Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Davacı tarafından, davalılar aleyhine 13.12.2010 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı istenmesi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 24.12.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı … vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
KARAR_Dava, TMK’nın 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir. Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, daha önce davanın kabulü ile 800 ve 801 no’lu parseller lehine, aynı yerde bulunan 1325 parsel numaralı taşınmazdan zorunlu geçit hakkı tesisine karar verilmiş, hükmü davalı …’ın temyiz etmesi üzerine Dairemizce 23.11.2012 tarihli, 2012/11999 Esas, 2012/ 13559 Karar sayılı ilam ile “…ayrıca üzerinden geçit kurulan 1325 sayılı parselin kuzey kısmında genişliği oldukça dar olup bu parselden 2,5 metre eninde geçit kurulması halinde genişliği daha da daralacağı ve kullanımını zorlaştıracağı, yüzölçümünün daha büyük olması sebebiyle 1291 parselin doğusundan geçit kurulup kurulamayacağı konusunda bilirkişilerden ek rapor alınarak veya gerekirse yeniden keşif yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması” doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Dairemiz bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda mahkemece, davanın kabulü ile davacıya ait 800 Parsel nolu taşınmaz lehine geçit ihtiyacının, 1326 parsel nolu taşınmaz üzerinden geçit hakkı tesisi edilerek karşılanmasına karar verilmiştir. Hüküm, davalı … vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Mahkemece, Dairemizin bozma ilamına uyulduğu halde bozma gereği yerine getirilmemiş; 1291 parselin doğusundan geçit kurulup kurulamayacağı bozmaya uygun şekilde araştırılmamış ve sonucuna göre hüküm kurulmamıştır. Bu nedenle mahkemece öncelikle Dairemizin bozma ilamı doğrultusunda 1291 sayılı parsel üzerinden geçit kurulup kurulmayacağı araştırılmalı, kurulamayacağı tespit edildiği takdirde bunun gerekçesi ayrıntılı şekilde belirtilmeli daha sonra diğer seçenekler üzerinde durularak sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, belirtilen hususlar gözetilmeden yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 02.04.2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi