3290 sayılı yasanın Ek-1. maddesinin amacı, uygulamada problemlere neden olan özel parselasyon ve kat mülkiyetindeki hisseli durumlara bir çözüm getirmektir. Anılan madde hükmünün uygulanabilmesi için 3194 sayılı Yasanın yürürlük tarihi olan 9.5.1985 tarihinden önce taşınmazın özel parselasyona tabi tutulmuş veya hisse karşılığı satın alınmış olması gerekmektedir.
İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 30/09/2014 tarih ve E: 2014/1089, K:2014/5767 sayılı bozma kararına uyularak verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: İstanbul ili, Arnavutköy ilçesi, … Köyü, … mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda parselasyon yapılmasına ilişkin … tarihli, … sayılı ve … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararlarının hukuka ve mevzuata aykırı olduğundan bahisle iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava devam ederken dava konusu parselasyon işlemlerinin dayanağı olan uygulama imar planının, 14.06.2010 onay tarihli Arnavutköy Merkez ve Çevresi 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı’nın yürürlüğe girmesiyle yürürlükten kalkması nedeniyle dava konusu işlemlerin dayanaksız kaldığının anlaşıldığı bu nedenle de dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davaya konu taşınmazın bulunduğu alanda yeni imar planları ve parselasyon çalışmalarının yapılmakta olduğu bu hususun bekletici mesele yapılması gerekirken yapılmadan verilen mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin değişik gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: İstanbul ili, Gaziosmanpaşa ilçesi, … Köyü, … mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın 138/1838 hisseli 138 m2 lik kısmının maliki olan davacı tarafından, taşınmazı kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi ile 2981 sayılı Kanunun EK 1.maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin Haraççı Belediye Encümenin … tarihli, … sayılı kararı ile … tarihli, … sayılı kararının, parselasyon öncesinde 20 kişi ile hissedarken sonrasında 3 kişi ile hissedar edildiği mülkiyet problemlerinin hala devam ettiğinden bahisle iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT: İşlem tarihi itibariyle yürürlükte olan şekliyle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun; “Arazi ve Arsa Düzenlemesi” başlıklı 18. maddesinde: “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re’sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır…Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tâbi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, otoyol hariç erişme kontrolünün uygulandığı yol, su yolu, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumî hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz.” hükmü; “Parselasyon planlarının hazırlanması ve tescili” başlıklı 19. maddesinde: “İmar planlarına göre parselasyon planları yapılıp, belediye ve mücavir alan içinde belediye encümeni, dışında ise il idare kurulunun onayından sonra yürürlüğe girer. Bu planlar bir ay müddetle ilgili idarede asılır. Ayrıca mutat vasıtalarla duyurulur. Bu sürenin sonunda kesinleşir. Tashih edilecek planlar hakkında da bu hüküm uygulanır. Kesinleşen parselasyon planları tescil edilmek üzere tapu dairesine gönderilir. Bu daireler ilgililerin muvafakatı aranmaksızın, sicilleri planlara göre re’sen tanzim ve tesis ederler…” hükmü yer almaktadır.
2981 sayılı İmar Ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun’un 10. maddesinin (b) fıkrasında; ‘Üzerinde imar mavzuatına aykırı olarak toplu binalar inşa edilmiş hisseli veya özel parselasyona dayalı arsa veya arazilerde, kişilerin hisse miktarları ve fiili kullanma durumları dikkate alınarak valilik veya belediyelerin talebi üzerine: 1. Henüz kadastrosu yapılmamış yerlerde, kadastro müdürlüklerince bu Kanunda belirtilen mülkiyet tespitine dair hükümler de uygulanarak, 2. Kadastrosu veya tapulaması tamamlanmış yerlerde ise bu Kanunla verilen yetkiler kadastro müdürlüklerince kullanılarak, ıslah imar planlarının yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın: onayların alınmasına ve ilanların yapılmasına (askı ilanları hariç), komisyonların kurulmasına lüzum kalmaksızın 2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri veya 766 sayılı Tapulama Kanunu hükümlerine göre hak sahipleri tespit veya yeniden tayin edilerek adlarına tescil edilir. Bu tespit sırasında özel parselasyon planında görülen veya hisseli satışlar sonucu fiilen oluşan yol, meydan, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha vs hizmetlere ayrılan yerler ile bunlara ilişkin hisseler bedelsiz olarak resen tapudan terkin; okul, ibadet yeri ve benzer kamu hizmetlerine ayrılan yerler ise, bedelsiz olarak ilgili idareler adına tespit ve tescil edilir. Hazine, belediye veya il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya arazileri üzerinde yapıldığı tespit edilen gecekondular hakkında da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. Belediye, hazine, özel idare veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa ve araziler üzerine gecekondu yapıldıktan sonra tespit edilerek kira kontratı düzenlenmiş gecekondu hak sahiplerine tapu tahsis belgesi ve tapuları verilir. Hak sahibi olmadığı halde tapu verilen kişilerin tapuları resen iptal edilir.’ hükmüne, aynı maddenin (c) fıkrasında; ‘İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapılara yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye, bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye veya valilikler resen yetkilidir. Belediye veya valiliklerin talebi halinde bu yetkiler kadastro müdürlüklerince de kullanılır…’ hükmüne, Ek 1. maddesinde; ‘İmar planı olan yerlerde, 9/5/1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18 inci maddesi gereğince arsa ve arazi düzenlemelerinde, binalı veya binasız arsa ve arazilere bu Kanundan önce özel parselasyona dayalı veya hisse karşılığı satın alınan yerler dikkate alınarak müstakil, hisseli parselleri veya üzerinde yapılacak binaların daire miktarları gözönünde bulundurularak kat mülkiyeti esasına göre arsa paylarını sahipleri adlarına resen tecsil ettirmeye valilik veya belediyeler yetkilidir.’ hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Dosyanın, davaya konu taşınmazın diğer hissedarlarınca dava konusu işlemin iptali istemiyle açılan dava dosyalarında idare mahkemelerince verilen kararların temyiz edilmesi üzerine Dairemizin E:2021/8369 ve E:2022/7764 sayısına kaydedilen dosylar ile birlikte değerlendirilmesinden,
… İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla;” 20/06/2019 ve 24/09/2019 tarihli ara kararlarına cevaben gönderilen Arnavutköy Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısında yapılan açıklama ile anılan yazı ekinde gönderilen belgelerden; “dava konusu imar düzenlemesinde 2981 Sayılı Yasaya 3290 Sayılı Yasa ile eklenen Ek-1 maddesinin uygulandığı ve dava konusu parsellerin 09/05/1985 tarihinden önce özel parselasyona dayalı veya hisse karşılığı satın alınan yerler olup olmadığına dair belgenin arşivlerinde bulunmadığı” belirtilmiştir.” ifadelerine yer verilerek parselasyon işleminde Ek-1’in uygulama koşullarının bulunmamasına rağmen uygulandığından bahisle dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen karar Danıştay Altıncı Dairesinin 08/03/2021 tarih ve E:2020/9196, K:2021/4116 sayılı kararı onanmış kararın düzeltilmesi isteminin de 01.12.2023 tarih ve E:2022/8369, K:2023103 sayılı kararı ile reddine karar verilmiştir.
… İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla “Dava dosyasına ibraz edilen bilgi/belgelerin tetkiki ile …İdare Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasının birlikte incelenmesinden; Arnavutköy Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısında yapılan açıklama ile anılan yazı ekinde gönderilen belgelerden; “dava konusu imar düzenlemesinde 2981 Sayılı Yasaya 3290 Sayılı Yasa ile eklenen Ek-1 maddesinin uygulandığı ve dava konusu parsellerin 09/05/1985 tarihinden önce özel parselasyona dayalı veya hisse karşılığı satın alınan yerler olup olmadığına dair belgenin arşivlerinde bulunmadığı” belirtilmiştir.” ifadelerine yer verilerek parselasyon işleminde Ek-1’in uygulama koşullarının bulunmamasına rağmen uygulandığından bahisle dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen karar da Danıştay Altıncı Dairesinin 12/01/2023 tarih ve E:2022/7764, K:2023/104 sayılı kararı ile onanmıştır.
3290 sayılı yasanın Ek-1. maddesinin amacı, uygulamada problemlere neden olan özel parselasyon ve kat mülkiyetindeki hisseli durumlara bir çözüm getirmektir. Anılan madde hükmünün uygulanabilmesi için 3194 sayılı Yasanın yürürlük tarihi olan 9.5.1985 tarihinden önce taşınmazın özel parselasyona tabi tutulmuş veya hisse karşılığı satın alınmış olması gerekmektedir.
Dava dilekçesinde davacının 20 kişi ile hissedarken dava konusu işlem sonucu 3 kişi ile hissedar edildiğinin ifade edildiği, idarece, işlemde 2981 Sayılı Kanunun Ek-1 Maddesinin uyguladığının ve Ek-1 koşullarının mevcut olmadığınının belirtildiği hususları ile dosyadaki dağıtım cetvellerinin tetkiki ile yukarıda anılan yargı kararlarının birlikte değerlendirilmesinden, parselasyona konu alanda Ek-1 koşullarının bulunmamasına rağmen uygulandığı anlaşıldığından dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmamış dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.
KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davalının temyiz isteminin reddine, Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda yer verilen değişik gerekçe ile ONANMASINA,
2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 12/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.