Çevre düzeni planının askıdan indirilme tarihini takip eden 60 gün içerisinde davanın açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra açılan davada süre aşımı bulunduğu.
DAVANIN ÖZETİ: Davalı idarece 16.11.2015 tarihinde onaylanan İzmir – Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının, İzmir İli, Menderes İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin kısmının iptali istenilmektedir.
SAVUNMANIN ÖZETİ: Dava konusu 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakimi …’ın raporu ile dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, İzmir İli, Menderes İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazları da kapsayan alanda yapılan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 16.11.2015 tarihinde onaylanan 1/100.000 ölçekli İzmir-Manisa Bölgesi Çevre Düzeni Planının mezkur taşınmazlar yönünden iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava Açma Süresi” başlıklı 7. maddesinde dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı; ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açılabileceği, yine aynı Kanunun “Üst Makamlara Başvurma” başlıklı 11. maddesinde, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı hükmü yer almaktadır.
Özel Kanun olan 3194 sayılı İmar Kanununun, “Planların Hazırlanması ve Yürürlüğe Konulması” başlıklı 8. maddesinin (b) bendinde ise, “İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye Başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazları ve planları belediye meclisinin on beş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar” düzenlemesi mevcuttur.
Diğer taraftan, 3194 sayılı İmar Kanunun 8.maddesine 20.02.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan, 14/02/2020 tarihli 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yargılaması Hakkında Kanunun 6. maddesi ile “Kesinleşen imar planları veya parselasyon planlarına karşı kesinleşme tarihinden itibaren herhalde beş yıl içinde dava açılabilir.” hükmü getirilmiştir.
Anılan maddelerin birlikte değerlendirilmesinden, imar planlarına karşı, 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında başvuru için, 3194 sayılı Kanunun 8/b maddesi ile özel bir itiraz süresi getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, imar planlarına karşı, bir aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında başvuruda bulunulması ve bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç tarihi olan son ilan tarihinden itibaren 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedilmiş sayılması halinde, bu tarihi takip eden 60 günlük dava açma süresi içinde veya son ilan tarihini izleyen 60 gün içinde cevap verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi halinde bu cevap tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açılabileceği sonucuna varılmaktadır.
Öte yandan, düzenleyici işlem niteliğinde bulunan imar planlarına dayalı olarak tesis edilen uygulama işlemi üzerine yasal dava açma süresi içerisinde imar planının iptali istemiyle dava açılabileceği hususunda kuşku bulunmamaktadır.
Davacı tarafından, dava dilekçesinde, 30.10.2020 tarihinde meydana gelen İzmir depremi üzerine konut ihtiyacının ortaya çıktığından bahisle mezkur taşınmazların 6306 sayılı Kanun kapsamında rezerv yapı alanı olarak belirlenip anılan parsellere konut alanı kullanım kararı getirilmesi gerektiği iddiasına yer verilmiş ve ayrıca 20.02.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 6. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesinde yapılan değişiklik ile kesinleşen imar planları veya parselasyon planlarına karşı kesinleşme tarihinden itibaren her halde beş yıl içinde dava açılabileceği düzenlemesi getirildiğinden bahisle sözü edilen kanunda öngörüldüğü ileri sürülen dava açma süresi içerisinde davanın açıldığı ifade edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesinde 7221 sayılı yasa ile yapılan düzenleme imar planlarına karşı yukarıda belirtilen dava açma sürelerini yeniden düzenleyen, bu süreleri genişleten, (5 yıla yayan) süreler olmamakta, aksine Kanun metninde geçen “her halde beş yıl içinde” ifadesi, her türlü imar planının kesinleşme tarihinden itibaren, 5 yıllık sürenin dolması üzerine her halde dava açılmasını engellemeye yönelilk imar planlarına dava açma yolunu kısıtlayan, hak düşürücü bir süreyi düzenlemektedir.
İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı 23.06.2014 tarihli, 9948 sayılı Bakanlık oluru ile onaylandıktan sonra askı sürecindeki itirazların değerlendirilmesi sonrasında 30.12.2014 tarihli, 21137 sayılı olur ile onaylanmış, onaylanan bu plana yapılan itirazların değerlendirilmesi sonucu son olarak 16.11.2015 tarihinde yeniden onaylanmış ve 01.12.2015-30.12.2015 tarihleri arasında askıya çıkarılarak ilan edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli, Menderes İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazların tarım alanı olarak belirlenmesine ilişkin 16.11.2015 tarihinde onaylanan ve 01.12.2015-30.12.2015 tarihleri arasında askıya çıkarılan İzmir – Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planına davacı tarafından ilan askı süresi içerisinde itirazda bulunulmaksızın 16.11.2020 tarihinde söz konusu 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu planın askıdan indirilme tarihini takip eden 60 gün içerisinde en son 29.02.2016 davanın açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 16.11.2020 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın süreaşımı yönünden reddine, aşağıda ayrıntısı yer alan ve davacıdan peşin alınan …-TL yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, artan posta gideri avansının kararın kesinleşmesinden sonra davacının göstereceği hesap numarasına iadesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 15/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.