Yargı Kararlarının Listesi
Bu makalemizde ortaklığın giderilmesi davalarında arabuluculuk konularına değineceğiz. Bu kapsamda ortaklığın giderilmesi davalarında arabuluculuğun zorunlu olup olmadığı ve arabuluculuk sürecinin nasıl işleyeceği, kararın nasıl alınacak konusu açıklanacaktır. Ortaklığın giderilmesi
1) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Arabuluculuk Zorunlu mu?
5 Nisan 2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7445 sayılı İcra ve İflas Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 37. maddesi ile 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu yapılan değişiklikle ortaklığın giderilmesi davaları için zorunlu arabuluculuk şartı getirilmiştir. Buna göre taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
Bu aşamadan sonra ortaklığın giderilmesi davalarında arabuluculuğun nasıl işleyeceğini anlatalım.
2) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Arabulucuya Başvuru
Sürecin başlamasının ilk şartı, paydaşlardan birinin arabulucuya başvurmasıdır. Aksi kararlaştırılmadıkça taraflardan birinin arabulucuya başvuru teklifine otuz gün içinde olumlu cevap verilmez ise bu teklif reddedilmiş sayılır.
3) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Arabuluculuk Davet Mektubu
Ortaklığın giderilmesi davalarında arabuluculuk davet mektubu örneği, tarafların bir arabuluculuk sürecine katılmaya davet edildiği resmi bir belge niteliği taşır. Aşağıda, bu tür bir mektup için örnek bir metin sunulmaktadır:
Tarih: [Tarih Yazınız]
Taraflar: [Davacı Adı ve Soyadı] ve [Davalı Adı ve Soyadı]
Konu: Ortaklığın Giderilmesi Konusunda Arabuluculuk Daveti
Sayın [Ad ve Soyad], … tarafından ….. yapılan başvuru üzerine UYAP Arabulucu Portal tarafından görevlendirilmiş T.C. Adalet Bakanlığı’ndaki resmi sicile kayıtlı … sicil numaralı arabulucuyum. Ortaklığın giderilmesi konusundaki anlaşmazlığınızla ilgili olarak taraflar arasında çözüm bulunması amacıyla size arabuluculuk davetinde bulunmaktadır.
Uyuşmazlık Konusu: [Burada ortaklığın giderilmesi ile ilgili detayları özetleyin. Örneğin, bir taşınmazın paylaşımı veya bir malvarlığının bölünmesiyle ilgili olabilir.]
Arabuluculuk Sürecine Katılımın Önemi: Arabuluculuk, taraflar arasında dostane bir şekilde anlaşmazlık çözümü sağlamayı hedefleyen bir süreçtir. Mahkemeye gitmeden önce, konuyu tarafların rızasına dayalı olarak çözmek hem zamandan hem de maliyetten tasarruf sağlayabilir. Arabuluculuk süreci, aynı zamanda taraflar arasında daha iyi bir iletişim kurma fırsatı da sunar. Katılım sağlamanız, uyuşmazlığın dostane bir şekilde çözülmesine büyük katkı sağlayacaktır. Süreçle ilgili herhangi bir sorunuz varsa, lütfen bizimle iletişime geçmekten çekinmeyiniz.
Arabuluculuk Görüşmesinin Tarihi ve Yeri: Görüşme tarihi: [Tarih Belirtin] , Saat: [Saat Belirtin] , Yer: [Arabuluculuk Merkezi veya Görüşme Yeri]
Eğer belirtilen tarihte katılım sağlayamayacaksanız, lütfen en kısa sürede bizimle iletişime geçerek alternatif bir tarih belirlenmesini talep ediniz.
İletişim Bilgilerimiz:
Arabulucu Adı ve Soyadı: [Arabulucu Adı Belirtin] , Telefon: [Telefon Numarası] , E-posta: [E-posta Adresi]
Saygılarımızla, [Arabulucu Adı ve İmzası] [Arabuluculuk Merkezi Adı]
4) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Arabuluculuk Ücreti
Arabuluculuk ücreti konusunda Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A maddesinin 12. ve 13. fıkraları uygulanır.
a) Anlaşma Sağlanmaması Halinde Arabuluculuk Ücreti
Onüçüncü fıkraya göre; arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya iki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâllerinde iki saatlik ücret tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenir.
İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâlinde ise iki saati aşan kısma ilişkin ücret aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde uyuşmazlığın konusu dikkate alınarak Tarifenin Birinci Kısmına göre karşılanır. Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti yargılama giderlerinden sayılır.
Buna göre ortaklığın giderilmesi davalarında anlaşma olmaması halinde Tarifenin Birinci Kısmına göre aşağıdaki şekilde ücret ödenir.
b) Anlaşma Sağlanması Halinde Arabuluculuk Ücreti
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A maddesinin 12. fıkrasına göre, tarafların arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaları hâlinde arabuluculuk ücreti Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin eki Arabuluculuk Ücret Tarifesinin İkinci Kısmına göre aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanır.
2025 Yılı Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin 7. maddesinin 6. fıkrasına göre “Ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar ile ticari uyuşmazlıklarda, arabuluculuk sürecinin sonunda anlaşma sağlanması halinde, arabuluculuk ücreti bu Tarifenin eki Arabuluculuk Ücret Tarifesinin ikinci kısmına göre belirlenir. Ancak bu ücret 6.000,00 TL’den az olamaz.”
Buna göre ortaklığın giderilmesi davalarında anlaşma olması halinde Tarifenin Birinci Kısmına göre aşağıdaki şekilde ücret ödenir.
5) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Arabuluculukta Anlaşma Şekli
Ortaklığın giderilmesi davalarında anlaşma iki şekilde olabilir. Birincisinde taraflar malın aynen paylaşılmasına, diğerinde ise satılarak bedelinin paylaşılmasına karar verilebilir.
a) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Aynen Paylaşma
Aslında buradaki arabuluculuktaki aynen paylaşma Medeni Kanun’un 698. maddesinde yer alan aynen taksime bezemektedir. Madde şu şekildedir: “(1) “Paylaşma, malın aynen bölüşülmesi veya pazarlık ya da artırmayla satılarak bedelinin bölüşülmesi biçiminde gerçekleştirilir. “ Buna göre arabulucu mümkün olduğu ölçüde taşınmazın aynen paylaşılmasına karar verilmesini sağlamaya çalışacaktır.
Arabuluculuk açısından, taşınmazın aynen taksiminin mümkün olduğundan söz edilebilmesi için taşınmazın yüzölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ile imar mevzuatına göre aynen bölüşmenin mümkün olup olmadığının araştırılması, taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğrayıp uğramayacağının değerlendirilmesi gerekir.
Bilirkişinin taşınmazın aynen paylaşılmasının mümkün olup olmadığını, mümkün olduğu takdirde aynen paylaşmanın taşınmazın değerinde önemli bir azalma meydana getirip getirmeyeceğini taşınmazın cinsi, miktarı, pay ve paydaş sayısı ile imar durumunu göz önüne alarak imar mevzuatı bakımından değerlendirmesi, ayrıntılı ve gerekçeli bir raporla açıklaması gerekir.
Eğer taşınmazın yüzölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ile imar mevzuatına göre aynen bölüşme mümkün ise ve taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğrayıp uğramayacaksa bir taksim projesi düzenlenmesi gerekir.
b) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Satış Suretiyle Paylaşma
Ortakların anlaşması halinde ortaklığın, taşınmazın satılarak giderilmesi mümkündür.
c) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Arabuluculuk Anlaşma Belgesi
Arabuluculuk süreci sonunda tarafların anlaşması halinde anlaşma belgesi, taşınmazla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslar gözetilmek suretiyle düzenlenir. Eğer taraflar ortaklığın taşınmazın aynen paylaşılması suretiyle giderilmesine karar vermişlerse bir ayırma projesi de düzenlenmesi ve taraflarca imzalanması gerekir.
6) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Arabuluculuk Süresi
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A maddesinin dokuzuncu fıkrasına göre, arabulucu yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu hüküm uyarınca bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir.
7) Ortaklığın Giderilmesi Davalarında İcra Edilebilirlik Şerhi
Bu madde kapsamında düzenlenen anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin alınması zorunlu olup bu şerh taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından taşınmazın bulunduğu yer, diğer anlaşma belgeleri bakımından ise arabulucunun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesinden alınır.
Mahkeme taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından yapacağı incelemede anlaşma içeriğini, arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı ve taşınmazla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslara uyulup uyulmadığı yönünden denetler; bu kapsamda kurum veya kuruluşlardan bilgi veya belge talep edebilir ve gerektiğinde duruşma açabilir.
Bu kapsamda mahkemenin, taşınmazın aynen paylaşımının mümkün olup olmadığını ilgili kamu idaresinden sorması gerekir. Bu aşamada mahkemenin arabulucu tarafından hazırlanan veya hazırlattırılan projeye göre taşınmaz belediye sınırları içerisinde ise belediyeden, bu sınırlar dışında ise il özel idaresinden imar planı, İmar Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre ayırmanın (taksimin) mümkün olup olmadığının sorulması gerekir.
Çünkü imarla oluşan çap kayıtlarının düzeltilmesi, ayırma ve birleştirme işlemlerinin yapılabilmesi, İmar Kanunu’nun 16. maddesi hükmü gereği belediye ve il encümenlerince oluşturulacak kararlarla mümkündür. Bu maddeye göre ayırma ve birleştirme işlemlerini onaylamaya yetkili makam encümen olduğu için, başka makamlar (örneğin belediye başkanı) tarafından tesis edilen işlemler üzerine adli yargıca ortaklığın giderilmesine karar verilmemesi gerekir (Yargıtay 6. Hukuk Dairesi E: 2004/7700 K: 2004/8304).
Eğer ayırmanın mümkün olmaması nedeni ile belediyeden veya il özel idaresinden olumsuz cevap gelir ise hakim icra edilebilirlik şerhi vermeyecektir.
