Paydaşlığın giderilmesi davalarında mahkemece malın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilebilmesi için taşınmazın yüzölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ile imar mevzuatına göre aynen bölüşmenin mümkün olup olmadığının araştırılması gerekir. Taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğraması söz konusu ise aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilemez. Keza paydaşlar rıza göstermedikleri takdirde taşınmazın bir bölümü paylı bırakılamaz.
Uyuşmazlık, iki adet taşınmazın paydaşlığının giderilmesine ilişkindir. Mahkemece satış kararı verilmiş, hüküm davalı Hasan vekili ve davalı Hüseyin tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosya kapsamına, toplanan delillere, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına ve takdirde de bir isabetsizlik bulunmamasına, taşınmazın yüzölçümü, cinsi, pay ve paydaş sayısı ile imar durumu itibariyle aynen bölünerek paylaşılmasına olanak bulunmamasına nazaran satış kararı verilmesinde bir usulsüzlük olmamasına göre temyiz eden davalı Hasan vekili ve davalı Hüseyin´in 19 No´lu parsele ilişkin temyiz itirazları yerinde değildir.
2- 54 No´lu parsele ilişkin temyiz itirazlarına gelince; davacı vekili dava dilekçesinde, dava konusu edilen 19 ve 54 No´lu parsellerin taraflara miras bırakan Bayram´dan intikal ettiğini, tarafların paylaşma konusunda anlaşamadıklarını belirterek, taşınmazların aynen bölünerek, mümkün değilse satışı suretiyle paydaşlığın giderilmesini talep etmiştir. Davalılar Hasan ve Hüseyin, davaya diyeceklerinin olmadığını, taşınmazların aynen bölünmesi, mümkün değilse satışı suretiyle paydaşlığın giderilmesini savunmuşlardır. Davalılar Bahadır, Hasanne ve Bahar davaya diyeceklerinin olmadığını, taşınmazların satılarak paylarına düşenin verilmesini belirtmişlerdir. Diğer davalılar duruşmalara katılmamış ve bir beyanda bulunmamışlardır.
Paydaşlığın giderilmesi davaları, iki taraflı, taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Bu davalarda davalı da davacı gibi aynı haklara sahiptir. Bu nedenle davacının satış suretiyle paylaşma istemesi davalıların aynen paylaşma istemesine engel teşkil etmez.
Paydaşlığın giderilmesi davalarında mahkemece malın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilebilmesi için taşınmazın yüzölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ile imar mevzuatına göre aynen bölüşmenin mümkün olup olmadığının araştırılması gerekir. Taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğraması söz konusu ise aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilemez. Keza paydaşlar rıza göstermedikleri takdirde taşınmazın bir bölümü paylı bırakılamaz.
Aynen bölünerek paylaştırmanın mümkün olması durumunda bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi halinde eksik değerdeki parçaya ivaz eklenerek denkleştirme sağlanır. Davada paydaşlar arasında anlaşma olmadıkça hakim kendiliğinden bazı taşınmazların bir kısım paydaşlara, kalanının diğer paydaşlara verilmesi şeklinde aynen bölünerek paylaştırmaya karar veremez.
Aynen bölünerek paylaştırma halinde teknik bilirkişiye ifraz projesi düzenlettirilerek bu projeye göre taşınmaz belediye veya mücavir alan hudutları içerisinde ise belediye encümeninden karar alınmak suretiyle belediyeden, belediye dışında ise il idare Kurulu´ndan imar Yasası ve Yönetmeliğine göre aynen bölünmenin mümkün olup olmadığı sorulur, ifraz projesinde kimlere nerelerin verileceği konusunda paydaşlar anlaşamazlar ise hakim huzurunda kur´a çekilerek belirlenir.
Onay makamından olumsuz cevap gelmesi halinde paydaşlığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi gerekir.
Olayımıza gelince; dava konusu edilen 54 parsel No´lu taşınmaz tapuda tarafların ortak miras bırakanı Bayram adına 16.708 m2 tarla vasfıyla kayıtlıdır. Yerinde yapılan keşif sonrasında fen bilirkişisi düzenlediği 27.5.2004 tarihli raporunda anılan parselin ifraz koşullarını taşıdığını, ancak ifraz sonucunda taraflara eşit miktarda parsel düşmediğini 7.12.2004 tarihli ek raporunda da taşınmazdan yola, parka ve ilkokula bedelsiz terk edilecek alanların dışında kalan kısmın imar parselleri olarak ifrazının mümkün olduğunu, buna göre alanları ve değerleri birbirinden farklı yirmi yedi parselin oluşacağını taşınmazın ivaz ilavesi ile aynen bölünebileceğini, ancak ifraz ve parselasyon planını harita mühendisinin yapması gerektiğini bildirmiştir. Bu raporlardan taşınmazın aynen bölünmesinin mümkün olduğu anlaşılmaktadır. Oluşacak parseller arasında meydana gelecek değer farklılığının denkleştirme ile giderilmesi mümkündür. Bu durumda mahkemece yukarda açıklanan esaslar çerçevesinde harita mühendisine ifraz projesi hazırlatılması, projenin onay makamına gönderilerek görüş sorulması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı şekilde bu parselin de satışına karar verilmesi hatalı görüldüğünden hükmün bozulması gerekmiştir.