yerine tahliye tarihinden itibaren konut ve işyerlerinin teslim tarihine kadar geçici konut veya işyeri tahsisi yapılabilir.” hükmünü, 2. fıkrası “Hak sahibi olanlara riskli yapılarda 18 ay, riskli alanlarda ise 36 ayı geçmemek şartı ile ilgili kurumca belirlenecek süre ve miktarda kira yardımı yapılabilir” hükmünü, 3. fıkrası “Birinci fıkrada belirtilen yapılarda; sınırlı aynî hak sahibi olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere birinci fıkraya göre belirlenen aylık kira bedelinin beş katı kadar, kiracı olarak ikamet edenlere, işyeri işletenlere ve Kanun kapsamında taşınmazı anlaşma yolu ile kamulaştırılanlara iki katı kadar, defaten kira yardımı yapılabilir.” hükmünü, 4. fıkrası ise “Kira yardımı başvuruları; tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde, Bakanlıkça belirlenecek bilgi ve belgelere istinaden riskli alan veya rezerv yapı alanlarında ilgili kuruma, riskli alan dışındaki riskli yapılarda ise Müdürlüğe veya Bakanlıkça yetki devri yapılması durumunda İdareye yapılır.” hükmünü içermektedir.
2017 yılına ait Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 5.3. ve 5.6 maddeleriyle; riskli olarak tespit edilen yapılardaki hak sahiplerine Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından yapılacak olan kira yardımları ile ilgili olarak yapılacak başvurularda, riskli yapı kimlik numarasının verildiği tarihte konut ve işyeri maliklerine bu yapıda ikamet etme şartı getirilerek, kira yardımının malik, kiracı ve sınırlı ayni hak sahiplerinden bu şartı da sağlayanlara yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda bahsi geçen hükümlerden; 6306 sayılı Yasada belirtilen teknik ve hukuki süreç sonunda riskli yapı olarak tespit edilen binaların yıkımı ve tahliyesi konusunda anlaşmaya varan yapıların maliklerine, malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahiplerine geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımından yararlanma imkanı getirildiği, ancak bu yardımlardan yararlanabilmek için söz konusu kişilerin riskli yapı kimlik numarasının verildiği tarihte bu yapılarda fiilen ikamet etmeleri gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; riskli yapı olarak tespit edilen ve yapılan anlaşma sonucu yıktırılmasına karar verilen yapının maliklerine kira yardımı yapılabilmesi için, söz konusu yapıda riskli yapı kimlik numarasının verildiği tarihte ikamet etme şartı getiren 2017 yılına ait Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 5.3 ve 5.6 maddelerinde üst normlara ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, dayanağı Kılavuz maddelerinin hukuka uygun bulunması nedeniyle davacının kira yardımı isteminin reddine ilişkin Kadıköy Belediye Başkanlığı işleminde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
- DAVANIN REDDİNE,
- Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
- Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
- Varsa posta avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
- Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 27/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.