Dava konusu taşınmazların toplulaştırma işlemi gördüğü, toplulaştırma işlemi nedeniyle tapu kayıtlarının ve hisse durumlarının değiştiği anlaşıldığından, güncel tapu kayıtları ve tarafların yeni pay durumları gözetilerek inceleme yapılıp işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı … vekili ve davalı … vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davalı … yönünden esastan reddine, davalı … yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı … vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde; 333 parsel, 298 parsel, 317 parsel, 326 parsel, 325 parsel, 338 parsel, 202 parsel, 293 parsel, 261 parsel, 230 parsel, 285 parsel, 208 parsel, 219 parsel, 276 parsel, 390 parsel, 426 parsel, 385 parsel, 418 parsel, 389 parsel, 415 parsel, 372 parsel, 440 parsel, 516 parsel, 367 parsel, 302 parsel, 269 parsel, 241 parsel, 194 parsel, 456 parsel, 379 parsel, 382 parsel, 358 parsel, 299 parsel, 421 parsel, 452 parsel, 467 parsel ve 468 parsel sayılı taşınmazlarda müvekkilinin paydaş olduğunu, taşınmazın paydaşlarından …,…,…, ve ….in paylarını davalılara satış suretiyle temlik ettiğini, satışların noter vasıtasıyla bildirilmediğini ileri sürerek ön alım hakkına dayalı olarak dava konusu taşınmazlardaki davalılar adına kayıtlı payların tapu kaydının iptali ile müvekkili adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP: Davalılar cevap dilekçesinde; davanın haksız kazanç elde etme amacıyla açıldığını, dava konusu taşınmazların satışı ile ilgili diğer paydaşlara haber verildiğini, satış bedeli olarak gösterilen dava dilekçesinde yazılı tutarın gerçeği yansıtmadığını, daha az harç ve vergi ödemek amacıyla bedelin düşük gösterildiğini, gerçek değerinin tespit edilmesi gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen karan ile davacı tarafından davalılar aleyhine açılan davanın kısmen kabulüne, 333 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 298 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 317 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 326 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 325 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 338 parsel sayılı taşınmazın davalı … adınakayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 202 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 293 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 261 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 230 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 285 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 208 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 219 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 276 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 390 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 426 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 385 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 5/24 payının, 418 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 389 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 415 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 372 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 440 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 516 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 5/24 payının ve davalı … adına kayıtlı 1/24 payının, 367 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/4 payının, 302 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/4 payının, 269 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/4 payının, 241 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı ¼ payının, 194 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/4 payının, 456 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/4 payının, 379 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/4 payının, 382 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/4 payının, 358 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/4 payının, tapu kayıtlarının iptali ile, tapu kaydındaki tüm yükümlülüklerle birlikte davacı … adına tapuya kayıt ve tesciline bakiye kısmın mevcut tapu kayıtmalikleri üzerinde bırakılmasına; davacı tarafından davalılar aleyhine dava konusu 299 parsel, 421 parsel, 452 parsel, 467 parsel ve 468 parsel sayılı taşınmazlara yönelik açılan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar: İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili ve davalı … istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri: 1. Davalı … vekili istinaf dilekçesinde; satışta satıcı ve alıcılar arasında akrabalık bağı olduğunu bu nedenle söz konusu satışta ön alım davasının kullanılamayacağını, 5403 sayılı Kanun’un değerlendirilmesi gerektiğini, mahkemece keşif yapılmadığını bilirkişi raporu alınmadığını ayrıca mahkemece kısmen kabul kararı verilmesine rağmen yargılama sırasında kendisini vekille temsil ettiren davalı … lehine vekalet ücreti takdir edilmediğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı … istinaf dilekçesinde; davalı …’ın istinaf dilekçesindeki beyanlarını tekrarlayarak kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç: Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı … yargılama sırasında vekille temsil edilmediğinden istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı … yargılama sırasında vekille temsil edildiğinden davalı …’ın istinaf başvurusunun kabulüne, diğer istinaf taleplerinin reddine, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, reddedilen taşınmazlar yönünden yargılama sırasında kendisini vekille temsil ettiren davalı … lehine vekalet ücreti takdirine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yo una Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen karanna karşı süresi içinde davalı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri: Davalı … vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesine benzer beyanları ile dava konusu taşınmazların güncel değerlerinin hesaplanması gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme: Uyuşmazlık, ön alım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk: 1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun, 732 nci maddesi şöyledir: “Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması hâlinde, diğer paydaşlar onalım hakkını kullanabilirler ”
2. Aynı Kanun’un 734 üncü maddesinde ise; “Önalım hakkı, alıcıya karşı dava açılarak kullanılır. Önalım hakkı sahibi, adına payın tesciline karar verilmeden önce, satış bedeli ile alıcıya düşen tapu giderlerini, hakim tarafından belirlenen süre içinde hakimin belirleyeceği yere nakden yatırmakla yükümlüdür. ” hükmü yer almaktadır.
3. Değerlendirme
Somut olayda; güncel tapu kayıtlan incelendiğinde dava konusu taşınmazların 14.09.2022 tarihinde toplulaştırma işlemi gördüğü, toplulaştırma işlemi nedeniyle tapu kayıtlarının ve hisse durumlarının değiştiği anlaşıldığından, güncel tapu kayıtları ve tarafların yeni pay durumları gözetilerek inceleme yapılıp işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle; Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 12.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.