Özet: 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağı.
TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Danıştay Ondördüncü Dairesinin 09/11/2017 günlü, E:2015/8135, K:2017/5865sayılı kararı kaldırılarak, işin esası yeniden incelendi:
Dava; İzmir İli, Buca İlçesi, 42585 ada, 18 parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin Buca Belediye Encümeninin 06/12/2011 günlü 2835 sayılı kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 16/10/2014 günlü, E:2013/2342, K:2014/8485 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak para cezasının 57.938,44 TL’lik kısmı yönünden davanın reddine, para cezasının kalan 101.391,56 TL’lik kısmı yönünden ise işlemin iptaline karar verilmiş; bu karar, taraflarca temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde para cezasıyla ilgili düzenlemelere yer verilmiş, söz konusu maddenin 2. fıkrasının (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup, söz konusu Kanunun 6. fıkrasında ise; yukarıdaki fıkralarda belirtilen fiil ve hallerin, yapının inşa edilmesi süreci içinde tekrarı halinde, idari para cezalarının bir kat artırılarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Doktrinde genellikle kabul edilen tanıma göre tekerrür; bir ceza yaptırımına uğradıktan sonra yeniden suç işleyen kimsenin durumudur. Bu durumdaki kimselere “mükerrir” denilmektedir. Kanunlar, mükerrirlere, ilk suçludan daha fazla ceza verilmesini emrettiklerinden, onların işledikleri suçun cezası arttırılarak verilmektedir. Bu arttırmanın nedeni; o kimselerin evvelce de suç işlemiş olmalarıdır.
İmar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin, mevzuata aykırı yapının inşa süreci içerisinde tekrarı halinde idari para cezasının her bir tekrarda bir kat artırılarak uygulanacağı sabit ise de, bu bir kat artırımın önceki cezanın iki katı şeklinde değil, tespit edilen yeni aykırılık için, yukarıdaki hükümlere göre hesaplanan para cezasının bir katı şeklinde, yani; yapılan tespit üzerine inşaatın devam edilen kısmı üzerinden uygulanması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli, Buca İlçesi, 42585 ada, 18 parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız olarak zemin kat yedi adet kolon filizi dikilmiş aşamada olduğundan bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 09/08/1990 günlü, 1990/1031 sayılı Buca Belediye Encümeni kararının tesis edildiği, 25/11/2010 tarihinde mahallinde yapılan kontrolde, ruhsatsız olarak zemin kat 2 adet işyeri + 1. kat + 2. kat konut (iskan edilir vaziyette) + 3. kat demir profil üzeri sac kaplı sundurma yapıldığı, zemin katın 12,50m. x 25,80 m. ebatlarında, diğer katların ise 11,50 m. x 24,80 m. ebatlarında yapıldığının tespit edilmesi üzerine, daha önce para cezası verilen zemin kat da dahil edilerek tüm yapı alanı üzerinden hesaplanan para cezasının, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca tekerrür hükmü uyarınca bir kat artırılarak uygulandığı, anılan encümen kararının iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda; ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 09/08/1990 günlü, 1990/1031 sayılı Buca Belediye Encümeni kararı ile para cezası verildiği, daha sonra 25/11/2010 günlü ikinci tespite dayalı olarak inşaata devam edildiğinden bahisle, ilk verilen cezanın tekerrür hükümleri uygulanarak bir kat artırılması suretiyle yapının tüm alanı üzerinden yeniden para cezası verildiği görülmektedir.
Bu durumda; davacıya söz konusu ruhsatsız yapı nedeniyle 25/11/2010 günlü tespit tutanağı ile belirlenen yeni imalat için para cezası verilmesi gerekirken, yapının tüm alanı üzerinden para cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık, bu husus göz önünde bulundurulmaksızın davanın kısmen reddi, kısmen işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararın da ise hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan; davacı tarafından verilen ve 14/08/2018 tarihinde Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü kaydına giren dilekçe ile ekindeki 28/07/2018 günlü, 757563 başvuru numaralı yapı kayıt belgesi dikkate alınarak karar düzeltme isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmekte ise de; 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağından, davacının belirtilen iddiası yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; İzmir 4. İdare Mahkemesinin 29/04/2015 günlü, E:2015/517, K:2015/777 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 27/02/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.