Önalım hakkı davasında dinlenen tanıkların doğrudan dava konusu satış işlemiyle ilgili bilgi ve görgüsü bulunmadığı, keşfen belirlenen değerin tek başına bedelde muvazaa iddiasını kanıtlamaya yeterli olmaması nedeniyle muvazaa iddiasının kanıtlanamadığı.
Taraflar arasındaki ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 05/11/2020 tarihli, 2019/529 Esas, 2020/448 Karar sayılı kararının, sadece kamu düzenine aykırılık nedeniyle re’sen nazara alınan hata ve eksiklikler yönünden, 6100 sayılı HMK md. 353/1-b-2 uyarınca düzeltilerek yeniden tesisi amacıyla kararın kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA: Davacı vekili müvekkilinin …Mahallesi, 159 ada 99 ve 6 parsel sayılı taşınmazların maliki olduğunu ve taşınmazları yıllardır zirai amaçlı kullandığını, sınırdaş 159 ada 103 parsel sayılı taşınmazın davalıya satıldığını, taşınmazın satış bedelinin tapuda 90.000,00 TL olarak gösterildiğini, ancak gerçek bedelinin 25.000,00-30.000,00 TL olduğunu beyanla mahkemece belirlenecek gerçek bedeli karşılığında tapu kaydının iptali ile müvekkil adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP: Davalı; davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının bedelde muvazaa iddiasının kanıtlanamadığı ve önalım bedelinin tam olarak depo edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar: İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; ön alım hakkının kullanılmasını engellemek amacıyla dava konusu taşınmazın satış bedelinin yüksek gösterildiğini, dinlenen tanık beyanları ve bilirkişi raporları ile taşınmazın toplam değerinin 37.404,33 TL olduğu hususunda şüphe kalmadığını, belirlenen bedelin yasal süresi içinde depo edildiğini, müvekkile tanınan önalım hakkının 04.11.2020 tarihinde yürürlükten kaldırılması nedeniyle davanın konusuz kaldığını bu nedenle davacı aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç: Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dinlenen tanıkların doğrudan dava konusu satış işlemiyle ilgili bilgi ve görgüsü bulunmadığı, keşfen belirlenen değerin tek başına bedelde muvazaa iddiasını kanıtlamaya yeterli olmaması nedeniyle muvazaa iddiasının kanıtlanamadığı, davacı tarafın yemin deliline dayanmaktan vazgeçtiği ve tapuda gösterilen satış bedeli üzerinden belirlenen ön alım bedelinin depo edilmediği gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine, Nevşehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 05/11/2020 tarihli, 2019/529 Esas, 2020/448 sayılı Kararının, sadece kamu düzenine aykırılık nedeniyle re’sen nazara alınan hata ve eksiklikler yönünden, 6100 sayılı HMK md. 353/1-b-2 uyarınca düzeltilerek yeniden tesisi amacıyla kararın kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar: Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri: Davacı vekili istinaf dilekçesindeki başvuru nedenleriyle hükmü temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme: Uyuşmazlık, ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun, 732 nci maddesi şöyledir:
“Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması hâlinde, diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler.”
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup ilk derece mahkemesi ve bölge adliye mahkemesi tarafından temyiz sebepleri karşılanmış olduğundan, davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA, Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 11.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.