Zorunlu geçit hakkının hukuki niteliği gereği leh ve aleyhine geçit tesisi istenen taşınmazların tapu siciline kayıtlı olmaları gerekir. Zorunlu geçit hakkının ancak tapuda kayıtlı taşınmazlar hakkında söz konusu olabileceği, tapu siciline kayıtlı olmayan yerler için böyle bir zorunluluk doğduğunda ise tapuya tescil gerekliliği yerine getirildikten sonra ihtiyaç sahibi kişinin talepte bulunmasının mümkün olduğu öngörülmüştür.
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 05/11/2015 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 18/05/2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı … adına köy muhtarı tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R Davacı, 514 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu, parselin yola çıkışının bulunmadığını, yol çıkmak için en uygun yer olan köy boşluğundan açtığı yol hakkında köy muhtarlığının şikayeti üzerine Devrekani Kaymakamlığı tarafından men kararı verildiğini belirterek, davalıya ait köy boşluğu olarak bırakılan alandan, bedeli karşılığında geçit hakkı verilmesini istemiştir. Davalı … adına köy muhtarı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulü ile, teknik bilirkişiler… ve …nün 19/04/2016 tarihli rapor ve krokisinde II numaralı güzergah (G_2) olarak gösterilen tapulama harici taşlık alandan geçen 168,24 m2 lik alandan davacıya ait Devrekani ilçesi, Başakpınartepe Köyü 514 parsel lehine geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü davalı köy muhtarı temyiz etmiş, mahkeme ek karar ile dava değeri kesinlik sınırı içinde kaldığından temyiz isteminin reddine karar verilmiştir.
Taşınmazların aynına ilişkin davalar, taşınmazın değerine bakılmaksızın temyiz yoluna gidilebilecek davalardan olduğundan temyiz isteminin reddine dair karar kaldırılarak, hükmün esastan incelenmesi gerekmiştir.
Zorunlu geçit hakkının hukuki niteliği gereği leh ve aleyhine geçit tesisi istenen taşınmazların tapu siciline kayıtlı olmaları gerekir. 11.02.1959 tarihli ve 1958/14 Esas, 1959/13 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında zorunlu geçit hakkının ancak tapuda kayıtlı taşınmazlar hakkında söz konusu olabileceği, tapu siciline kayıtlı olmayan yerler için böyle bir zorunluluk doğduğunda ise tapuya tescil gerekliliği yerine getirildikten sonra ihtiyaç sahibi kişinin talepte bulunmasının mümkün olduğu öngörülmüştür.
Bu nedenle zorunlu geçit gereksinimi duyan davacı taşınmazına geçit için uygun diğer alternatifler incelenmeli, tapuda kayıtlı taşınmazlardan geçit verilmesinin uygun olup olmadığı gerekçeleri belirtilerek incelenmeli, uygun değil ise tapuda kayıtlı olmayan tescil harici yerin tapuya tescilini sağlamak için davacıya dava açması için yetki ve süre verilmeli, bu davanın sonucu beklenmeli, bu işlemler tamamlandıktan sonra geçit istemi incelenmesi gerekirken yanılgılı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu sebeple bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30.09.2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.